ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA EDUKACJI I NAUKI1)
z dnia 28 grudnia 2005 r.
w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: asystent operatora dźwięku, fotograf, monter izolacji budowlanych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, technik architektury krajobrazu, technik hutnik, technik mechanik, technik mechatronik i technik technologii odzieży
(Dz. U. z dnia 20 stycznia 2006 r.)
Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§ 1. 1. Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 114, poz. 1195 oraz z 2005 r. Nr 116, poz. 969):
1) asystent operatora dźwięku - symbol cyfrowy 313[06];
2) fotograf - symbol cyfrowy 313[05];
3) monter izolacji budowlanych - symbol cyfrowy 713[08];
4) operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej - symbol cyfrowy 812[01];
5) operator maszyn i urządzeń metalurgicznych - symbol cyfrowy 812[02];
6) technik architektury krajobrazu - symbol cyfrowy 321[07];
7) technik hutnik - symbol cyfrowy 311[16];
8) technik mechanik - symbol cyfrowy 311[20];
9) technik mechatronik - symbol cyfrowy 311[50];
10) technik technologii odzieży - symbol cyfrowy 311[34].
2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1-10 do rozporządzenia.
§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
______
1) Minister Edukacji i Nauki kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 31 października 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji i Nauki (Dz. U. Nr 220, poz. 1886).
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ASYSTENT OPERATORA DŹWIĘKU
SYMBOL CYFROWY 313[06]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) określać tok produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej, z uwzględnieniem elementów mających wpływ na realizację dźwięku;
2) stosować terminologię z zakresu produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
3) analizować scenopisy z uwzględnieniem zadań związanych z realizacją dźwięku;
4) prowadzić dokumentację i znakować zapisane nośniki;
5) stosować podstawowe normy techniczne obowiązujące w produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej i fonograficznej;
6) charakteryzować oraz użytkować typowe urządzenia dźwiękowe;
7) określać zasady działania urządzeń współpracujących z dźwiękiem;
8) instalować sprzęt dźwiękowy z zastosowaniem różnych połączeń;
9) prowadzić mikrofon na tyczce lub boomie oraz instalować mikrofony bezprzewodowe;
10) realizować nagrania dźwiękowe i nagłośnienia w sytuacjach powtarzalnych;
11) testować i oceniać sprawność sprzętu;
12) przeprowadzać naprawy i konserwację sprzętu;
13) lokalizować awarie sprzętu;
14) korzystać z instrukcji obsługi urządzeń;
15) sporządzać kosztorysy i zapotrzebowanie materiałowe związane z realizacją dźwięku;
16) stosować przepisy prawa autorskiego;
17) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
22) kierować zespołem pracowników;
23) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
24) korzystać z różnych źródeł informacji.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie asystent operatora dźwięku powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) współpracy z operatorem dźwięku w nagrywaniu i opracowaniu warstwy dźwiękowej filmów, programów telewizyjnych i radiowych;
2) kompletowania i oceny sprawności technicznej sprzętu niezbędnego do nagrywania dźwięku;
3) rozmieszczania w studiu i na planie filmowym mikrofonów zgodnie z instrukcją operatora dźwięku;
4) obsługi mikrofonów kierunkowych osadzonych na tyczkach i wysięgnikach;
5) opisywania nagranych taśm;
6) opracowania koncepcji nagrania z uwzględnieniem rozmieszczenia mikrofonów i obsługi aparatury nagrywającej;
7) eksploatacji, przechowywania i transportowania sprzętu;
8) sporządzania dokumentacji produkcyjno-finansowej.
3. Zawód asystent operatora dźwięku jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) wykonywania zadań asystenta operatora dźwięku planu filmowego i telewizyjnej pracy studyjnej;
2) wykonywania zadań asystenta operatora dźwięku postprodukcji filmowej i telewizyjnej;
3) wykonywania zadań asystenta operatora dźwięku radiowej pracy studyjnej i studia nagraniowego;
4) wykonywania zadań asystenta operatora dźwięku - akustyka teatralnego, realizatora nagłośnień.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy zawodu;
2) akustyka i muzyka;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować tok produkcji oraz technologie stosowane w produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
2) stosować terminologię z zakresu technologii produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
3) ustalać technologie realizacji dźwięku;
4) określać obowiązki asystenta realizatora dźwięku;
5) sporządzać kosztorysy i zapotrzebowanie materiałowe związane z realizacją dźwięku;
6) prowadzić dokumentację i oznakowywać zapisane nośniki;
7) duplikować i archiwizować materiały;
8) stosować normy techniczne obowiązujące w produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
9) charakteryzować budowę i działanie urządzeń dźwiękowych;
10) odczytywać i stosować instrukcje obsługi urządzeń elektronicznych;
11) opracowywać etapy zapisu dźwięku;
12) posługiwać się scenopisem w pracy;
13) konfigurować sprzęt, łącząc go w układy;
14) stosować zasady synchronizacji i mikrofonizacji w obsłudze operatorskiej;
15) prowadzić mikrofon na tyczce i boomie oraz instalować mikrofony bezprzewodowe;
16) wykonywać nagrania dźwiękowe oraz nagłośnienia w sytuacjach powtarzalnych;
17) testować sprzęt i oceniać jego sprawność;
18) lokalizować awarie sprzętu;
19) dokonywać napraw i konserwacji sprzętu;
20) projektować i wykonywać podstawowe adaptacje akustyczne;
21) użytkować komputerowe programy dźwiękowe i muzyczne;
22) przesyłać dane dźwiękowe za pomocą Internetu.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) produkcja filmowa, telewizyjna, radiowa, fonograficzna, teatralna i estradowa;
2) technologia realizacji dźwięku w produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
3) obowiązki asystenta realizatora dźwięku;
4) sporządzanie kosztorysów i zapotrzebowania materiałowego;
5) zasady dokumentacji i znakowania nośników;
6) duplikowanie i archiwizacja materiałów;
7) normy techniczne obowiązujące w produkcji filmowej, telewizyjnej, radiowej, fonograficznej, teatralnej i estradowej;
8) zasady działania i obsługi urządzeń dźwiękowych;
9) podstawy montażu dźwięku, zgrań dźwiękowych oraz zapis dźwięku;
10) analiza scenopisów;
11) zasady działania i obsługi urządzeń współpracujących z dźwiękiem;
12) zasady mikrofonizacji i synchronizacji;
13) operowanie mikroportami i mikrofonami (boomem, tyczką);
14) realizacja nagrań głosowych, muzycznych, efektowych w studiu i plenerze;
15) realizacja nagłośnień;
16) technika pomiarowa i lokalizowanie awarii;
17) konserwacja i naprawa sprzętu;
18) projektowanie podstawowych adaptacji akustycznych;
19) komputerowe programy dźwiękowe i muzyczne.
BLOK: AKUSTYKA I MUZYKA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykorzystywać wiedzę dotyczącą źródeł dźwięku, rozchodzenia się fal akustycznych, wpływu środowiska na przebieg fal oraz zasady słyszenia w działalności zawodowej;
2) określać źródła dźwięku i izolacyjność akustyczną;
3) oceniać akustykę pomieszczeń;
4) określać zasady działania przetworników elektroakustycznych, mikrofonów i głośników;
5) stosować prawa i zasady elektrotechniki mające wpływ na pracę urządzeń dźwiękowych i urządzeń towarzyszących;
6) określać technikę dźwiękową;
7) określać transmisję, przetwarzanie i zapis sygnału dźwiękowego;
8) wykorzystywać zasady tworzenia melodii, rytmu, harmonii i formy muzycznej;
9) odczytywać zapis nutowy;
10) rozpoznawać style muzyczne i utwory należące do kanonu literatury muzyki poważnej i rozrywkowej;
11) określać budowę, działanie i właściwości klasycznych instrumentów muzycznych;
12) określać budowę i działanie instrumentów elektrycznych i elektronicznych;
13) wykorzystywać wiedzę z historii kultury, filmu i teatru w działalności zawodowej;
14) oceniać jakość wykonania utworu i realizacji nagrania;
15) posługiwać się poprawną polszczyzną oraz stosować zasady dykcji i fonetyki.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady słyszenia, źródła dźwięku, rozchodzenie się fal akustycznych;
2) akustyka pomieszczeń, izolacyjność akustyczna;
3) przetworniki elektroakustyczne;
4) podstawy elektroniki, układy elektroniczne w torze elektroakustycznym;
5) podstawy techniki dźwiękowej;
6) transmisja sygnału, przetwarzanie i zapis sygnału;
7) zasady tworzenia melodii, rytmu, harmonii i formy muzycznej;
8) solfeż, zasady notacji muzycznej, czytanie nut;
9) literatura muzyczna, klasyczna i rozrywkowa;
10) instrumentoznawstwo, budowa i zasady działania instrumentów klasycznych;
11) budowa i zasady działania instrumentów elektrycznych i elektronicznych;
12) historia muzyki klasycznej, rozrywkowej i filmu połączona z projekcjami dźwiękowymi i audiowizualnymi;
13) ocena wykonania utworu oraz realizacji dźwiękowej;
14) fonetyka i dykcja.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) korzystać z literatury technicznej, muzycznej i prawnej;
2) stosować przepisy prawa autorskiego;
3) obsługiwać komputerowe programy multimedialne i biurowe;
4) projektować bazy danych;
5) archiwizować informacje;
6) przesyłać informacje opracowane w formie graficznej z wykorzystaniem Internetu;
7) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
8) postępować zgodnie z zasadami etyki;
9) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
10) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
11) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
12) prowadzić negocjacje;
13) rozwiązywać problemy;
14) podejmować decyzje;
15) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
17) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;
20) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) prawo autorskie;
2) obsługa ekranu i urządzeń multimedialnych;
3) multimedia i grafika komputerowa;
4) bazy danych;
5) przesyłanie danych w sieci Internet;
6) gospodarka rynkowa;
7) etyka;
8) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
9) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
10) zasady i metody komunikowania się;
11) elementy socjologii i psychologii pracy;
12) bezpieczeństwo i higiena pracy;
13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
14) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
15) elementy ergonomii;
16) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w wybranym języku obcym;
17) formy doskonalenia zawodowego;
18) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
Techniczne podstawy zawodu | 46 |
Akustyka i muzyka | 34 |
Podstawy działalności zawodowej | 10 |
Razem: | 90** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy zarówno kształcenia w szkołach dla młodzieży, jak i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) studio zdjęciowe;
2) studio dźwiękowe;
3) studio muzyczne;
4) montażownia dźwięku;
5) pracownia konserwacji;
6) sala projekcyjna;
7) przepisywalnia audiowizualna;
8) pracownia nagłośnienia;
9) mediateka;
10) pracownia komputerowa.
Studio zdjęciowe, zorganizowane i wyposażone na wzór studia telewizyjnego, przeznaczone do nagrań z obrazem w warunkach hali zdjęciowej i warunkach pozastudyjnych we wnętrzach lub w plenerze, powinno być wyposażone w:
1) kamery wideo, DV;
2) sprzęt oświetleniowy;
3) mikrofony do nagrań na planie, w tym mikrofony bezprzewodowe;
4) stoły mikserskie stacjonarne i przenośne;
5) urządzenia umożliwiające zapis na różnych nośnikach;
6) elementy umożliwiające adaptację akustyczną studia.
Studio dźwiękowe, do nagrań studyjnych typu postprodukcyjnego i zgrań z obrazem, powinno być wyposażone w:
1) mikrofony studyjne;
2) stół mikserski;
3) urządzenia zapisujące dźwięk w różnych formatach;
4) urządzenia peryferyjne typu:
a) sztuczny pogłos,
b) kompresory,
c) korektory barwy;
5) urządzenia odtwarzające i zapisujące dźwięk w synchronizacji z obrazem;
6) urządzenia do synchronizacji projekcji obrazu z urządzeniami odtwarzającymi i zapisującymi dźwięk;
7) miejsce do wykonywania efektów synchronicznych;
8) elementy umożliwiające zmiany parametrów akustycznych studia.
Studio muzyczne, do nagrań muzycznych i słowno-muzycznych typu radiowego i fonograficznego, powinno być wyposażone w:
1) mikrofony studyjne;
2) stół mikserski;
3) urządzenia zapisujące i odtwarzające dźwięk;
4) urządzenia peryferyjne typu:
a) sztuczny pogłos,
b) korektory barwy;
5) elementy umożliwiające zmiany akustyki studia i separację źródeł dźwięku;
6) instrumenty elektroniczne mogące współpracować w systemie MIDI.
Montażownia dźwięku przeznaczona jest do montażu dźwięku na różnego typu nośnikach i komputerach.
Pracownia konserwacji, do bieżącej konserwacji sprzętu szkolnego oraz do prowadzenia ćwiczeń laboratoryjnych, powinna być wyposażona w:
1) generator sygnałów testowych;
2) spektrometr;
3) oscyloskop;
4) komplet taśm testowych i czyszczących do urządzeń rejestrujących i odtwarzających dźwięk na stanowiskach analogowych i cyfrowych;
5) korektory graficzne sygnałów dźwiękowych, jedna para identycznych;
6) stereofoniczny układ podsłuchu sygnałów;
7) stanowisko komputerowe z możliwością rejestracji sygnałów testowych;
8) magnetofon DATR do zapisu i odtwarzania;
9) stanowisko naprawcze:
a) zestaw narzędzi do napraw urządzeń i okablowania,
b) zestaw materiałów do napraw urządzeń i okablowania;
10) sonometr;
11) zestaw urządzeń do pomiaru akustyki pomieszczeń i układów odsłuchowych;
12) miernik fazy.
Sala projekcyjna przeznaczona jest do projekcji filmów z różnych nośników na duży ekran, w określonych standardach dźwiękowych.
Przepisywalnia audiowizualna powinna być wyposażona w urządzenia do kopiowania materiałów dźwiękowych i audiowizualnych w formatach analogowych i cyfrowych.
Pracownia nagłośnienia powinna być wyposażona w sprzęt do realizacji dźwięku w przestrzeni otwartej i zamkniętej.
Mediateka stanowi zaplecze informatyczne szkoły i powinna być wyposażona w:
1) materiały dydaktyczne;
2) archiwalia i materiały do udźwiękowienia prac uczniowskich:
a) druki,
b) taśmy,
c) płyty: analogowe, CD, DVD;
3) literaturę;
4) prasę;
5) nagrania audiowizualne, muzyczne i dźwiękowe.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z możliwością korzystania z Internetu;
2) specjalistyczne programy komputerowe.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w studiach nagrań, wytwórniach filmowych, ośrodkach telewizyjnych i radiowych.
ZAŁĄCZNIK Nr 2
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE FOTOGRAF
SYMBOL CYFROWY 313[05]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) dobierać materiały światłoczułe do realizacji określonych zadań;
2) dobierać i sporządzać roztwory do chemicznej obróbki materiałów fotograficznych;
3) wykonywać różnego typu prace fotograficzne z wykorzystaniem sprzętu oraz materiałów światłoczułych;
4) stosować cyfrowe techniki pozyskiwania, rejestracji i przetwarzania obrazu;
5) wykorzystywać programy komputerowe do obróbki zdjęć;
6) prowadzić procesy technologiczne;
7) eksploatować i dokonywać konserwacji sprzętu fotograficznego;
8) wykonywać prace związane z obsługą klientów;
9) określać możliwości realizacji usług, przyjmować zlecenia;
10) prowadzić dokumentację realizowanych prac;
11) wykonywać prace archiwizacyjne z wykorzystaniem technik informatycznych;
12) prowadzić racjonalną gospodarkę materiałową;
13) sporządzać kosztorysy prac i usług;
14) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
15) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
16) organizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
17) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
18) oceniać i sporządzać oferty handlowe;
19) doskonalić umiejętności zawodowe;
20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
21) korzystać z różnych źródeł informacji;
22) prowadzić działalność gospodarczą;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie fotograf powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wykonywania prac fotograficznych z zastosowaniem tradycyjnych i cyfrowych technik rejestracji obrazu;
2) dokonywania chemicznej obróbki materiałów fotograficznych negatywowych, pozytywowych i diapozytywowych;
3) wykonywania kopii pozytywowych z materiałów zdjęciowych;
4) pozyskiwania, przetwarzania i wizualizacji obrazu z zastosowaniem technik cyfrowych;
5) opracowywania zdjęć z zastosowaniem technik informatycznych;
6) prowadzenia fotograficznej działalności usługowej.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) technologia procesów fotograficznych;
2) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNOLOGIA PROCESÓW FOTOGRAFICZNYCH
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykorzystywać wiedzę z zakresu historii sztuki i fotografii;
2) organizować stanowiska pracy;
3) przygotowywać materiały do wykonania zadań;
4) sporządzać szkice i rysunki techniczne;
5) obsługiwać aparaty fotograficzne, powiększalniki, koreksy, procesory do obróbki materiałów fotograficznych, sprzęt laboratoryjny;
6) określać funkcje elementów sprzętu fotograficznego, materiałów światłoczułych i chemikaliów;
7) dobierać materiały fotograficzne czarno-białe i barwne: negatywowe, odwracalne i pozytywowe oraz chemikalia fotograficzne, z uwzględnieniem ich właściwości, sposobu użytkowania i przechowywania;
8) ustalać technikę wykonania dla materiałów negatywowych, odwracalnych, czarno-białych i barwnych w różnych warunkach zdjęciowych;
9) ustalać warunki ekspozycji obrazu, dobierać obiektyw, oświetlenie, posługiwać się światłomierzem;
10) kontrolować powstawanie obrazu optycznego, jego cech i skali odwzorowania;
11) prowadzić i kontrolować przebieg procesów chemicznych: redukcji, utleniania;
12) oceniać jakość wykonanej pracy, usuwać usterki;
13) transportować i przechowywać materiały fotograficzne;
14) przygotowywać, użytkować i konserwować narzędzia pracy;
15) obsługiwać sprzęt komputerowy, korzystać z programów komputerowych do obróbki obrazu;
16) obliczać należność za wykonaną pracę;
17) stosować zasady gospodarki odpadami;
18) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
19) stosować środki ochrony indywidualnej;
20) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) historia i rozwój fotografii;
2) elementy wiedzy o sztuce;
3) elementy rysunku technicznego;
4) rysunek odręczny i szkicowy;
5) budowa i działanie tradycyjnych i cyfrowych aparatów fotograficznych;
6) fizyka światła i soczewki;
7) automatyzacja i komputeryzacja techniki zdjęciowej;
8) oświetlenie w fotografii;
9) materiały światłoczułe czarno-białe;
10) materiały światłoczułe barwne;
11) warunki naświetlania;
12) retusz, powiększanie, kopiowanie;
13) kompozycja, światło i barwa obrazu fotograficznego;
14) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska;
15) pierwsza pomoc.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) korzystać z różnych źródeł wiedzy ekonomicznej i prawnej;
2) wyjaśniać podstawowe terminy z zakresu ekonomii i gospodarki rynkowej oraz określać zachodzące między nimi relacje;
3) stosować istotne dla praktyki zawodowej zasady prawa finansowego, bankowego, podatkowego;
4) prowadzić działalność gospodarczą;
5) wypełniać i sporządzać dokumenty wymagane przy podejmowaniu pracy, zakładaniu i prowadzeniu własnej firmy;
6) prowadzić działalność rozliczeniową, realizować różne formy płatności;
7) oceniać i sporządzać oferty handlowe;
8) określać możliwości realizacji zamówień, przyjmować zlecenia;
9) opracowywać kosztorysy płac i usług;
10) obliczać należność za wykonaną pracę;
11) sporządzać umowy o wykonanie prac;
12) prezentować realizowane prace i usługi;
13) organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii;
14) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
15) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
17) przestrzegać zasad etyki;
18) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
19) stosować środki ochrony indywidualnej;
20) korzystać z różnych źródeł informacji, związanych z prowadzoną działalnością.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) problematyka prawna i ekonomiczna związana z działalnością fotograficzną;
2) podstawy funkcjonowania przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej;
3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;
4) elementy prawa finansowego, bankowego, podatkowego oraz prawa pracy;
5) dokumentacja działalności firmy, dokumentacja pracy;
6) elementy socjologii i psychologii pracy;
7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
8) elementy ergonomii;
9) zasady i metody komunikowania się;
10) etyka;
11) bezpieczeństwo i higiena pracy;
12) środki ochrony indywidualnej.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
Technologia procesów fotograficznych | 60 |
Podstawy działalności zawodowej | 20 |
Razem: | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia fotograficzna;
2) pracownia rysunku;
3) pracownia komputerowa.
Pracownia fotograficzna powinna być wyposażona w:
1) sprzęt fotograficzny:
a) aparaty fotograficzne różnego typu,
b) zestaw obiektywów,
c) światłomierz,
d) zestaw filtrów zdjęciowych;
2) sprzęt oświetleniowy;
3) sprzęt pomocniczy;
4) sprzęt do kopiowania;
5) materiały fotograficzne i chemikalia do ich obróbki;
6) procesory do obróbki materiałów fotograficznych;
7) nośniki informacji;
8) komputer z oprogramowaniem graficznym.
Pracownia rysunku powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe z kompletem przyborów rysunkowych i malarskich;
2) sztalugi i podkłady do papieru rysunkowego;
3) modele i plansze figur płaskich, brył oraz przedmiotów dekoracyjnych.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) programy komputerowe do cyfrowej obróbki zdjęć;
3) skanery do materiałów transparentnych i refleksyjnych;
4) drukarki różnego typu;
5) kserokopiarki;
6) aparaty cyfrowe i nośniki informacji.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych oraz w zakładach pracy. Zajęcia praktyczne realizowane w zakładach zapewniają dostęp do współczesnych rozwiązań technologicznych stosowanych w fotografice.
ZAŁĄCZNIK Nr 3
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER IZOLACJI BUDOWLANYCH
SYMBOL CYFROWY 713[08]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) rozpoznawać rodzaje budowli, ich konstrukcje oraz technologię wykonania;
2) posługiwać się dokumentacją techniczną, normami i instrukcjami w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
3) sporządzać szkice robocze izolacji budowlanych;
4) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania określonych izolacji budowlanych;
5) użytkować i konserwować narzędzia, urządzenia i sprzęt stosowane w robotach budowlanych i izolacyjnych;
6) magazynować, składować i transportować materiały budowlane i izolacyjne;
7) montować, użytkować i demontować rusztowania;
8) przygotowywać podłoża pod różnego rodzaju izolacje;
9) wykonywać roboty ciesielskie, murarskie, betoniarskie, tynkarskie i malarskie w zakresie związanym z montażem izolacji budowlanych;
10) wykonywać izolacje wodochronne, termiczne, akustyczne, przeciwdrganiowe, chemoodporne i antykorozyjne zgodnie z obowiązującymi normami oraz warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych;
11) wykonywać powłoki antykorozyjne konstrukcji stalowych, drewnianych, betonowych i murowych;
12) wykonywać powłoki ochronne na różnego rodzaju izolacjach;
13) ocieplać zewnętrzne ściany budynków;
14) wykonywać dylatacje oraz uszczelnienia elementów budowlanych;
15) oceniać jakość wykonanych izolacji budowlanych;
16) oceniać stan techniczny istniejących izolacji oraz dokonywać ich konserwacji, napraw i demontażu;
17) wykonywać przedmiary i obmiary robót;
18) dokonywać rozliczenia materiałów, pracy sprzętu oraz robocizny;
19) wykonywać kalkulację kosztów oraz obliczać należność za wykonaną pracę;
20) korzystać z urządzeń, wyposażenia i zaplecza techniczno-socjalnego terenu budowy;
21) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
25) korzystać z różnych źródeł informacji;
26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
27) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter izolacji budowlanych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) przygotowywania podłoży pod różnego rodzaju izolacje;
2) wykonywania izolacji wodochronnych, paroszczelnych i paroprzepuszczalnych;
3) wykonywania izolacji termicznych;
4) wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych;
5) wykonywania izolacji chemoodpornych i powłok antykorozyjnych;
6) izolowania rurociągów i urządzeń przemysłowych;
7) dokonywania konserwacji, napraw i demontażu izolacji budowlanych;
8) wykonywania dylatacji i uszczelnień elementów budowlanych.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) techniczne podstawy budownictwa;
2) technologie wykonywania izolacji;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY BUDOWNICTWA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) posługiwać się pojęciami i terminologią budowlaną;
2) rozpoznawać rodzaje i elementy budynków;
3) określać konstrukcję i technologię wykonania budynków;
4) rozróżniać i określać właściwości materiałów i wyrobów budowlanych i materiałów izolacyjnych;
5) oceniać jakość materiałów izolacyjnych;
6) rozróżniać rodzaje izolacji budowlanych;
7) stosować zasady organizacji terenu budowy oraz stanowiska roboczego;
8) określać zasady składowania i przechowywania materiałów i wyrobów budowlanych i materiałów izolacyjnych;
9) określać zasady transportowania materiałów i wyrobów budowlanych i materiałów izolacyjnych;
10) rozróżniać rodzaje rusztowań oraz określać zasady ich użytkowania;
11) określać zasady wykonywania podstawowych robót ciesielskich, zbrojarskich, betoniarskich, murarskich, tynkarskich i malarskich;
12) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące na terenie budowy;
13) rysować podstawowe konstrukcje geometryczne;
14) wymiarować i opisywać rysunki techniczne;
15) stosować zasady wykonywania przekrojów, rzutów poziomych i aksonometrycznych;
16) odczytywać oznaczenia graficzne na rysunkach;
17) rozróżniać poszczególne rodzaje i elementy dokumentacji technicznej;
18) posługiwać się dokumentacją techniczną w zakresie projektów architektoniczno-budowlanych, konstrukcyjnych i instalacyjnych;
19) wykonywać szkice określonych izolacji budowlanych;
20) posługiwać się podstawowymi przyrządami pomiarowymi;
21) wykonywać przedmiary i obmiary robót izolacyjnych i budowlanych;
22) wykonywać rysunki inwentaryzacyjne.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) ogólne wiadomości o obiektach budowlanych;
2) elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynków;
3) materiały i wyroby budowlane i materiały izolacyjne;
4) rodzaje izolacji budowlanych;
5) teren budowy i jego organizacja;
6) magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów i wyrobów budowlanych i materiałów izolacyjnych;
7) zasady montażu i użytkowania rusztowań i pomostów roboczych;
8) podstawowe roboty ciesielskie, zbrojarskie, betoniarskie, murarskie, tynkarskie, malarskie;
9) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, obowiązujące podczas wykonywania robót budowlanych i izolacyjnych;
10) rodzaje rysunków technicznych;
11) podstawowe konstrukcje geometryczne;
12) zasady wymiarowania rysunków;
13) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;
14) rysunek odręczny i schematyczny;
15) elementy dokumentacji budowlanej;
16) oznaczenia graficzne na rysunkach technicznych;
17) przedmiar i obmiar robót budowlanych i izolacyjnych;
18) rysunek inwentaryzacyjny.
BLOK: TECHNOLOGIE WYKONYWANIA IZOLACJI
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy montera izolacji budowlanych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) dobierać materiały budowlane i izolacyjne do wykonania określonego rodzaju izolacji;
3) przygotowywać materiały izolacyjne i pomocnicze do wykonania określonego rodzaju izolacji;
4) stosować materiały i wyroby budowlane i materiały izolacyjne zgodnie z ich przeznaczeniem;
5) magazynować, składować i transportować materiały izolacyjne;
6) dobierać, użytkować i konserwować narzędzia, urządzenia oraz sprzęt do ręcznego i mechanicznego wykonywania robót izolacyjnych;
7) montować, użytkować i demontować rusztowania;
8) przygotowywać różnego rodzaju podłoża pod izolacje budowlane;
9) wykonywać podstawowe roboty budowlane związane z montażem izolacji budowlanych;
10) wykonywać izolacje wodochronne, termiczne, akustyczne, przeciwdrganiowe, chemoodporne i antykorozyjne obiektów budowlanych i urządzeń w określonych technologiach;
11) wykonywać powłoki antykorozyjne konstrukcji stalowych, drewnianych, betonowych i murowanych;
12) izolować rurociągi i urządzenia przemysłowe;
13) wykonywać dylatacje oraz uszczelniać elementy budowlane;
14) ocieplać ściany budynków;
15) oceniać jakość wykonanych izolacji budowlanych;
16) wykonywać prace konserwacyjne i naprawcze izolacji budowlanych;
17) demontować elementy istniejących izolacji oraz czyścić i segregować odzyskane materiały;
18) rozliczać materiały stosowane do wykonania robót izolacyjnych;
19) obliczać koszty wykonywanych robót budowlanych i izolacyjnych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) organizacja stanowiska pracy;
2) materiały stosowane do wykonywania izolacji budowlanych;
3) magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów i wyrobów budowlanych i materiałów izolacyjnych;
4) narzędzia, urządzenia i sprzęt do ręcznego i mechanicznego wykonywania izolacji;
5) technologie wykonywania izolacji wodochronnych, termicznych, akustycznych i przeciwdrganiowych oraz chemoodpornych i antykorozyjnych;
6) powłoki antykorozyjne;
7) izolowanie rurociągów i urządzeń przemysłowych;
8) szczeliny dylatacyjne;
9) ocieplanie ścian budynków;
10) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące podczas wykonywania izolacji budowlanych;
11) konserwacja, naprawy i demontaż izolacji;
12) koszty wykonywanych robót.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać i charakteryzować przedsiębiorstwa budowlane;
3) przestrzegać przepisów prawa budowlanego, podatkowego i bankowego;
4) korzystać z różnych źródeł wiedzy technicznej, ekonomicznej i prawnej;
5) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
6) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
7) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
9) komunikować się i współpracować w zespole;
10) rozwiązywać problemy;
11) podejmować decyzje;
12) doskonalić umiejętności zawodowe;
13) przestrzegać zasad etyki;
14) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
15) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2) funkcjonowanie przedsiębiorstw budowlanych;
3) przepisy prawa budowlanego, podatkowego i bankowego;
4) prawa i obowiązki pracownika;
5) bezpieczeństwo i higiena pracy;
6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
7) elementy ergonomii;
8) zasady i metody komunikowania się;
9) elementy socjologii i psychologii pracy;
10) etyka;
11) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
12) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
Techniczne podstawy budownictwa | 20 |
Technologie wykonywania izolacji | 50 |
Podstawy działalności zawodowej | 10 |
Razem | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia ogólnobudowlana;
2) pracownia rysunku technicznego;
3) pracownia komputerowa;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia ogólnobudowlana powinna być wyposażona w:
1) próbki materiałów budowlanych i izolacyjnych;
2) modele obiektów budowlanych i ich elementów;
3) narzędzia, sprzęt oraz przyrządy stosowane w robotach izolacyjnych;
4) środki ochrony indywidualnej;
5) dokumentację architektoniczno-budowlaną oraz instrukcje wykonywania robót izolacyjnych;
6) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów budowlanych oraz izolacyjnych, normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) wzory pisma znormalizowanego;
4) plansze i modele figur płaskich i brył;
5) wyroby budowlane i izolacyjne;
6) dokumentację architektoniczno-budowlaną oraz instalacji budowlanych;
7) komplety norm budowlanych dotyczących zasad sporządzania rysunków;
8) komplety katalogów nakładów rzeczowych oraz cenników do kosztorysowania robót budowlanych.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) licencyjne oprogramowanie na każdym stanowisku zawierające system operacyjny, edytor tekstu, edytor rysunku, arkusz kalkulacyjny;
3) specjalistyczne programy komputerowe.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) sprzęt do badania cech technicznych materiałów budowlanych i izolacyjnych;
2) przyrządy pomiarowe stosowane podczas wykonywania robót izolacyjnych;
3) narzędzia i sprzęt do wykonywania robót izolacyjnych w rożnych technologiach;
4) odzież ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej stosowane przy wykonywaniu robót budowlanych;
5) materiały do wykonywania izolacji: wodochronnych, paroszczelnych i paroprzepuszczalnych, termicznych, akustycznych i przeciwdrganiowych, chemoodpornych, antykorozyjnych;
6) materiały i wyroby budowlane, materiały wykończeniowe oraz elementy stosowane do mocowania izolacji;
7) dokumentacje architektoniczno-budowlane oraz instalacji budowlanych;
8) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych do robót budowlano-montażowych;
9) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów budowlanych i izolacyjnych, normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, w centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w firmach zajmujących się wykonywaniem izolacji budowlanych.
ZAŁĄCZNIK Nr 4
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI PLASTYCZNEJ
SYMBOL CYFROWY 812[01]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać i szkicować rysunki konstrukcyjne i technologiczne;
2) czytać schematy układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i automatyki przemysłowej występujące w Dokumentacjach Techniczno-Ruchowych (DTR);
3) oceniać stan techniczny użytkowanego urządzenia;
4) wykonywać proste naprawy, regulację i konserwację maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach technologicznych;
5) uruchamiać, wykonywać i kontrolować przebieg pracy oraz wyłączać użytkowane urządzenie;
6) oceniać i weryfikować narzędzia, osprzęt i przyrządy stosowane w procesach obróbki cieplnej i plastycznej;
7) kontrolować działanie i sprawdzać prawidłowość pracy aparatury pomiarowej;
8) rozpoznawać gatunki materiałów wsadowych i wyrobów gotowych ze stali, metali nieżelaznych i ich stopów oraz ich jakość;
9) przygotowywać wsad do procesów obróbki cieplnej i plastycznej, prowadzić procesy technologiczne zgodnie z instrukcjami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz procedurami zapewnienia jakości;
10) posługiwać się urządzeniami pomiarowymi w procesie technologicznym;
11) wykonywać kontrolę przebiegu procesu technologicznego zgodnie z procedurami zapewnienia jakości;
12) pobierać próby do badań składu chemicznego, właściwości wytrzymałościowych i technologicznych, struktury, zgodnie z warunkami zamówienia;
13) korzystać z urządzeń komputerowych stosowanych w procesach wytwarzania, kontroli i sterowania oraz analizy jakości;
14) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
15) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
18) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
19) korzystać z różnych źródeł informacji;
20) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) użytkowania urządzeń podstawowych i pomocniczych do obróbki plastycznej, cieplnej, wykańczającej;
2) prowadzenia obserwacji i oceny stanu technicznego użytkowanych urządzeń podstawowych i pomocniczych;
3) dokonywania przeglądu, konserwacji, drobnych napraw oraz regulacji urządzeń do obróbki plastycznej i cieplnej;
4) wykonywania czynności związanych z weryfikacją, użytkowaniem i konserwacją przyrządów pomiarowych oraz narzędzi roboczych;
5) prowadzenia procesu nagrzewania wsadu przeznaczonego do obróbki plastycznej na gorąco i obróbki cieplnej według instrukcji technologicznej;
6) prowadzenia procesu obróbki plastycznej stali i metali nieżelaznych w pojedynczych urządzeniach i zespołach zgodnie z instrukcjami technologicznymi;
7) uczestniczenia w prowadzaniu kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie zgodnie z procedurami zapewnienia jakości.
3. Zawód operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) walcownictwa;
2) kuźnictwa;
3) ciągarstwa;
4) tłocznictwa.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) eksploatacyjny;
2) technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: EKSPLOATACYJNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) czytać rysunki konstrukcyjne i technologiczne, Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR) oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;
2) określać warunki równowagi ciała sztywnego;
3) wyjaśniać pojęcia: prędkość obwodowa, prędkość obrotowa, praca mechaniczna, moc, energia i sprawność;
4) rozróżniać typowe rodzaje obciążeń i naprężeń występujące w elementach maszyn;
5) rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce i mechanizmy oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;
6) określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny lub urządzenia oraz ustalać przebieg ich montażu i demontażu;
7) określać parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki znamionowej oraz rozróżniać na schematach elementy obwodu elektrycznego;
8) mierzyć natężenie prądu i moc w obwodach prądu stałego oraz przemiennego jednofazowego i trójfazowego;
9) rozróżniać instalacje mieszkaniowe i przemysłowe oraz połączenia odbiorników szeregowo, równolegle, w gwiazdę i w trójkąt;
10) rozróżniać: uziemienie ochronne, uziom, przewód uziemiający i zerowanie;
11) wskazywać różnice w budowie i pracy między prądnicą, silnikiem i transformatorem;
12) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne oraz podstawowe elementy układu sterowania;
13) rozróżniać elementy układów automatyki przemysłowej oraz czytać proste schematy układów automatycznej regulacji;
14) rozróżniać elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych oraz określać ich przeznaczenie;
15) czytać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych;
16) charakteryzować sprężarki i wentylatory oraz wskazywać ich wykorzystanie w procesach technologicznych obróbki cieplnej i plastycznej;
17) klasyfikować i charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego oraz określać ich wykorzystanie w procesach technologicznych obróbki cieplnej i plastycznej;
18) charakteryzować urządzenia do nagrzewania wsadu oraz do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;
19) charakteryzować urządzenia podstawowe i pomocnicze wykorzystywane w procesach technologicznych obróbki cieplnej i plastycznej;
20) określać zależności między tarciem a smarowaniem;
21) rozróżniać zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej;
22) rozróżniać układy smarowania maszyn i urządzeń;
23) rozpoznawać stan techniczny użytkowanych maszyn i urządzeń;
24) charakteryzować rodzaje obsług i wykazywać ich wpływ na prawidłową pracę maszyn i urządzeń;
25) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową, PN - ISO i inną literaturą techniczną;
26) stosować przepisy dozoru technicznego, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej oraz urządzeń do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;
3) podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów;
4) elementy maszyn;
5) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;
6) elementy elektrotechniki i elektroniki;
7) mechaniczne urządzenia automatyki przemysłowej;
8) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;
9) sprężarki i wentylatory;
10) urządzenia transportu wewnętrznego;
11) urządzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;
12) urządzenia do nagrzewnia wsadu;
13) podstawowe i pomocnicze maszyny i urządzenia do obróbki plastycznej metali;
14) tarcie i smarowanie w maszynach;
15) zużycie części maszyn i ocena stanu technicznego;
16) użytkowanie maszyn i urządzeń;
17) obsługiwanie maszyn i urządzeń;
18) przepisy dozoru technicznego;
19) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
20) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
21) przepisy ochrony środowiska.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń oraz w procesach technologicznych obróbki plastycznej;
2) określać właściwości metali i ich stopów oraz wskazywać na znaczenie ich oceny w procesach kontroli materiałów wsadowych i wyrobów gotowych;
3) rozróżniać gatunki, właściwości i zastosowanie stopów Fe-C oraz charakteryzować sposoby ich otrzymywania;
4) określać wpływ węgla, domieszek i zanieczyszczeń na właściwości stali;
5) rozróżniać gatunki, właściwości i zastosowanie metali nieżelaznych i ich stopów;
6) określać zmiany strukturalne stopów Fe-C podczas nagrzewania, wygrzewania i chłodzenia;
7) wykonywać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz oceniać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;
8) analizować wady spowodowane niewłaściwie przeprowadzoną obróbką cieplną;
9) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz wskazywać sposoby ochrony przed korozją w procesach wytwarzania i eksploatacji;
10) rozróżniać elementy maszyn wykonane w procesie odlewania oraz określać cechy charakterystyczne technologii odlewniczej;
11) rozróżniać materiały wsadowe do obróbki plastycznej stali, metali nieżelaznych i ich stopów;
12) charakteryzować przebieg procesu nagrzewania metali do obróbki plastycznej;
13) określać wpływ temperatury i czasu nagrzewania na plastyczność stali, metali nieżelaznych i ich stopów;
14) określać podstawowe mechanizmy odkształcenia plastycznego;
15) charakteryzować obróbkę plastyczną na zimno i na gorąco;
16) klasyfikować i charakteryzować metody obróbki plastycznej stali, metali nieżelaznych i ich stopów;
17) wykonywać nieskomplikowane części metodami obróbki plastycznej;
18) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem;
19) lutować, kleić i wykonywać pod nadzorem podstawowe operacje spawania elektrycznego i gazowego;
20) wykonywać czynności konserwacyjne, prace montażowo-demontażowe, drobne naprawy, wymianę części, regulację zespołów i całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;
21) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy;
22) wydawać, przyjmować i ewidencjonować narzędzia, przyrządy i materiały;
23) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie wspomagania procesów technologicznych;
24) posługiwać się dokumentacją technologiczną, PN - ISO, ISO, branżowymi i zakładowymi normami oraz inną literaturą techniczną;
25) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska na stanowisku pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) materiały niemetalowe;
2) metale i ich stopy;
3) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna stali, metali nieżelaznych i ich stopów;
4) korozja;
5) odlewnictwo;
6) obróbka plastyczna stali, metali nieżelaznych i ich stopów;
7) obróbka ręczna i mechaniczna skrawaniem;
8) spajanie metali;
9) konserwacja i naprawa urządzeń hutniczych;
10) gospodarka materiałowa;
11) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
12) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
13) przepisy ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) określać główne źródła zanieczyszczeń emitowanych przez huty żelaza i metali nieżelaznych oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;
3) oceniać stan zagrożenia środowiska spowodowany emisją gazów, pyłów i innych odpadów hutniczych na podstawie obowiązujących norm dopuszczalnych zanieczyszczeń;
4) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
5) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
6) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
7) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
8) komunikować się i współpracować w zespole;
9) rozwiązywać problemy;
10) podejmować decyzje;
11) doskonalić umiejętności zawodowe;
12) przestrzegać zasad etyki;
13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa;
3) ochrona środowiska;
4) elementy ergonomii;
5) zasady i metody komunikowania się;
6) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
7) elementy socjologii i psychologii pracy;
8) etyka;
9) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
10) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w %* |
Eksploatacyjny | 30 |
Technologiczny | 36 |
Podstawy działalności zawodowej | 6 |
Razem: | 72 ** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 28 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń;
2) pracownia podstaw techniki wytwarzania materiałów;
3) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
4) pracownia komputerowa;
5) warsztaty szkolne.
Pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;
4) normy PN - ISO;
5) dokumentacje techniczne, Dokumentacje Techniczno-Ruchowe (DTR);
6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;
7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;
8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;
9) modele: sprężarek, wentylatorów, pomp, urządzeń transportowych;
10) przyrządy pomiarowe, wzorce chropowatości;
11) elementy pasowane;
12) katalog łożysk tocznych.
Pracownia podstaw techniki wytwarzania materiałów powinna być wyposażona w:
1) zestawy: gatunków drewna, tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, uszczelek, złącz spawanych, zgrzewnych, lutowanych;
2) próbki: wyrobów stalowych, wyrobów z metali nieżelaznych i ich stopów;
3) modele urządzeń do nagrzewania i chłodzenia, urządzeń do obróbki plastycznej;
4) modele obrabiarek;
5) narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem;
6) schematy ciągów technologicznych walcowania;
7) normy PN - ISO, ISO, branżowe normy, zakładowe normy;
8) dokumentację technologiczną;
9) katalogi stali.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) elementy obwodów elektrycznych: rezystory, cewki, kondensatory;
3) zasilacze, generatory;
4) silniki, prądnice, transformatory;
5) przekroje maszyn elektrycznych;
6) próbki: przewodów i kabli elektrycznych, różnych rodzajów izolacji;
7) typowe źródła światła, urządzenia grzejne;
8) wyłączniki instalacyjne, bezpieczniki, styczniki, przekaźniki;
9) osprzęt instalacji elektrycznych;
10) elementy elektroniczne;
11) wzmacniacze i generatory, zasilacze;
12) układy cyfrowe;
13) oscyloskop;
14) normy PN - ISO, ISO;
15) katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych;
16) katalogi elementów elektronicznych.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy specjalistyczne z zakresu automatycznej regulacji procesów technologicznych, kontroli jakości, sterowania procesami technologicznymi.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, kucia ręcznego, spawania, montażu;
3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania;
4) urządzenia, zespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;
5) obrabiarki: tokarki, wiertarki, frezarki;
6) nożyce i piły mechaniczne;
7) skrzynki do nawęglania;
8) młot sprężarkowy;
9) lutownice;
10) wiertarki ręczne;
11) materiały do: trasowania, docierania, polerowania;
12) środki chłodzące;
13) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;
14) odzież ochronną do spawania i kucia;
15) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;
16) dokumentację warsztatową;
17) Dokumentację Techniczno-Ruchową (TDR);
18) książki narzędziowe;
19) katalog narzędzi;
20) normy PN - ISO.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach obróbki plastycznej.
ZAŁĄCZNIK Nr 5
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ METALURGICZNYCH
SYMBOL CYFROWY 812[02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać i szkicować rysunki konstrukcyjne i technologiczne;
2) czytać schematy układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i automatyki przemysłowej występujące w Dokumentacjach Techniczno-Ruchowych (DTR);
3) oceniać stan techniczny użytkowanego urządzenia;
4) wykonywać proste naprawy, regulację i konserwację maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach technologicznych;
5) uruchamiać i kontrolować przebieg pracy oraz wyłączać użytkowane urządzenie;
6) oceniać i weryfikować narzędzia i przyrządy stosowane w procesach metalurgicznych;
7) kontrolować działanie i sprawdzać prawidłowość pracy aparatury pomiarowej;
8) rozpoznawać materiały wsadowe i wyroby gotowe oraz oceniać ich jakość zgodnie z procedurami zapewnienia jakości;
9) przygotować wsad do procesów metalurgicznych;
10) prowadzić proces technologiczny zgodnie z instrukcją technologiczną, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz procedurami zapewnienia jakości;
11) posługiwać się urządzeniami pomiarowymi i kontrolnymi w procesie technologicznym;
12) wykonywać kontrolę przebiegu procesu technologicznego zgodnie z procedurami zapewnienia jakości;
13) pobierać i znakować próby do badań składu chemicznego, właściwości fizycznych, chemicznych, wytrzymałościowych i technologicznych z wyrobów hutniczych zgodnie z procedurami zapewnienia jakości;
14) korzystać z urządzeń komputerowych stosowanych w procesach wytwarzania, kontroli i sterowania;
15) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
16) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
17) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
18) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
20) korzystać z różnych źródeł informacji;
21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń metalurgicznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) użytkowania maszyn i urządzeń metalurgicznych;
2) prowadzenia obserwacji i oceny stanu technicznego użytkowanych maszyn i urządzeń podstawowych oraz pomocniczych;
3) dokonywania przeglądu, konserwacji, drobnych napraw oraz regulacji urządzeń metalurgicznych;
4) wykonywania czynności związanych z weryfikacją, użytkowaniem i konserwacją przyrządów pomiarowych oraz narzędzi roboczych;
5) prowadzenia procesu technologicznego zgodnie z instrukcją technologiczną i procedurami zapewnienia jakości;
6) usuwania przyczyn nadmiernej emisji gazów i pyłów oraz przestrzegania ustalonych norm emisji;
7) uczestniczenia w przeprowadzaniu kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej procesów metalurgicznych zgodnie z procedurami zapewnienia jakości.
3. Zawód operator maszyn i urządzeń metalurgicznych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizacje pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) koksownictwa;
2) wielkopiecownictwa;
3) stalownictwa;
4) metalurgii metali nieżelaznych;
5) metalurgii proszków.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) eksploatacyjny;
2) technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: EKSPLOATACYJNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykonywać szkice części maszyn;
2) czytać rysunki konstrukcyjne i technologiczne, Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR) oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;
3) rozróżniać rodzaje sił, układy sił i rodzaje więzów;
4) wyjaśniać pojęcia: prędkość obrotowa, praca mechaniczna, moc, energia i sprawność;
5) rozróżniać typowe rodzaje obciążeń i naprężeń występujące w elementach maszyn;
6) rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce i mechanizmy oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;
7) określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny lub urządzenia oraz ustalać przebieg ich montażu i demontażu;
8) określać parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki znamionowej oraz rozróżniać na schematach elementy obwodu elektrycznego;
9) rozróżniać układy zabezpieczeń;
10) mierzyć natężenie prądu i moc w obwodach prądu stałego oraz przemiennego jedno- i trójfazowego;
11) rozróżniać instalacje mieszkaniowe i przemysłowe oraz połączenia odbiorników szeregowo, równolegle, w gwiazdę i w trójkąt;
12) rozróżniać: uziemienie ochronne, uziom, przewód uziemiający i zerowanie;
13) wskazywać różnice w budowie i pracy między prądnicą, silnikiem i transformatorem;
14) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne oraz podstawowe elementy układów sterowania;
15) rozróżniać elementy układów automatyki przemysłowej oraz czytać proste schematy układów automatycznej regulacji;
16) rozróżniać elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych oraz określać ich przeznaczenie;
17) czytać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych;
18) charakteryzować sprężarki i wentylatory oraz wskazywać ich wykorzystanie w procesach metalurgicznych;
19) rozróżniać urządzenia transportowe stosowane w procesach metalurgicznych oraz określać ich przeznaczenie;
20) charakteryzować maszyny i urządzenia wykorzystywane do przygotowania materiałów wsadowych do procesów metalurgicznych;
21) charakteryzować podstawowe i pomocnicze urządzenia wykorzystywane w metalurgii surówki, stali, metali nieżelaznych oraz metalurgii proszków;
22) rozróżniać urządzenia do konserwacji i naprawy wymurówki pieców i urządzeń pomocniczych;
23) rozróżniać urządzenia odpylające stosowane w procesach technologicznych otrzymywania surówki, stali, metali nieżelaznych i wyrobów metalurgii proszków;
24) określać wpływ czynników zewnętrznych występujących w warunkach eksploatacyjnych na stan i trwałość urządzeń;
25) określać wpływ pracy urządzeń technicznych stosowanych w procesach produkcyjnych na zanieczyszczenie środowiska;
26) określać zależności między tarciem a smarowaniem;
27) rozróżniać układy smarowania maszyn i urządzeń;
28) rozróżniać zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urządzeń metalurgicznych;
29) rozpoznawać stan techniczny użytkowanych maszyn i urządzeń;
30) charakteryzować rodzaje obsług i wykazywać ich wpływ na prawidłową pracę maszyn i urządzeń;
31) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową (DTR), PN - ISO i inną literaturą techniczną;
32) stosować przepisy dozoru technicznego, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń metalurgicznych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;
3) podstawy mechaniki i wytrzymałość materiałów;
4) elementy maszyn;
5) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;
6) elementy elektrotechniki i elektroniki;
7) mechaniczne urządzenia automatyki przemysłowej;
8) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;
9) sprężarki i wentylatory;
10) urządzenia transportu wewnętrznego;
11) urządzenia do przygotowania materiałów wsadowych;
12) podstawowe i pomocnicze maszyny i urządzenia do procesów metalurgicznych;
13) urządzenia odpylające w metalurgii;
14) tarcie i smarowanie w maszynach;
15) zużycie części maszyn i ocena stanu technicznego;
16) użytkowanie maszyn i urządzeń;
17) obsługiwanie maszyn i urządzeń;
18) przepisy dozoru technicznego;
19) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
20) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
21) przepisy ochrony środowiska.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń oraz w procesach technologicznych wytopu surówki, stali i metali nieżelaznych;
2) określać właściwości metali i ich stopów oraz wpływ materiałów wsadowych na wyroby gotowe;
3) rozróżniać składniki strukturalne, gatunki, właściwości i zastosowanie stopów Fe-C;
4) określać wpływ węgla, domieszek i zanieczyszczeń na właściwości stali;
5) rozróżniać gatunki, właściwości i zastosowanie metali nieżelaznych i ich stopów;
6) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz wskazywać sposoby ochrony przed korozją w procesach eksploatacji;
7) wyjaśniać podstawy teoretyczne metalurgii surówki, stali i metali nieżelaznych;
8) charakteryzować surowce metalurgiczne i sposoby ich przygotowania;
9) rozróżniać cechy charakterystyczne procesów otrzymywania surówki, stali, metali nieżelaznych oraz proszków metali;
10) charakteryzować produkty podstawowe i uboczne procesów otrzymywania surówki, stali, metali nieżelaznych oraz proszków metali;
11) rozróżniać materiały ogniotrwałe oraz uzasadnić ich dobór i zastosowanie jako tworzywa konstrukcyjne w budowie pieców i innych urządzeń hutniczych;
12) rozróżniać rodzaje paliw wykorzystywane w procesach metalurgicznych oraz określać ich wpływ na przebieg procesu i jakość otrzymanego produktu;
13) rozróżniać metody oczyszczania gazów w procesach metalurgicznych;
14) wyróżniać cechy charakterystyczne rodzajów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz określać ich zastosowanie i wpływ na właściwości metali i ich stopów;
15) wykonywać podstawowe rodzaje obróbki cieplnej;
16) rozróżniać elementy maszyn wykonane w procesach odlewania i obróbki plastycznej oraz określać charakterystyczne cechy technologii odlewniczej i technologii obróbki plastycznej;
17) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem;
18) wykonywać podstawowe operacje kucia ręcznego;
19) lutować, kleić i wykonywać pod nadzorem operacje spawania elektrycznego i gazowego;
20) wykonywać czynności konserwacyjne, prace montażowo-demontażowe, drobne naprawy, wymianę części, regulacje zespołów i całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;
21) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy;
22) wydawać, przyjmować i ewidencjonować narzędzia, przyrządy, materiały i wykonane prace;
23) pobierać próbki do badań oraz przeprowadzać kontrolę procesu technologicznego zgodnie z procedurami zapewnienia jakości;
24) określać zasady zachowania się w strefach gazoniebezpiecznych oraz w strefach bezpośredniego zagrożenia odpryskiem żużla i ciekłego metalu, gorącego metalu i zgorzeliny;
25) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie wspomagania procesów technologicznych;
26) posługiwać się dokumentacją technologiczną, PN - ISO, ISO, branżowymi i zakładowymi normami oraz inną literaturą techniczną;
27) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pracy;
28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) materiały niemetalowe;
2) metale i ich stopy;
3) korozja;
4) metalurgia surówki;
5) metalurgia stali;
6) metalurgia metali nieżelaznych;
7) metalurgia proszków;
8) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;
9) odlewnictwo;
10) obróbka plastyczna;
11) obróbka ręczna i mechaniczna skrawaniem;
12) spajanie metali;
13) konserwacja i naprawa maszyn i urządzeń metalurgicznych;
14) gospodarka materiałowa;
15) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
16) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
17) przepisy ochrony środowiska;
18) pierwsza pomoc.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
2) określać główne źródła zanieczyszczeń emitowanych przez huty żelaza i metali nieżelaznych oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;
3) oceniać stan zagrożenia środowiska spowodowany emisją gazów, pyłów i innych odpadów hutniczych na podstawie obowiązujących norm dopuszczalnych zanieczyszczeń;
4) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
5) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
6) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
7) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
8) komunikować się i współdziałać w zespole;
9) rozwiązywać problemy;
10) podejmować decyzje;
11) doskonalić umiejętności zawodowe;
12) przestrzegać zasad etyki.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) bezpieczeństwo i higiena pracy;
2) ochrona przeciwpożarowa;
3) ochrona środowiska;
4) elementy ergonomii;
5) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
6) zasady i metody komunikowania się;
7) elementy socjologii i psychologii pracy;
8) etyka;
9) przygotowanie do wejścia na rynek pracy.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego | Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
Eksploatacyjny | 30 |
Technologiczny | 36 |
Podstawy działalności zawodowej | 6 |
Razem: | 72 ** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 28 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń;
2) pracownia podstaw techniki wytwarzania materiałów hutniczych;
3) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
4) pracownia komputerowa;
5) warsztaty szkolne.
Pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory rysunkowe;
3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;
4) normy PN - ISO;
5) dokumentacje techniczne, Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR);
6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;
7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;
8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;
9) modele: sprężarek, wentylatorów, pomp, urządzeń transportowych;
10) przyrządy pomiarowe, wzorce chropowatości;
11) elementy pasowane;
12) katalog łożysk tocznych.
Pracownia podstaw techniki wytwarzania materiałów hutniczych powinna być wyposażona w:
1) zestawy: gatunków drewna, tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, uszczelek, złącz spawanych, zgrzewnych, lutowanych;
2) próbki: rud i materiałów pomocniczych, stopów Fe-C, metali nieżelaznych i ich stopów;
3) modele urządzeń metalurgicznych, urządzeń do obróbki plastycznej;
4) modele obrabiarek;
5) narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem;
6) schematy ciągów technologicznych otrzymywania metali nieżelaznych;
7) normy PN - ISO, ISO, branżowe normy, zakładowe normy;
8) dokumentację technologiczną;
9) katalogi stali.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) elementy obwodów elektrycznych: rezystory, cewki, kondensatory;
3) zasilacze, generatory;
4) silniki, prądnice, transformatory;
5) przekroje maszyn elektrycznych;
6) próbki przewodów i kabli elektrycznych, różnych rodzajów izolacji;
7) typowe źródła światła, urządzenia grzejne;
8) wyłączniki instalacyjne, bezpieczniki, styczniki, przekaźniki;
9) osprzęt instalacji elektrycznych;
10) elementy elektroniczne;
11) wzmacniacze i generatory, zasilacze;
12) układy cyfrowe;
13) oscyloskop;
14) normy PN - ISO, ISO;
15) katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych;
16) katalogi elementów elektronicznych.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy specjalistyczne z zakresu automatycznej regulacji procesów technologicznych, kontroli jakości, sterowania procesami technologicznymi.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, kucia ręcznego, spawania, montażu;
3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania;
4) urządzenia, zespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;
5) obrabiarki: tokarki, wiertarki, frezarki;
6) nożyce i piły mechaniczne;
7) młot sprężarkowy;
8) lutownice;
9) wiertarki ręczne;
10) materiały do: trasowania, docierania, polerowania;
11) środki chłodzące;
12) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;
13) odzież ochronną do spawania i kucia;
14) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;
15) dokumentację warsztatową;
16) Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR);
17) książki narzędziowe;
18) katalog narzędzi;
19) normy PN - ISO.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach metalurgicznych.
ZAŁĄCZNIK Nr 6
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU
SYMBOL CYFROWY 321[07]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku realizacji kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) charakteryzować prawne, ekonomiczne i społeczne aspekty kształtowania krajobrazu;
2) rozpoznawać kierunki historycznych i współczesnych rozwiązań w zakresie architektury krajobrazu;
3) wykonywać i interpretować rysunki techniczne elementów architektury krajobrazu;
4) posługiwać się dokumentacją techniczną;
5) określać właściwości materiałów budowlanych i dobierać je do projektowanych elementów;
6) rozpoznawać i charakteryzować podstawowe obiekty architektury krajobrazu, tereny zieleni i zadrzewienia;
7) klasyfikować rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu ze względu na właściwości biologiczne, wymagania środowiskowe i wartości użytkowe;
8) określać zasady zakładania i kształtowania zadrzewień;
9) oceniać walory dekoracyjne roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu;
10) określać zasady kształtowania krajobrazu obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych;
11) wykonywać i konserwować elementy małej architektury ogrodowej z zachowaniem wymogów estetycznych i ekologicznych;
12) projektować i wykonywać dekoracje roślinne do wystroju wnętrz;
13) planować i wykonywać prace związane z urządzaniem, pielęgnowaniem i konserwacją terenów zieleni i zadrzewień;
14) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w urządzaniu i pielęgnowaniu terenów zieleni i zadrzewień;
15) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;
16) wykorzystywać specjalistyczne programy komputerowe;
17) stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej;
18) prowadzić uproszczoną rachunkowość;
19) rozwiązywać problemy;
20) podejmować decyzje;
21) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
22) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
23) posługiwać się wybranym językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
24) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
26) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
27) prowadzić działalność gospodarczą;
28) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
29) udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
30) kierować zespołem pracowników;
31) korzystać z różnych źródeł informacji.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik architektury krajobrazu powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) urządzania i pielęgnowania terenów zieleni i zadrzewień;
2) projektowania elementów architektury krajobrazu z zachowaniem wymogów estetycznych i ekologicznych;
3) pielęgnowania i konserwacji istniejących i nowo projektowanych elementów architektury krajobrazu;
4) prowadzenia uproszczonej rachunkowości, sporządzania kosztorysów oraz stosowania zasad marketingu w działalności związanej z architekturą krajobrazu.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) przyrodniczo-techniczny;
2) kształtowania krajobrazu;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: PRZYRODNICZO-TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykonywać rysunki robocze elementów architektury krajobrazu;
2) określać zasady i metody pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych;
3) wykonywać pomiary i obliczenia geodezyjne związane z urządzaniem terenów zieleni i zakładaniem zadrzewień;
4) sporządzać plany sytuacyjno-wysokościowe;
5) stosować nowoczesne materiały budowlane przy urządzaniu terenów zieleni;
6) rozpoznawać podstawowe rodzaje budowli i ich elementy;
7) charakteryzować elementy konstrukcji budowlanych stosowanych w urządzaniu terenów zieleni;
8) rozpoznawać typy i rodzaje gleb oraz charakteryzować ich właściwości;
9) dobierać sposoby regulowania stosunków wodnych w glebie;
10) określać wpływ zabiegów melioracyjnych na krajobraz;
11) przestrzegać zasad właściwego użytkowania i konserwacji sieci melioracyjnych;
12) rozpoznawać gatunki roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu na podstawie cech morfologicznych;
13) dobierać rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu do lokalnych warunków siedliskowych;
14) określać cele i zadania poszczególnych zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych;
15) rozróżniać nawozy oraz określać zasady nawożenia roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu;
16) rozpoznawać chwasty, choroby i szkodniki roślin oraz określać metody ich zwalczania;
17) sterować kwitnieniem wybranych gatunków roślin ozdobnych;
18) eksploatować maszyny i urządzenia stosowane w urządzaniu i pielęgnacji terenów zieleni oraz zadrzewień;
19) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;
20) przestrzegać przepisów prawa budowlanego i prawa o ruchu drogowym;
21) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) elementy geodezji;
3) materiałoznawstwo;
4) podstawy budownictwa;
5) podstawy gleboznawstwa;
6) podstawy melioracji;
7) rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu;
8) zabiegi uprawowe;
9) zabiegi pielęgnacyjne;
10) ciągniki, maszyny i urządzenia stosowane w kształtowaniu krajobrazu obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych;
11) przepisy prawa budowlanego i prawa o ruchu drogowym;
12) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować typy i elementy krajobrazu oraz oceniać jego walory estetyczne;
2) oceniać wartość krajobrazu rolniczego, ogrodniczego i leśnego oraz określać ich różnorodność biologiczną;
3) prowadzić inwentaryzację i monitoring istniejących obiektów architektury krajobrazu;
4) rozróżniać style w sztuce ogrodowej występujące w różnych okresach historycznych;
5) stosować, zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska, zasady pielęgnowania terenów zieleni towarzyszących obiektom architektonicznym;
6) pielęgnować tereny zieleni;
7) planować rozmieszczenie gatunków roślin w różnych formach terenów zieleni z uwzględnieniem wymagań siedliskowych i walorów dekoracyjnych;
8) określać rodzaje i funkcje zadrzewień, zasady doboru i wymagania siedliskowe gatunków drzew i krzewów stosowanych w kształtowaniu krajobrazu;
9) sadzić i pielęgnować drzewa i krzewy stosowane w kształtowaniu krajobrazu;
10) zakładać i pielęgnować rabaty kwiatowe i bylinowe oraz runa leśne i parkowe;
11) zakładać i pielęgnować różnego typu powierzchnie trawiaste;
12) stosować bezpieczne dla środowiska metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych;
13) wykonywać i konserwować elementy małej architektury ogrodowej;
14) wykonywać i konserwować instalacje nawadniające oraz ogrodowe urządzenia wodne;
15) wykonywać dekoracje z wykorzystaniem roślin, naczyń i materiałów pomocniczych;
16) określać zasady kształtowania krajobrazu z uwzględnieniem historycznych aspektów rozwoju miast i wsi;
17) określać zasady konserwacji i rewaloryzacji zabytkowych założeń ogrodowych;
18) określać sposoby zapobiegania niekorzystnym zmianom w krajobrazie spowodowanym ingerencją człowieka;
19) określać zasady tworzenia i ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i innych obszarów prawnie chronionych;
20) dobierać i stosować specjalistyczne programy komputerowe wspomagające projektowanie;
21) sporządzać dokumentację techniczną;
22) przestrzegać przepisów prawa budowlanego;
23) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) typy, struktura i jednostki przestrzenne krajobrazu;
2) różnorodność biologiczna w krajobrazie;
3) inwentaryzacja i monitoring terenów zieleni i zadrzewień;
4) klasyfikacja terenów zieleni i zadrzewień;
5) historia architektury ogrodowej;
6) elementy architektury ogrodowej;
7) podstawy projektowania obiektów architektury krajobrazu;
8) zasady urządzania i pielęgnowania krajobrazu;
9) rola zadrzewień w kształtowaniu krajobrazu, zasady doboru i wymagania siedliskowe dotyczące gatunków drzew i krzewów;
10) dekoracje roślinne;
11) rewaloryzacja krajobrazu;
12) konserwacja i rewaloryzacja zabytkowych założeń ogrodowych;
13) zasady ochrony i rekultywacji krajobrazu;
14) parki narodowe, parki krajobrazowe i inne obszary prawnie chronione;
15) komputerowe wspomaganie projektowania;
16) dokumentacja techniczna projektowania, urządzania i pielęgnowania terenów zieleni i zadrzewień;
17) przepisy prawa budowlanego;
18) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) analizować rynek kapitału, ziemi i pieniężno-kredytowy;
3) określać procesy i formy integracji międzynarodowej;
4) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
5) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;
6) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
7) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
8) opracowywać plan marketingowy;
9) przestrzegać zasad etyki;
10) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika oraz warunków pracy;
11) stosować przepisy dotyczące ochrony przyrody, ochrony gatunkowej, ochrony terenów zieleni i zadrzewień;
12) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
13) zakładać i prowadzić własną działalność gospodarczą;
14) prowadzić negocjacje;
15) rozwiązywać problemy;
16) podejmować decyzje;
17) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
18) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
20) korzystać ze źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania w wybranym języku obcym;
21) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;
22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:
1) pojęcia i kategorie ekonomiczne;
2) rynki pracy, kapitału, ziemi i pieniężno-kredytowy;
3) integracja międzynarodowa;
4) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;
5) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
6) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;
7) struktura budżetu;
8) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
9) zakładanie i prowadzenie firmy architektury krajobrazu;
10) strategie marketingowe;
11) etyka;
12) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
13) przepisy prawa stosowane w działalności zawodowej;
14) zasady i metody komunikowania się;
15) elementy socjologii i psychologii pracy;
16) bezpieczeństwo i higiena pracy;
17) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
19) elementy ergonomii;
20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w wybranym języku obcym;
21) formy doskonalenia zawodowego;
22) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
Nazwa bloku programowego | podbudowa programowa: gimnazjum | podbudowa programowa: liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające | podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa; zawód: ogrodnik |
Przyrodniczo-techniczny | 25 | 25 | 10 |
Kształtowania krajobrazu | 40 | 40 | 50 |
Podstawy działalności zawodowej | 15 | 15 | 20 |
Razem | 80** | 80** | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia techniczna;
2) pracownia przyrodnicza;
3) pracownia kształtowania krajobrazu;
4) pracownia ekonomiczna.
Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:
1) modele i katalogi pojazdów, maszyn i narzędzi ogrodniczych i leśnych oraz ich części;
2) instrukcje obsługi pojazdów i maszyn stosowanych w ogrodnictwie i leśnictwie;
3) próbki materiałów eksploatacyjnych;
4) narzędzia i sprzęt ogrodniczy i leśny;
5) przyrządy stosowane w miernictwie.
Pracownia przyrodnicza powinna być wyposażona w:
1) okazy naturalne i atlasy roślin ozdobnych;
2) atlasy chorób, szkodników roślin oraz chwastów;
3) atlasy drzew i krzewów;
4) zielniki roślin ozdobnych, chwastów oraz drzew i krzewów;
5) próbki nasion, nawozów i środków ochrony roślin;
6) zestaw przepisów dotyczących ochrony przyrody, ochrony gatunkowej, ochrony terenów zieleni i zadrzewień.
Pracownia kształtowania krajobrazu powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) programy wspomagające projektowanie;
3) stoły kreślarskie (jeden stół dla jednego ucznia);
4) przybory kreślarskie;
5) cenniki materiałów budowlanych;
6) katalogi i cenniki roślin;
7) katalogi nakładów rzeczowych;
8) typowe projekty obiektów;
9) zbiór norm budowlanych dotyczących projektowania.
Pracownia ekonomiczna powinna być wyposażona w:
1) kodeks pracy oraz wybrane przepisy prawa gospodarczego i finansowego;
2) poradniki;
3) komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej;
4) dokumenty księgowe;
5) środki techniczne, takie jak: telefon, faks, kalkulatory;
6) materiały biurowe.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, warsztatach i gospodarstwach pomocniczych, placówkach kształcenia praktycznego, placówkach kształcenia ustawicznego oraz u pracodawców.
ZAŁĄCZNIK Nr 7
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK HUTNIK
SYMBOL CYFROWY 311[16]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać i wykonywać rysunki konstrukcyjne i technologiczne, schematy układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych, kinematycznych, występujące w dokumentacjach techniczno-ruchowych (DTR) i innych dokumentacjach technicznych;
2) czytać schematy podstawowych układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki przemysłowej;
3) projektować proste procesy technologiczne;
4) użytkować maszyny i urządzenia hutnicze w zakresie umożliwiającym doskonalenie tych umiejętności w pracy zawodowej;
5) oceniać stopień zużycia maszyn i urządzeń oraz dokonywać ich weryfikacji;
6) przeprowadzać konserwację, drobne naprawy maszyn i urządzeń;
7) wykonywać prace pomocnicze związane z przeglądem technicznym, naprawą i regulacją użytkowanych urządzeń;
8) posługiwać się urządzeniami i przyrządami pomiarowymi;
9) oceniać i weryfikować narzędzia i przyrządy wykorzystywane w procesach technologicznych;
10) rozróżniać gatunki materiałów wsadowych, półwyrobów i wyrobów gotowych;
11) przygotowywać wsad;
12) przeprowadzać kontrolę wejściową, międzyoperacyjną i odbiorczą oraz analizować jej wyniki i precyzować wnioski;
13) pobierać próby do badań właściwości fizycznych, chemicznych, wytrzymałościowych i technologicznych oraz prowadzić badania "ruchowe" i laboratoryjne;
14) przeprowadzać procesy metalurgiczne, obróbki plastycznej i cieplnej, zgodnie z instrukcjami i procedurami zapewnienia jakości;
15) ustalać parametry technologiczne na podstawie dokumentacji technicznej z wykorzystaniem aparatury pomiarowej, zgodnie z instrukcją;
16) prowadzić badania laboratoryjne;
17) przygotowywać dokumentację produkcyjną;
18) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
19) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
21) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
22) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
24) kierować zespołem pracowników;
25) korzystać z różnych źródeł informacji.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hutnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) przygotowywania dokumentacji technologicznej procesów metalurgicznych i obróbki plastycznej;
2) organizowania pracy zespołu użytkującego maszyny i urządzenia hutnicze lub grupę maszyn i urządzeń pracujących w określonym zespole danego odcinka lub cyklu technologicznego;
3) nadzorowania zgodnego z dokumentacją technologiczną przebiegu procesu technologicznego wytwarzania aglomeratów, materiałów pomocniczych, półwyrobów i wyrobów gotowych;
4) wykonywania pomiarów i badań laboratoryjnych z pobranych prób, zgodnie z wymaganiami norm i procedur zapewniania jakości;
5) kontrolowania jakości wyrobów według wymagań zamówień i procedur zapewniania jakości;
6) kontrolowania stanu technicznego maszyn i urządzeń, nadzorowania czynności związanych z prowadzeniem bieżących przeglądów i konserwacji oraz wnioskowania lub decydowania o oddaniu urządzenia do naprawy;
7) prowadzenia bieżącej dokumentacji technologicznej i rozliczeniowej zużytych surowców, materiałów i godzin pracy urządzeń;
8) prowadzenia bieżącej dokumentacji dotyczącej podległego personelu: organizacji pracy, zakresów czynności, obliczania wydajności i wykorzystania czasu pracy;
9) wnioskowania na podstawie danych technicznych o wprowadzenie zmian do przebiegu procesów technologicznych w celu poprawienia jakości produkcji i obniżenia kosztów wytwarzania.
3. Zawód technik hutnik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizacje pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) metalurgii surówki i stali;
2) metalurgii metali nieżelaznych;
3) obróbki plastycznej stali;
4) obróbki plastycznej metali nieżelaznych.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) eksploatacyjny;
2) technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: EKSPLOATACYJNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wykonywać szkice części maszyn;
2) wykonywać rysunki techniczne części maszyn, zgodnie z obowiązującymi normami;
3) czytać Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR) i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;
4) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;
5) wyznaczać siłę i moment tarcia;
6) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;
7) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkości: obwodową, kątową i obrotową;
8) obliczać pracę, moc, energię oraz sprawność urządzenia;
9) wykonywać proste obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn (zginanie, skręcanie, rozciąganie, zginanie ze skręcaniem, wyboczenie);
10) rozróżniać konstrukcje i zasady działania: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;
11) określać na podstawie dokumentacji technicznej (rysunki złożeniowe i zespołowe) elementy składowe maszyn lub urządzeń oraz ustalać ich działanie;
12) wykonywać projekty elementów maszyn oraz uzasadniać poprawność przedstawionych rozwiązań;
13) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń;
14) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego;
15) obliczać proste obwody elektryczne oraz analizować schematy elektryczne;
16) klasyfikować i charakteryzować elementy półprzewodnikowe (diody, tranzystory, tyrystory, układy scalone);
17) analizować schematy podstawowych układów elektronicznych;
18) dobierać przyrządy pomiarowe i dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego i przemiennego;
19) charakteryzować maszyny i urządzenia elektryczne prądu stałego i przemiennego oraz interpretować zasady ich rozruchu;
20) identyfikować elementy zabezpieczające obwody elektryczne;
21) klasyfikować podstawowe elementy instalacji elektrycznej i analizować proste schematy;
22) klasyfikować i charakteryzować układy i elementy automatycznej regulacji oraz interpretować schematy blokowe układów sterowania procesami technologicznymi;
23) rozróżniać urządzenia pomiarowe i regulacyjne w obwodach automatyki;
24) dobierać do zadanych warunków proste układy: sterowania, sygnalizacji i zabezpieczeń;
25) określać funkcje poszczególnych układów robota oraz planować zastosowanie robotów przemysłowych w hutnictwie;
26) wyjaśniać budowę i zasady działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych oraz analizować schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych;
27) klasyfikować sprężarki i wentylatory, określać podstawowe parametry oraz przewidywać wykorzystanie w procesach technologicznych huty;
28) charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego oraz dobierać odpowiednie środki transportu w zależności od rodzaju materiału;
29) określać związki między procesami produkcyjnymi a organizacją transportu wewnątrz wydziału i między wydziałami;
30) klasyfikować i charakteryzować urządzenia grzewcze i przewidywać ich zastosowanie w hutnictwie;
31) klasyfikować i charakteryzować maszyny i urządzenia podstawowe i pomocnicze wykorzystywane w procesach technologicznych;
32) rozróżniać podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych;
33) określać podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń hutniczych;
34) interpretować zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urządzeń hutniczych;
35) charakteryzować zużycie maszyn i urządzeń hutniczych oraz metody zapobiegające nadmiernemu zużyciu;
36) rozpoznawać stan techniczny maszyn i urządzeń hutniczych;
37) oceniać prawidłowość użytkowania maszyn i urządzeń hutniczych;
38) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i napraw;
39) charakteryzować gospodarkę materiałową i elektroenergetyczną w zakładach przemysłu hutniczego;
40) stosować rachunek ekonomiczny w podejmowaniu decyzji o charakterze technicznym i organizacyjnym w sferze eksploatacji;
41) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie wspomagania projektowania, organizacji i zarządzania eksploatacją środków trwałych; automatycznej regulacji procesów technologicznych;
42) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową (DTR) maszyn i urządzeń hutniczych, PN, PN - EN, PN - ISO, PN -EN - ISO, literaturą techniczną i czasopismami;
43) stosować zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń hutniczych;
44) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) tolerancje, pasowania i chropowatości powierzchni;
3) mechanika techniczna;
4) wytrzymałość materiałów;
5) elementy maszyn;
6) montaż i demontaż;
7) podstawy elektrotechniki;
8) podstawy elektroniki;
9) podstawy miernictwa elektrycznego;
10) maszyny elektryczne;
11) instalacje elektryczne i odbiorniki energii elektrycznej;
12) układy i elementy automatycznej regulacji;
13) układy zasilania, sterowania, zabezpieczenia i sygnalizacji;
14) roboty przemysłowe;
15) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;
16) sprężarki i wentylatory;
17) urządzenia transportu wewnętrznego;
18) urządzenia grzewcze;
19) podstawowe i pomocnicze maszyny i urządzenia technologiczne;
20) niezawodność i trwałość maszyn i urządzeń;
21) zmiany stanu technicznego maszyn i urządzeń;
22) diagnostyka techniczna;
23) użytkowanie maszyn i urządzeń;
24) obsługa techniczna;
25) gospodarka materiałowa i elektroenergetyczna;
26) organizacja, zarządzanie i ekonomika eksploatacji maszyn i urządzeń;
27) przepisy dozoru technicznego;
28) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
29) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
30) przepisy ochrony środowiska;
31) pierwsza pomoc.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować właściwości, rodzaje, zakres stosowania materiałów niemetalowych oraz przewidywać ich wykorzystanie w przemyśle maszynowym i hutniczym;
2) dobierać materiały ogniotrwałe w zależności od charakteru procesu technologicznego, z uwzględnieniem warunków eksploatacji oraz ich wpływu na trwałość urządzenia cieplnego;
3) charakteryzować wodę technologiczną, określać sposoby jej uzdatniania oraz oceniać wpływ jej zanieczyszczenia na przebieg procesów technologicznych i środowisko;
4) badać właściwości fizyczne i chemiczne paliw;
5) obliczać zapotrzebowanie tlenu, powietrza do spalania paliwa oraz ilość spalin i ich skład objętościowy;
6) charakteryzować wykorzystanie ciepła spalin w piecach koksowni, metalurgicznych i grzewczych oraz do produkcji pary wodnej i wody gorącej;
7) wykonywać pomiary ciśnienia i temperatury mediów energetycznych w hutnictwie;
8) sporządzać bilans energetyczny i materiałowy oraz wykorzystywać go do sterowania procesami produkcyjnymi w hutnictwie;
9) obliczać sprawność termiczną hutniczego procesu cieplnego;
10) charakteryzować materiały hutnicze i określać ich dobowe obroty;
11) charakteryzować krystalizację pierwotną i wtórną oraz wykazywać wpływ warunków wytopu i krzepnięcia na właściwości stali;
12) analizować układy równowagi stopów oraz sporządzać na ich podstawie krzywe chłodzenia i schematy struktur;
13) korzystać z wykresu Fe-C podczas projektowania i wykonywania procesów technologicznych;
14) charakteryzować typowe struktury stopów Fe-C oraz wyjaśniać wpływ węgla i domieszek na strukturę i właściwości stopów, a także pojęcia: postać stali, stan stali, jakość stali;
15) określać gatunek stopów Fe-C i metali nieżelaznych na podstawie podanego oznaczenia oraz dobierać z norm stopy przeznaczone na określone części maszyn, narzędzia, odlewy i wyroby;
16) rozróżniać i objaśniać metody badania metali i stopów oraz wskazywać na ich wykorzystanie do określania stanu materiału i wykrywania wad;
17) badać właściwości mechaniczne i technologiczne stali, żeliw, metali nieżelaznych i ich stopów;
18) oznaczać zawartość węgla i dodatków stopowych w stalach i w stopach metali nieżelaznych oraz wykonywać próby w celu oznaczenia struktury, wielkości ziarna, stopnia zanieczyszczenia wtrąceniami niemetalicznymi, w tym rozkładu zanieczyszczeń fosforem i siarką;
19) wykrywać wady w wyrobach hutniczych;
20) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz dobierać powłoki antykorozyjne w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyrobu;
21) planować procesy technologiczne obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej do żądanych właściwości po obróbce;
22) oceniać wpływ szybkości chłodzenia na strukturę i właściwości stali oraz porównywać uzyskane wyniki z wykresem CTP;
23) przeprowadzać podstawowe procesy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz oceniać ich wpływ na strukturę i właściwości stopu;
24) charakteryzować procesy metalurgiczne;
25) planować procesy technologiczne wytopu surówki i stali;
26) rozróżniać metody wytwarzania części maszyn przez odlewanie;
27) wyjaśniać zjawiska zachodzące podczas odkształcania plastycznego i określać wpływ przeróbki plastycznej na właściwości i strukturę metalu;
28) charakteryzować metody plastycznego kształtowania metali: walcowanie, kucie, prasowanie, ciągnienie, wyciskanie, tłoczenie;
29) planować procesy technologiczne obróbki plastycznej;
30) wykonywać nieskomplikowane części maszyn metodami obróbki plastycznej;
31) sporządzać i analizować statystyczne wyniki kontroli jakości produkcji;
32) planować procesy produkcyjne;
33) określać cechy charakterystyczne typowych metod spajania: spawania, zgrzewania, lutowania, klejenia oraz rozróżniać spawalnicze metody cięcia;
34) charakteryzować spawalnicze metody regeneracji części maszyn i nanoszenia powłok ochronnych;
35) lutować, kleić i wykonywać podstawowe operacje spawania elektrycznego i gazowego (pod nadzorem);
36) wyjaśniać zasady pracy narzędzi skrawających, geometrię ostrza oraz wykazywać wpływ zjawisk fizycznych towarzyszących procesowi skrawania na ostrze noża i obrabiany materiał;
37) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej;
38) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej oraz dobierać parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;
39) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymianę części, regulację poszczególnych zespołów i całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;
40) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas realizacji procesów technologicznych;
41) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
42) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy;
43) wydawać, przyjmować i ewidencjonować narzędzia, przyrządy, materiały i wykonane prace;
44) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie: planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości, sterowania procesami technologicznymi;
45) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO, normami branżowymi i zakładowymi oraz czasopismami i literaturą techniczną;
46) przeprowadzać kontrolę jakości.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) materiały niemetalowe;
2) woda w technice;
3) paliwa hutnicze i ich spalanie;
4) podstawy gospodarki energetycznej huty;
5) materiały i ich magazynowanie;
6) krystalizacja, układy równowagi fazowej;
7) stopy żelaza z węglem;
8) metale nieżelazne i ich stopy;
9) badanie metali i stopów;
10) korozja;
11) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;
12) metalurgia żelaza i metali nieżelaznych;
13) metalurgia proszków;
14) odlewnictwo;
15) obróbka plastyczna;
16) kontrola jakości wyrobów hutniczych;
17) planowanie procesów hutniczych;
18) spajanie;
19) obróbka ręczna i mechaniczna skrawaniem;
20) konserwacja i naprawa urządzeń hutniczych;
21) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy;
22) elementy ergonomii;
23) przepisy ochrony przeciwpożarowej;
24) przepisy ochrony środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) przestrzegać zasad etyki;
5) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika oraz warunków pracy;
6) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
7) określać wymagania dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeń podlegających dozorowi technicznemu i transportowemu;
8) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
9) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
10) prowadzić negocjacje;
11) rozwiązywać problemy;
12) podejmować decyzje;
13) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
14) określać główne źródła zanieczyszczeń emitowanych przez huty żelaza i metali nieżelaznych oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;
15) planować sposoby wykorzystania lub neutralizacji odpadów przemysłowych oraz ograniczenia ich powstawania w procesie technologicznym huty;
16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
17) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) wyjaśniać zasady zarządzania jakością oraz opracowywać instrukcje zapewnienia jakości dla wybranych procesów;
19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
4) etyka;
5) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
6) przepisy dozoru technicznego i transportowego;
7) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
8) zasady i metody komunikowania się;
9) elementy socjologii i psychologii pracy;
10) bezpieczeństwo i higiena pracy;
11) ochrona przeciwpożarowa;
12) ochrona środowiska w zakładzie przemysłowym i na stanowisku pracy;
13) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
14) elementy ergonomii;
15) zasady zarządzania jakością;
16) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;
17) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
Nazwa bloku programowego | podbudowa programowa: gimnazjum | podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa zawody: operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej |
Eksploatacyjny | 32 | 44 |
Technologiczny | 44 | 35 |
Podstawy działalności zawodowej | 5 | 2 |
Razem: | 81** | 81** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 19 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń;
2) pracownia technik obróbki materiałów;
3) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki przemysłowej;
4) pracownia maszynoznawstwa hutniczego;
5) pracownia komputerowa;
6) pracownia techniczna;
7) warsztaty szkolne.
Pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) przybory kreślarskie;
3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;
4) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO;
5) dokumentacje techniczne, Dokumentacje Techniczno-Ruchowe (DTR);
6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;
7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;
8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;
9) przyrządy pomiarowe;
10) elementy pasowane, wzorce chropowatości;
11) katalog łożysk tocznych.
Pracownia technik obróbki materiałów powinna być wyposażona w:
1) zestawy gatunków drewna, tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, szkła, uszczelek, złącz spawanych, zgrzewanych i klejonych;
2) próbki: rud i materiałów pomocniczych, metali i ich stopów;
3) modele urządzeń: do nagrzewania, do chłodzenia, metalurgicznych, do obróbki plastycznej;
4) modele odlewnicze;
5) modele obrabiarek;
6) narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem;
7) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO;
8) dokumentacje technologiczne.
Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki przemysłowej powinna być wyposażona w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) próbki różnych materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych, konstrukcyjnych;
3) próbki przewodów elektrycznych;
4) elementy urządzeń grzejnych;
5) elementy układów automatyki przemysłowej;
6) zestawy łączników instalacyjnych;
7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;
8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, styczniki, przekaźniki;
9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);
10) układy elektryczne, stabilizator napięcia, prostownik;
11) modele prostych układów automatycznej regulacji;
12) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, NOT, EFOR;
13) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki;
14) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki przemysłowej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);
15) plansze zautomatyzowanych procesów hutniczych;
16) katalogi elementów automatyki przemysłowej;
17) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO.
Pracownia maszynoznawstwa hutniczego powinna być wyposażona w:
1) próbki paliw;
2) przyrządy do pomiaru ciśnienia, prędkości i natężenia przepływu;
3) elementy napędu hydraulicznego i pneumatycznego;
4) aparaturę kontrolno-pomiarową;
5) eksponaty i modele elementów maszyn i urządzeń energetycznych i transportowych;
6) modele maszyn i urządzeń energetycznych i transportowych;
7) przepisy dozoru technicznego;
8) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN -EN - ISO.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
2) drukarki i ploter;
3) pakiet programów biurowych;
4) programy do wspomagania projektowania;
5) programy specjalistyczne z zakresu organizacji i zarządzania eksploatacją środków trwałych, automatycznej regulacji procesów technologicznych, planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości, sterowania procesami technologicznymi.
Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:
1) próbki do badań właściwości mechanicznych i technologicznych;
2) próbki do badań makroskopowych i mikroskopowych;
3) mikroskopy metalograficzne - jeden dla dwóch uczniów;
4) przyrządy pomiarowe;
5) uniwersalną maszynę wytrzymałościową;
6) twardościomierze: Brinella, Vickersa, Rockwella;
7) młot Charpy'ego;
8) stanowisko do prób technologicznych;
9) aparaturę do oznaczania zawartości węgla i siarki;
10) szlifierkę i polerkę do wykonywania zgładów metalograficznych;
11) zestaw odczynników do trawienia zgładów;
12) defektoskop;
13) piec elektryczny komorowy z automatyczną regulacją i rejestracją temperatury;
14) pirometry, termometry cieczowe i termoelektryczne.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, kucia ręcznego, spawania, montażu;
3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania elektrycznego, spawania gazowego;
4) urządzenia, zespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;
5) obrabiarki: tokarki, wiertarki, frezarki;
6) nożyce i piły mechaniczne;
7) młot sprężarkowy;
8) skrzynki do nawęglania;
9) lutownice;
10) wiertarki ręczne;
11) materiały do: trasowania, docierania, polerowania, nawęglania;
12) środki chłodzące;
13) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;
14) odzież ochronną do spawania i kucia;
15) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;
16) dokumentację warsztatową;
17) Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR);
18) książki narzędziowe;
19) katalog narzędzi;
20) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach metalurgicznych i obróbki plastycznej.
ZAŁĄCZNIK Nr 8
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK MECHANIK
SYMBOL CYFROWY 311[20]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, materiałoznawstwa, technologii mechanicznej, maszynoznawstwa, elektrotechniki i automatyki;
2) interpretować procesy energetyczne i robocze, zachodzące w maszynach i urządzeniach;
3) klasyfikować obiekty mechaniczne według ich przeznaczenia, zasady działania i budowy;
4) oceniać przydatność użytkową maszyn i urządzeń na podstawie ich charakterystyk;
5) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną;
6) rozpoznawać podstawowe materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne;
7) stosować w wytwarzaniu i naprawie maszyn podstawowe metody obróbki i łączenia materiałów;
8) interpretować procesy zużyciowo-starzeniowe w układach mechanicznych;
9) konstruować proste obiekty mechaniczne;
10) opracowywać dokumentację podstawowych procesów technologicznych;
11) posługiwać się narzędziami i oprzyrządowaniem technologicznym;
12) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej i mechanicznej wraz z obsługą operatorską uniwersalnych obrabiarek;
13) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne oraz opracowywać i interpretować wyniki pomiarów;
14) oceniać stan techniczny obiektów mechanicznych z wykorzystaniem metod diagnostyki technicznej;
15) sporządzać harmonogramy prac, obliczać ich pracochłonność oraz koszty;
16) przestrzegać i wdrażać normy dotyczące zapewnienia jakości produkcji wyrobów i usług (PN, PN - ISO, ISO);
17) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
18) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
20) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
21) prowadzić działalność gospodarczą;
22) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
24) kierować zespołem pracowników;
25) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) organizowania i nadzorowania przebiegu procesów wytwarzania maszyn i urządzeń;
2) przeprowadzania kontroli jakości wykonania wyrobów i usług;
3) instalowania i uruchamiania obiektów mechanicznych wprowadzanych do eksploatacji;
4) eksploatowania maszyn i urządzeń;
5) projektowania prostych obiektów mechanicznych wraz ze sporządzaniem ich dokumentacji konstrukcyjnej;
6) projektowania podstawowych procesów wytwarzania wraz ze sporządzeniem ich dokumentacji technologicznej;
7) sporządzania kalkulacji wytwarzania i naprawy maszyn i urządzeń;
8) prowadzenia dokumentacji planistycznej, ewidencyjnej, sprawozdawczej i innej, związanej z wykonywaną pracą.
3. Zawód technik mechanik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć między innymi:
1) maszyn budowlanych;
2) samochodów;
3) ciągników;
4) obróbki skrawaniem;
5) obrabiarek sterowanych numerycznie;
6) spawalnictwa;
7) napędów hydraulicznych.
Wybór specjalizacji dotyczących eksploatacji i naprawy pojazdów samochodowych lub ciągników wiąże się z uzyskaniem zgody organu prowadzącego szkołę na finansowanie nauki jazdy, która umożliwia uczniom (słuchaczom) opanowanie umiejętności kierowania pojazdami samochodowymi w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B lub kierowania ciągnikami w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) zagadnienia ogólnotechniczne;
2) technologia mechaniczna;
3) maszynoznawstwo;
4) podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn;
5) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: ZAGADNIENIA OGÓLNOTECHNICZNE
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować prawa i metody statyki do analizowania płaskich i przestrzennych układów sił;
2) stosować zasady i prawa kinematyki i dynamiki do analizowania ruchu postępowego, obrotowego i złożonego brył sztywnych;
3) rozróżniać rodzaje obciążeń elementów i wyznaczać naprężenia;
4) stosować analityczne i wykreślne metody wyznaczania obciążeń i parametrów kinematycznych w układach mechanicznych;
5) interpretować zjawisko tarcia i jego rolę w budowie maszyn;
6) charakteryzować podstawowe procesy zużycia materiałów;
7) stosować podstawowe prawa mechaniki płynów do analizowania zjawisk hydrostatycznych i hydrodynamicznych;
8) obliczać ciśnienie, prędkość i natężenie przepływu;
9) charakteryzować zjawisko spalania i wykonywać podstawowe obliczenia stechiometryczne;
10) interpretować procesy cieplno-przepływowe związane z wymianą ciepła;
11) wykorzystywać zasady i prawa termodynamiki do analizowania teoretycznych i rzeczywistych obiegów gazowych w maszynach cieplnych;
12) wykorzystywać prawa z zakresu elektrotechniki do analizowania obwodów i obliczania podstawowych wielkości elektrycznych;
13) interpretować działanie podstawowych elementów i układów elektronicznych;
14) opisywać analitycznie człony i układy regulacji automatycznej;
15) opisywać i stosować wymagania formalne wynikające z Polskich Norm, jakie musi spełniać rysunek techniczny;
16) odwzorowywać różne obiekty, a w szczególności wyroby maszynowe oraz zapisywać konieczne i niezbędne informacje uzupełniające szkic, rysunek, schemat;
17) odczytywać różne rodzaje rysunków technicznych maszynowych;
18) rysować i odczytywać wykresy obrazujące zależności funkcjonalne parametrów technicznych;
19) stosować technikę komputerową do sporządzania rysunków technicznych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) statyka układów płaskich i przestrzennych;
2) kinematyka i dynamika bryły sztywnej;
3) elementy teorii maszyn i mechanizmów;
4) podstawy wytrzymałości materiałów;
5) tarcie i jego rola w maszynach;
6) procesy zużycia materiałów;
7) wybrane zagadnienia mechaniki płynów;
8) podstawy teoretyczne maszyn cieplnych;
9) wybrane zagadnienia elektrotechniki;
10) elementy i układy elektroniczne;
11) wybrane zagadnienia automatyki;
12) forma graficzna i wymagania formalne wobec arkusza rysunkowego;
13) metody odwzorowywania wyrobów maszynowych stosowane w rysunku technicznym (rzuty prostokątne, aksonometryczne, schematy);
14) znormalizowany zapis informacji (wymiarów, tolerancji, pasowań, stanu powierzchni i innych) na różnych rysunkach;
15) uproszczone sposoby rysowania różnych elementów i szczegółów konstrukcyjnych wyrobów maszynowych;
16) zasady sporządzania rysunków z wykorzystaniem techniki komputerowej.
BLOK: TECHNOLOGIA MECHANICZNA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) klasyfikować i charakteryzować materiały stosowane w budowie maszyn oraz określać ich właściwości i przeznaczenie;
2) charakteryzować przebieg procesów metalurgicznych stopów żelaza i metali nieżelaznych, postać i właściwości półwyrobów metalowych;
3) stosować w praktyce warsztatowej podstawowe metody i sposoby pomiaru wielkości fizycznych i geometrycznych oraz interpretować wyniki pomiarów;
4) opisywać budowę, działanie i przeznaczenie przyrządów pomiarowych oraz charakteryzować właściwości metrologiczne podstawowych przyrządów pomiarowych;
5) wykonywać podstawowe pomiary i próby podczas badania właściwości materiałów;
6) charakteryzować procesy nakładania powłok ochronnych;
7) opisywać procesy obróbki skrawaniem, plastycznej, cieplnej i cieplno-chemicznej oraz charakteryzować i dobierać narzędzia, oprzyrządowanie i maszyny do danej obróbki;
8) wykonywać wyroby w procesach obróbki ręcznej i mechanicznej;
9) charakteryzować i stosować w praktyce typowe technologie łączenia materiałów i elementów maszyn;
10) wykorzystywać w procesie montażu układ tolerancji i pasowań;
11) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną wytwarzania maszyn;
12) charakteryzować proces produkcyjny maszyn i urządzeń w zakładzie wytwórczym;
13) projektować proste procesy technologiczne obróbki i montażu;
14) charakteryzować metody kontroli jakości wyrobów.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawy metaloznawstwa;
2) materiały niemetalowe w budowie maszyn;
3) procesy metalurgiczne;
4) technika pomiarowa;
5) powłoki ochronne;
6) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;
7) trasowanie;
8) obróbka ręczna;
9) odlewnictwo;
10) obróbka plastyczna;
11) obróbka mechaniczna skrawaniem;
12) obróbka wykańczająca;
13) spajanie materiałów;
14) technologia montażu maszyn;
15) tolerancje, pasowania, chropowatość powierzchni;
16) dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna;
17) projektowanie procesów technologicznych;
18) systemy produkcyjne w zakładach przemysłowych;
19) kontrola jakości wyrobów.
BLOK: MASZYNOZNAWSTWO
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować rodzaje energii, jej źródła i procesy przetwarzania;
2) klasyfikować maszyny według ich przeznaczenia i zasad działania;
3) charakteryzować procesy przetwarzania lub przekazywania energii w maszynach;
4) wykorzystywać prawa mechaniki do analizowania budowy i działania podstawowych mechanizmów;
5) charakteryzować napędy hydrauliczne i pneumatyczne;
6) charakteryzować: pompy, wentylatory, sprężarki, dmuchawy, silniki spalinowe, kotły;
7) wyjaśniać budowę i działanie maszyn elektrycznych oraz dobierać elektromechaniczny układ napędowy do maszyny roboczej;
8) charakteryzować typowy osprzęt elektryczny i elektroniczny maszyn i urządzeń mechanicznych;
9) opisywać budowę, działanie i przeznaczenie typowych odbiorników energii elektrycznej;
10) opisywać podstawowe instalacje elektryczne i charakteryzować stosowane zabezpieczenia;
11) opisywać budowę, działanie i przeznaczenie typowych elementów i układów automatyki;
12) charakteryzować maszyny i urządzenia transportowe;
13) dobierać maszyny i urządzenia energetyczne oraz transportowe na podstawie parametrów technicznych;
14) wyjaśniać działanie robota przemysłowego i manipulatora.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) energia i sposoby jej przetwarzania;
2) przemiany energetyczne w maszynach;
3) czynniki i procesy robocze w maszynach;
4) napędy hydrauliczne;
5) mechanizmy pneumatyczne;
6) pompy;
7) sprężarki, wentylatory, dmuchawy;
8) silniki spalinowe;
9) kotły parowe;
10) maszyny i urządzenia elektryczne;
11) odbiorniki energii elektrycznej;
12) instalacje elektryczne;
13) elementy i układy automatyki;
14) dźwignice;
15) przenośniki;
16) wózki transportowe;
17) roboty przemysłowe.
BLOK: PODSTAWY KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) opisywać budowę podstawowych elementów maszyn oraz określać ich przeznaczenie;
2) stosować w konstruowaniu maszyn rozłączne i nierozłączne połączenia elementów;
3) wykonywać obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn dla różnych stanów obciążenia;
4) dobierać materiały i określać wymagania dotyczące ich obróbki;
5) wykorzystywać w projektowaniu połączeń spoczynkowych i ruchowych układ tolerancji i pasowań;
6) stosować w konstrukcji elementy znormalizowane;
7) opisywać budowę, działanie i przeznaczenie podstawowych mechanizmów i napędów (przekładni);
8) projektować proste mechanizmy i zespoły maszyn;
9) stosować w projektowaniu wspomaganie komputerowe;
10) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną;
11) dobierać maszyny i urządzenia do przewidywanych zadań na podstawie ich charakterystyki eksploatacyjnej;
12) rozpoznawać i oceniać stan techniczny maszyny z zastosowaniem metod diagnostyki technicznej;
13) charakteryzować czynniki i procesy powodujące zużycie i uszkodzenie maszyny;
14) dobierać materiały eksploatacyjne;
15) rozróżniać rodzaje uszkodzeń maszyn i określać przyczyny ich powstawania;
16) określać skutki ekonomiczne i społeczne niepożądanych zmian stanu technicznego maszyn;
17) opracowywać plany wdrożenia do eksploatacji nowych maszyn;
18) planować przebieg procesów technologiczno-organizacyjnych obsługi technicznej maszyn i nadzorować wykonanie zabiegów wchodzących w skład tych procesów;
19) kwalifikować maszynę do naprawy, weryfikować części, określać zakres i metodę naprawy;
20) charakteryzować i stosować w praktyce warsztatowej typowe technologie naprawy maszyn i regeneracji części;
21) posługiwać się dokumentacją technologiczną procesów obsługowo-naprawczych;
22) projektować proste procesy technologiczne naprawy maszyn;
23) stosować rachunek ekonomiczny w podejmowaniu decyzji o charakterze technicznym i organizacyjnym w sferze eksploatacji;
24) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową (DTR) oraz PN - ISO;
25) stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady konstruowania maszyn;
2) połączenia spoczynkowe elementów maszyn;
3) elementy podatne;
4) wały i osie;
5) łożyskowanie;
6) sprzęgła i hamulce;
7) przekładnie mechaniczne;
8) mechanizmy;
9) przykładowe rozwiązania konstrukcyjne maszyn;
10) proces eksploatacyjny maszyn;
11) stan techniczny maszyn i urządzeń;
12) trwałość i niezawodność maszyn;
13) diagnostyka techniczna;
14) użytkowanie maszyn i urządzeń;
15) utrzymanie maszyn w gotowości technicznej;
16) materiały eksploatacyjne;
17) naprawa maszyn i urządzeń;
18) przykładowe procesy technologiczne naprawy;
19) zarządzanie eksploatacją maszyn;
20) Dokumentacja Techniczno-Ruchowa (DTR), PN - ISO, ISO;
21) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
5) opracowywać plan marketingowy;
6) przestrzegać zasad etyki;
7) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
8) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
9) określać wymagania dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeń podlegających dozorowi technicznemu i transportowemu;
10) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
11) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
12) prowadzić negocjacje;
13) rozwiązywać problemy;
14) podejmować decyzje;
15) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
16) określać wymagania dotyczące ochrony środowiska w zakresie zanieczyszczania powietrza, wody, gleby oraz odpadów i opakowań;
17) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
19) opracowywać plany produkcji i eksploatacji obiektów technicznych (harmonogramy prac, schematy organizacyjne, schematy funkcjonalne);
20) wyjaśniać zasady zarządzania jakością oraz opracowywać instrukcje zapewniania jakości dla wybranych procesów;
21) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
22) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
4) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;
5) struktura budżetu;
6) strategie marketingowe;
7) etyka;
8) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
9) przepisy dozoru technicznego i transportowego;
10) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) elementy socjologii i psychologii pracy;
13) bezpieczeństwo i higiena pracy;
14) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
15) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
16) elementy ergonomii;
17) organizacja pracy;
18) system zarządzania jakością;
19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;
20) formy doskonalenia zawodowego;
21) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * |
Nazwa bloku programowego | podbudowa programowa: gimnazjum | podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa; zawody: wszystkie z branży mechanicznej | podbudowa programowa: liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, technikum uzupełniające, uzupełniające liceum ogólnokształcące |
Zagadnienia ogólnotechniczne | 25 | 25 | 25 |
Technologia mechaniczna | 20 | 12 | 20 |
Maszynoznawstwo | 10 | 16 | 10 |
Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn | 20 | 22 | 20 |
Podstawy działalności zawodowej | 5 | 5 | 5 |
Razem: | 80** | 80** | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku technicznego;
2) pracownia komputerowa;
3) pracownia technologii mechanicznej;
4) pracownia elektrotechniki i automatyki;
5) pracownia maszynoznawstwa;
6) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:
1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;
3) zestaw norm rysunkowych i katalogi typowych części maszyn, podzespołów i zespołów;
4) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;
5) eksponaty i modele części maszyn;
6) modele maszyn i urządzeń.
Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) drukarki;
3) ploter;
4) pakiet programów biurowych;
5) programy do wspomagania projektowania typu CAD;
6) programy specjalistyczne.
Pracownia technologii mechanicznej powinna być wyposażona w:
1) próbki materiałów konstrukcyjnych;
2) typowe eksponaty półwyrobów, takich jak: odkuwki, odlewy, wypraski;
3) zestaw warsztatowych przyrządów pomiarowych;
4) mikroskop metalograficzny;
5) typowe narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;
6) schematy typowych obrabiarek;
7) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne.
Pracownia elektrotechniki i automatyki powinna być wyposażona w:
1) podstawowe mierniki wielkości elektrycznych;
2) typowe elementy i układy elektryczne i elektroniczne;
3) podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne;
4) schematy instalacji elektrycznych;
5) mechaniczne i elektryczne elementy i układy automatyki.
Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:
1) eksponaty typowych elementów maszyn, ich połączeń i mechanizmów;
2) modele i eksponaty maszyn transportowych (dźwignice, przenośniki, wózki);
3) modele i eksponaty maszyn energetycznych (silniki cieplne, pompy, sprężarki, wentylatory, kotły);
4) eksponaty zużytych i uszkodzonych części maszyn.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) przyrządy pomiarowe;
2) narzędzia do trasowania;
3) narzędzia do obróbki ręcznej;
4) obrabiarki: wiertarki, tokarki, frezarki, szlifierki;
5) urządzenia do spawania elektrycznego i gazowego;
6) narzędzia i przyrządy spawalnicze;
7) spoiwa, elektrody, topniki;
8) luty i lutownice;
9) urządzenia do nagrzewania i chłodzenia;
10) środki chłodzące;
11) narzędzia i przyrządy do kucia ręcznego;
12) urządzenia, zespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;
13) narzędzia i przyrządy montażowe;
14) Dokumentację Techniczno-Ruchową (DTR);
15) dokumentację techniczną;
16) dokumentację warsztatową;
17) katalogi narzędzi;
18) normy PN, ISO.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach produkcyjnych i usługowych.
ZAŁĄCZNIK Nr 9
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK MECHATRONIK
SYMBOL CYFROWY 311[50]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać i analizować dokumentację techniczną urządzeń i systemów mechatronicznych oraz ich elementów i podzespołów;
2) opracowywać dokumentację techniczną urządzeń i systemów mechatronicznych;
3) obliczać parametry charakteryzujące urządzenia i systemy mechatroniczne;
4) wykonywać pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych oraz interpretować ich wyniki;
5) dobierać materiały i narzędzia do montażu oraz obsługi urządzeń i systemów mechatronicznych;
6) dobierać zespoły, podzespoły oraz elementy urządzeń i systemów mechatronicznych;
7) przygotowywać do montażu zespoły, podzespoły i elementy urządzeń i systemów mechatronicznych;
8) nastawiać parametry urządzeń i systemów mechatronicznych;
9) sprawdzać poprawność działania elementów, podzespołów, modułów urządzeń i systemów mechatronicznych;
10) instalować i obsługiwać systemy sieciowe transmisji danych stosowane w mechatronice;
11) instalować i użytkować oprogramowanie niezbędne do pracy urządzeń i systemów mechatronicznych;
12) instalować urządzenia mechatroniczne;
13) montować i demontować urządzenia i systemy mechatroniczne;
14) uruchamiać oraz wyłączać urządzenia i systemy mechatroniczne;
15) projektować urządzenia i systemy mechatroniczne;
16) programować urządzenia i systemy mechatroniczne;
17) dozorować pracę urządzeń i systemów mechatronicznych oraz oceniać ich stan techniczny;
18) wykonywać podstawowe naprawy i regulacje urządzeń oraz systemów mechatronicznych;
19) sporządzać protokoły uszkodzeń, awarii oraz dokonanych napraw;
20) prowadzić dokumentację techniczną, techniczno-ruchową urządzeń i systemów mechatronicznych;
21) porozumiewać się w języku obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;
22) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska;
23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
24) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
25) prowadzić działalność gospodarczą;
26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
28) kierować zespołem pracowników;
29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechatronik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) projektowania i konstruowania urządzeń i systemów mechatronicznych;
2) montażu i demontażu urządzeń i systemów mechatronicznych;
3) programowania i użytkowania urządzeń i systemów mechatronicznych;
4) diagnozowania i naprawy urządzeń i systemów mechatronicznych.
3. Zawód technik mechatronik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:
1) automatyzacji procesów produkcyjnych;
2) robotyki, programowania i obsługi obrabiarek sterowanych numerycznie;
3) mechatroniki pojazdów samochodowych.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) podstawy mechatroniki;
2) urządzenia i systemy mechatroniczne;
3) konstrukcje mechatroniczne;
4) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: PODSTAWY MECHATRONIKI
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) interpretować podstawowe prawa fizyczne i zależności matematyczne wykorzystywane w mechatronice;
2) analizować działanie elementów i podzespołów układów mechatronicznych;
3) czytać schematy ideowe i montażowe układów mechatronicznych;
4) dobierać elementy obwodów elektrycznych i elektronicznych;
5) dobierać elementy i podzespoły układów elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych;
6) projektować i konstruować układy mechatroniczne;
7) obsługiwać podstawowe przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych charakteryzujących pracę układów mechatronicznych i ich elementów;
8) dobierać metody pomiarowe i przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych charakteryzujących pracę układów mechatronicznych;
9) mierzyć wybrane wielkości fizyczne charakteryzujące pracę układów mechatronicznych oraz interpretować wyniki pomiarów;
10) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym podczas wykonywania pomiarów;
11) korzystać z norm, dokumentacji technicznej, poradników, katalogów;
12) stosować technologię informatyczną do analizowania działania lub konstruowania układów mechatronicznych.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) obwody elektryczne prądu stałego;
2) obwody elektryczne prądu przemiennego jednofazowe i trójfazowe;
3) obwody magnetyczne;
4) układy analogowe;
5) układy cyfrowe;
6) układy mikroprocesorowe;
7) układy pneumatyczne;
8) układy hydrauliczne;
9) metody i przyrządy pomiarowe;
10) bezpieczeństwo i higiena pracy;
11) ochrona przeciwpożarowa;
12) ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym;
13) użytkowe programy komputerowe.
BLOK: URZĄDZENIA I SYSTEMY MECHATRONICZNE
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) obliczać parametry elementów występujących w układach sterowania;
2) dobierać elementy i podzespoły urządzeń i systemów mechatronicznych;
3) czytać i interpretować dokumentację techniczną urządzeń i systemów mechatronicznych;
4) projektować urządzenia i systemy mechatroniczne;
5) planować proces technologiczny montażu urządzeń i systemów mechatronicznych;
6) przygotowywać do montażu elementy i podzespoły urządzeń i systemów mechatronicznych;
7) montować i demontować urządzenia i systemy mechatroniczne;
8) uruchamiać i testować urządzenia i systemy mechatroniczne;
9) planować pomiary kontrolne wielkości fizycznych charakteryzujących pracę urządzeń i systemów mechatronicznych;
10) mierzyć wielkości fizyczne charakteryzujące pracę urządzeń i systemów mechatronicznych oraz interpretować wyniki pomiarów;
11) instalować i testować oprogramowanie specjalistyczne;
12) programować urządzenia i systemy mechatroniczne;
13) uruchamiać, sprawdzać i wyłączać urządzenia i systemy mechatroniczne;
14) monitorować pracę urządzeń i systemów mechatronicznych;
15) prowadzić dokumentację techniczną i dokumentację techniczno-ruchową urządzeń i systemów mechatronicznych;
16) dokonywać regulacji parametrów urządzeń i systemów mechatronicznych;
17) lokalizować oraz usuwać nieprawidłowości działania urządzeń i systemów mechatronicznych;
18) naprawiać elementy i podzespoły urządzeń i systemów mechatronicznych;
19) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska podczas montażu i eksploatacji urządzeń i systemów mechatronicznych;
20) stosować technologię informatyczną podczas projektowania, programowania i eksploatowania urządzeń i systemów mechatronicznych;
21) korzystać z dokumentacji technicznej, norm, katalogów i poradników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady doboru elementów i podzespołów urządzeń oraz systemów mechatronicznych;
2) zasady projektowania i konstruowania układów sterowania:
a) pneumatycznych i elektropneumatycznych,
b) hydraulicznych i elektrohydraulicznych,
c) elektrycznych;
3) zasady konstruowania wybranych układów manipulacyjnych;
4) technologia montażu elementów i podzespołów:
a) układów pneumatycznych,
b) układów hydraulicznych,
c) układów elektrycznych,
d) układów automatycznej regulacji,
e) układów sterowania mikroprocesorowego;
5) technologia montażu układów manipulacyjnych;
6) pomiar wielkości fizycznych w układach urządzeń i systemów mechatronicznych;
7) pomiar wielkości fizycznych w obwodach elektrycznych urządzeń i systemów mechatronicznych;
8) rozruch i nadzorowanie pracy urządzeń i systemów mechatronicznych;
9) instalowanie i obsługa oprogramowania do sterowników programowalnych;
10) programowanie i obsługa sterowników programowalnych;
11) programowanie i obsługa układów manipulacyjnych;
12) instalowanie i obsługa urządzeń i programów do wizualizacji i dozorowania procesów;
13) zasady prowadzenia dokumentacji technicznej i dokumentacji techniczno-ruchowej urządzeń i systemów mechatronicznych;
14) zasady transmisji i przetwarzania danych w układach sterowania programowalnego;
15) metody i techniki regulacji parametrów;
16) diagnostyka urządzeń i systemów mechatronicznych;
17) serwis i naprawy urządzeń i systemów mechatronicznych;
18) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa, ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrona środowiska w zakresie eksploatacji urządzeń i systemów mechatronicznych;
19) specjalistyczne programy komputerowe.
BLOK: KONSTRUKCJE MECHATRONICZNE
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) czytać i analizować dokumentację techniczną konstrukcji mechanicznych występujących w urządzeniach i systemach mechatronicznych;
2) sporządzać dokumentację techniczną konstrukcji mechanicznych oraz urządzeń i systemów mechatronicznych;
3) dobierać materiały konstrukcyjne stosowane w urządzeniach i systemach mechatronicznych;
4) interpretować podstawowe prawa z zakresu statyki, kinematyki i dynamiki;
5) wykonywać obliczenia wytrzymałościowe elementów konstrukcyjnych urządzeń i systemów mechatronicznych;
6) dobierać technologię obróbki materiałów konstrukcyjnych stosowanych w urządzeniach i systemach mechatronicznych;
7) dobierać połączenia zespołów, podzespołów i elementów urządzeń mechatronicznych;
8) dobierać narzędzia i urządzenia do wykonania elementów konstrukcyjnych urządzeń mechatronicznych;
9) wykonywać elementy konstrukcyjne urządzeń i systemów mechatronicznych;
10) sprawdzać jakość wykonania elementów konstrukcyjnych urządzeń i systemów mechatronicznych;
11) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska podczas wykonywania elementów konstrukcyjnych urządzeń i systemów mechatronicznych;
12) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości;
13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
14) korzystać z dokumentacji technicznej, norm, katalogów i poradników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) rysunek techniczny;
2) zasady sporządzania rysunków z wykorzystaniem techniki komputerowej;
3) materiały konstrukcyjne;
4) wybrane zagadnienia z mechaniki technicznej;
5) podstawy wytrzymałości materiałów;
6) wybrane zagadnienia z technologii obróbki materiałów konstrukcyjnych;
7) wybrane zagadnienia z metrologii;
8) bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa, ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrona środowiska w zakresie wykonywania elementów konstrukcyjnych urządzeń i systemów mechatronicznych;
9) specjalistyczne programy komputerowe;
10) pierwsza pomoc.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
5) opracowywać plan marketingowy;
6) przestrzegać zasad etyki;
7) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
8) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
9) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
10) wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska;
11) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
13) wyjaśniać zasady zarządzania jakością;
14) formułować i rozumieć ze słuchu pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;
15) organizować doskonalenie zawodowe pracowników.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
4) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;
5) struktura budżetu;
6) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
7) strategie marketingowe;
8) etyka;
9) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
10) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) bezpieczeństwo i higiena pracy;
13) ochrona przeciwpożarowa, ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrona środowiska;
14) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
15) elementy ergonomii;
16) system zarządzania jakością;
17) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych;
18) formy doskonalenia zawodowego.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %* |
Nazwa bloku programowego | podbudowa programowa: gimnazjum | podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa, zawód: monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych | podbudowa programowa: liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające |
Podstawy mechatroniki | 28 | 19 | 24 |
Urządzenia i systemy mechatroniczne | 33 | 35 | 32 |
Konstrukcje mechatroniczne | 19 | 26 | 24 |
Podstawy działalności zawodowej | 5 | 5 | 5 |
Razem | 85** | 85** | 85** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia elektrotechniki i elektroniki;
2) pracownia automatyzacji procesów;
3) pracownia komputerowego wspomagania projektowania;
4) pracownia wytwarzania elementów konstrukcyjnych.
Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w stanowiska (jedno stanowisko dla trzech uczniów) zasilane regulowanym napięciem przemiennym jednofazowym i trójfazowym oraz stabilizowanym napięciem stałym. Stanowiska powinny być wyposażone w:
1) zestawy elementów przyrządów elektrycznych i elektronicznych;
2) przyrządy elektryczne i elektroniczne;
3) przyrządy pomiarowe;
4) generatory wielofunkcyjne;
5) oscyloskopy;
6) komputer z pakietem biurowym oraz oprogramowaniem specjalistycznym.
Pracownia automatyzacji procesów powinna być wyposażona w stanowiska (jedno stanowisko dla trzech uczniów) zasilane napięciem przemiennym jednofazowym i trójfazowym, stabilizowanym napięciem stałym, sprężonym powietrzem o regulowanym ciśnieniu. Stanowiska powinny być wyposażone w:
1) zestawy elementów wykonawczych: elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych;
2) czujniki i przetworniki;
3) elementy i urządzenia sterujące;
4) regulatory;
5) przyrządy pomiarowe;
6) komputer wyposażony w pakiet biurowy i oprogramowanie, umożliwiające projektowanie oraz symulację działania urządzeń i systemów mechatronicznych, programowanie i obsługę sterowników PLC, regulatorów i falowników;
7) przykładowe zmontowane urządzenia i systemy mechatroniczne.
Ponadto w pracowni powinno znajdować się stanowisko dydaktyczne umożliwiające programowanie i obsługę robota.
Pracownia komputerowego wspomagania projektowania powinna być wyposażona w:
1) stanowiska komputerowe pracujące w sieci (jedno stanowisko dla jednego ucznia);
2) drukarki;
3) ploter wielkoformatowy;
4) licencjonowane oprogramowanie CAD/CAM.
Pracownia wytwarzania elementów konstrukcyjnych powinna być wyposażona w:
1) obrabiarki do obróbki ubytkowej metali i tworzyw (wskazane obrabiarki CNC);
2) stanowiska do obróbki ręcznej.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, zakładach produkcyjnych i usługowych oraz w wyższych uczelniach.
ZAŁĄCZNIK Nr 10
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII ODZIEŻY
SYMBOL CYFROWY 311[34]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) projektować wyroby odzieżowe;
2) opracowywać podstawową dokumentację techniczną wyrobów odzieżowych;
3) dobierać materiały odzieżowe i dodatki krawieckie do wyrobów odzieżowych, z uwzględnieniem ich funkcji użytkowych oraz zasad konserwacji;
4) wykonywać formy i szablony elementów wyrobów odzieżowych;
5) wykonywać konstrukcyjne i wtórne modelowanie wyrobów odzieżowych, zgodnie z projektem plastycznym i aktualną linią mody;
6) utrzymywać stan gotowości użytkowej maszyn i urządzeń stosowanych w procesie technologicznym wyrobów odzieżowych;
7) obsługiwać podstawowe maszyny i urządzenia odzieżowe podczas wytwarzania wyrobów odzieżowych;
8) wykonywać kolejne etapy wytwarzania wyrobów odzieżowych, zgodnie z wymaganiami technologicznymi;
9) stosować zasady składowania i przechowywania oraz transportu materiałów odzieżowych, dodatków krawieckich i wyrobów odzieżowych;
10) organizować proces produkcyjny;
11) stosować zasady normowania materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich;
12) stosować zasady kontroli zapewniające wysoką jakość wyrobów odzieżowych;
13) dokonywać rozliczenia materiałowego;
14) dokonywać kalkulacji kosztów i obliczać wynagrodzenie za wykonaną pracę;
15) wyznaczać rentowność wyrobu odzieżowego przy jednoczesnej analizie jego funkcji użytkowych;
16) posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;
17) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;
20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
22) kierować zespołem pracowników;
23) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik technologii odzieży powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) opracowywania dokumentacji wzorca odzieży;
2) nadzorowania prac dotyczących wykonywania wzorca odzieży;
3) organizowania, nadzorowania i kontrolowania pracy zespołu pracowników wytwarzających wyroby odzieżowe;
4) badania oraz kontrolowania jakości materiałów odzieżowych i wyrobów gotowych;
5) nadzorowania eksploatacji maszyn szwalniczych i urządzeń odzieżowych;
6) organizowania procesu wytwarzania odzieży miarowej w zakładzie usługowym.
II. BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) surowcowo-projektowy;
2) techniczno-technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: SUROWCOWO-PROJEKTOWY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) określać parametry klimatu w pomieszczeniach za pomocą urządzeń kontrolno-pomiarowych;
2) obsługiwać podstawową aparaturę laboratoryjną do badania surowców włókienniczych i materiałów odzieżowych;
3) posługiwać się normami podczas przeprowadzania badań laboratoryjnych;
4) wykonywać badania laboratoryjne surowców i materiałów odzieżowych;
5) opracowywać wyniki badań laboratoryjnych;
6) identyfikować włókna na podstawie badań mikroskopowych, chemicznych i organoleptycznych;
7) rozpoznawać włókna naturalne, chemiczne, mieszanki włókiennicze i materiały z nich wykonane;
8) określać właściwości nitek na podstawie badań laboratoryjnych;
9) wykazywać wpływ właściwości nitek na właściwości materiałów odzieżowych;
10) wyznaczać parametry splotów tkackich;
11) określać parametry struktury tkaniny i jej wymiary liniowe;
12) wykazywać wpływ budowy tkaniny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;
13) określać parametry splotów dziewiarskich;
14) określać parametry struktury dzianiny i jej wymiary liniowe;
15) wykazywać wpływ budowy dzianiny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;
16) identyfikować wyroby plecione;
17) identyfikować materiały odzieżowe wytwarzane nowymi technikami;
18) dobierać nici szwalnicze do materiałów odzieżowych;
19) dobierać zapięcia do wyrobu odzieżowego;
20) dobierać podszewkę do wyrobu odzieżowego;
21) dobierać materiały usztywniające, konstrukcyjno-nośne i termoizolacyjne;
22) dobierać dodatki zdobnicze do wyrobu odzieżowego;
23) oceniać właściwości higieniczne, estetyczne i wytrzymałościowe materiałów odzieżowych na podstawie badań laboratoryjnych;
24) określać właściwości konfekcyjne i użytkowe materiałów odzieżowych;
25) stosować zasady konfekcjonowania materiałów odzieżowych;
26) dobierać materiały odzieżowe i dodatki krawieckie do asortymentu odzieży;
27) określać zasady konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;
28) wykonywać rysunki techniczne prostych wyrobów odzieżowych;
29) interpretować rysunki żurnalowe;
30) wykonywać rysunki modelowe wyrobów odzieżowych;
31) dobierać zestawienia kolorystyczne w projektowaniu odzieży;
32) dobierać materiały odzieżowe i dodatki do modeli odzieży;
33) projektować wyroby odzieżowe dla typowych sylwetek zgodnie z tendencjami mody i przeznaczeniem;
34) projektować wyroby odzieżowe dla nietypowych sylwetek zgodnie z tendencjami mody i przeznaczeniem;
35) projektować wyroby odzieżowe inspirowane sztuką i strojami historycznymi;
36) projektować wyroby odzieżowe inspirowane strojami regionalnymi.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) metody przeprowadzania badań warunków klimatycznych w pomieszczeniach laboratoryjnych;
2) aparatura laboratoryjna do badania surowców włókienniczych i materiałów odzieżowych;
3) normowanie w przemyśle odzieżowym;
4) metody badania włókien i materiałów odzieżowych;
5) metody opracowania wyników badań laboratoryjnych;
6) badania mikroskopowe, chemiczne i organoleptyczne włókien;
7) rodzaje i właściwości włókien;
8) nitki odzieżowe;
9) sploty tkackie;
10) budowa tkaniny;
11) sposoby wykończania tkanin;
12) sploty dziewiarskie;
13) budowa dzianiny;
14) sposoby wykończania dzianin;
15) wyroby plecione;
16) materiały odzieżowe wytwarzane nowymi technikami;
17) dodatki krawieckie;
18) właściwości higieniczne, estetyczne i wytrzymałościowe materiałów odzieżowych;
19) właściwości konfekcyjne i użytkowe materiałów odzieżowych;
20) dobór materiałów odzieżowych i dodatków do asortymentu odzieży;
21) zasady konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;
22) rysunek techniczny w projektowaniu wyrobów odzieżowych;
23) rysunek żurnalowy;
24) rysunek modelowy odzieży;
25) podstawy kolorystyki;
26) dobór materiałów odzieżowych i dodatków do modeli odzieży;
27) zasady projektowania odzieży dla typowych sylwetek;
28) zasady projektowania odzieży dla nietypowych sylwetek;
29) inspiracja sztuką i strojami historycznymi w projektowaniu odzieży;
30) inspiracja strojami regionalnymi w projektowaniu ubiorów współczesnych.
BLOK: TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) posługiwać się pojęciami z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży;
2) wykonywać pomiary krawieckie;
3) stosować zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych;
4) stosować zasady ustalania dodatku konstrukcyjnego;
5) stosować zasady wyprowadzania linii modelowych;
6) rysować siatki konstrukcyjne elementów wyrobów odzieżowych;
7) rysować elementy wyrobów odzieżowych;
8) stosować zasady modelowania wtórnego i przestrzennego;
9) wykonywać modelowanie form odzieży fantazyjnej;
10) wykonywać modelowanie form wyrobów odzieżowych;
11) ustalać wielkość dodatku na szwy i podwinięcia;
12) wykonywać szablony elementów wyrobów odzieżowych;
13) wykonywać stopniowanie szablonów podstawowych elementów wyrobów odzieżowych;
14) wykonywać układ szablonów na materiale odzieżowym;
15) wykrawać elementy wyrobu odzieżowego;
16) opracowywać podstawową dokumentację organizacyjno-produkcyjną;
17) dobierać maszyny i urządzenia do wytwarzania wyrobów odzieżowych;
18) czytać schematy kinematyczne podstawowych maszyn i urządzeń odzieżowych;
19) identyfikować mechanizmy w maszynach i urządzeniach odzieżowych;
20) obsługiwać maszyny szwalnicze;
21) stosować zasady organizowania procesu technologicznego w szwalni;
22) określać zasady tworzenia ściegu maszynowego;
23) stosować odpowiednie parametry obróbki termicznej;
24) dobierać sposoby łączenia elementów wyrobów odzieżowych;
25) określać kolejne czynności wynikające z graficznego zapisu węzłów technologicznych w wyrobie odzieżowym;
26) wykonywać podstawowe i fantazyjne wyroby odzieżowe;
27) przeprowadzać kontrolę jakości w kolejnych fazach procesu wytwórczego;
28) oceniać jakość gotowego wyrobu odzieżowego;
29) magazynować i przechowywać materiały, dodatki krawieckie oraz wyroby gotowe;
30) organizować transport wewnątrzzakładowy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady konstrukcji i modelowania form odzieży;
2) pomiary krawieckie;
3) zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych w standardowych wyrobach odzieżowych;
4) dodatki konstrukcyjne;
5) linie modelowe;
6) siatki konstrukcyjne wyrobów odzieżowych;
7) zasady modelowania wtórnego i przestrzennego;
8) modelowanie form odzieży fantazyjnej;
9) zasady modelowania form odzieży;
10) szwy i podwinięcia;
11) szablony wyrobów odzieżowych;
12) stopniowanie i układanie szablonów na materiale odzieżowym;
13) proces wykrawania elementów odzieży;
14) dokumentacja organizacyjno-produkcyjna w zakładzie odzieżowym;
15) maszyny i urządzenia odzieżowe;
16) proces technologiczny w szwalni;
17) zasady tworzenia ściegu maszynowego;
18) obróbka termiczna;
19) zasady łączenia elementów odzieży;
20) węzły technologiczne;
21) podstawowe i fantazyjne wyroby odzieżowe;
22) kontrola jakości;
23) przechowywanie materiałów i wyrobów gotowych;
24) transport wewnątrzzakładowy.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;
2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;
4) sporządzać budżet i planować rozwój firmy;
5) opracowywać plan marketingowy;
6) przestrzegać zasad etyki;
7) stosować przepisy kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;
8) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;
9) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
10) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
11) prowadzić negocjacje;
12) rozwiązywać problemy;
13) podejmować decyzje;
14) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;
15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;
16) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania;
18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;
19) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) gospodarka rynkowa;
2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;
3) dokumenty dotyczące działalności gospodarczej;
4) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;
5) struktura budżetu;
6) plan rozwoju przedsiębiorstwa;
7) strategie marketingowe;
8) etyka;
9) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;
10) przygotowanie do wejścia na rynek pracy;
11) zasady i metody komunikowania się;
12) elementy socjologii i psychologii pracy;
13) bezpieczeństwo i higiena pracy;
14) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;
15) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;
16) elementy ergonomii;
17) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;
18) formy doskonalenia zawodowego;
19) pierwsza pomoc.
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
| Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w % * |
Nazwa bloku programowego | podbudowa programowa: gimnazjum | podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa; zawód: krawiec, kuśnierz | podbudowa programowa: liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające |
Surowcowo-projektowy | 18 | 23 | 18 |
Techniczno-technologiczny | 46 | 41 | 46 |
Podstawy działalności gospodarczej | 16 | 16 | 16 |
Razem: | 80** | 80** | 80** |
* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia projektowania i modelowania odzieży;
2) pracownia materiałoznawstwa odzieżowego;
3) pracownia eksploatacji maszyn;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia projektowania i modelowania odzieży powinna być wyposażona w:
1) stanowiska do prac kreślarskich, projektowych oraz modelowania;
2) stanowiska komputerowe z programami do wspomagania projektowania odzieży (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);
3) eksponaty odzieży;
4) kolekcję materiałów włókienniczych;
5) zestaw dodatków konfekcyjnych i zdobniczych;
6) żurnale i albumy;
7) stelaże do organizowania wystaw;
8) manekiny;
9) formy i szablony wyrobów odzieżowych;
10) tabele antropometryczne;
11) rysunki modelowe wyrobów;
12) siatki konstrukcyjne różnych asortymentów odzieży;
13) konstrukcje różnych asortymentów odzieży;
14) gabloty z wykazem etapów modelowania form wyrobów odzieżowych;
15) szafy do przechowywania materiałów kreślarskich i projektowych oraz prac uczniowskich.
Pracownia materiałoznawstwa odzieżowego powinna być wyposażona w:
1) przyrządy do określania parametrów klimatu w pomieszczeniu;
2) przyrządy do aklimatyzacji próbek przeznaczonych do badań;
3) mikroskopy z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien (jeden mikroskop dla trzech uczniów);
4) zestawy odczynników chemicznych do identyfikacji włókien;
5) wagi laboratoryjne;
6) lupy;
7) zrywarkę do badań wytrzymałości materiałów odzieżowych;
8) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO, dotyczące zasad przeprowadzania badań;
9) kolekcję wyrobów włókienniczych;
10) kolekcję włókien naturalnych i chemicznych;
11) katalogi nici i nitek szwalniczych;
12) kolekcję wyrobów włókienniczych z nitek: tkaniny, dzianiny, plecionki;
13) kolekcję podstawowych typów tkanin i dzianin z różnych surowców, o różnych splotach i wykończeniu;
14) kolekcję materiałów odzieżowych wykonanych nowymi technikami;
15) kolekcję dodatków krawieckich.
Pracownia eksploatacji maszyn powinna być wyposażona w:
1) eksponaty maszyn szwalniczych;
2) eksponaty części maszyn;
3) prospekty nowoczesnych maszyn i urządzeń odzieżowych;
4) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO z zakresu maszynoznawstwa i odzieżownictwa;
5) filmy dydaktyczne, plansze i foliogramy z zakresu:
a) rysunku technicznego,
b) części maszyn,
c) tworzenia ściegu,
d) oprzyrządowania pomocniczego maszyn szwalniczych,
e) transportu w zakładzie odzieżowym,
f) napędu maszyn odzieżowych.
Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:
1) materiały i przybory do szycia;
2) maszyny szwalnicze, stebnówki płaskie i owerloki;
3) urządzenia do prasowania:
a) żelazko z wytwornicą pary,
b) żelazka elektryczne,
c) rękawnik,
d) poduszka,
e) deska igłowa;
4) urządzenia do krojenia:
a) noże krojcze pionowe,
b) noże krojcze tarczowe,
c) nożyczki;
5) katalog ściegów ręcznych;
6) manekiny krawieckie;
7) eksponaty odzieży we fragmentach i w całości;
8) komplet dokumentacji techniczno-technologicznej;
9) normy PN, PN - EN, PN - ISO, PN - EN - ISO.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach odzieżowych.