Dziennik Ustaw 2006 Nr 176 poz. 1304 - Orzekanie o zdolności do służby w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz właściwość i tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich


ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA OBRONY NARODOWEJ

z dnia 26 września 2006 r.

w sprawie orzekania o zdolności do służby w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach

(Dz. U. z dnia 29 września 2006 r.)


Na podstawie art. 4 ust. 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 710) zarządza się, co następuje:


Rozdział 1 

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:
  1)   właściwość wojskowych komisji lekarskich w sprawach orzekania o zdolności do służby w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego, zwanych dalej odpowiednio SKW i SWW, oraz o związku albo braku związku chorób i ułomności oraz śmierci z tą służbą;
  2)   tryb kierowania do wojskowych komisji lekarskich;
  3)   warunki orzekania w sprawach, o których mowa w pkt 1;
  4)   tryb orzekania w sprawach, o których mowa w pkt 1;
  5)   właściwość organów i tryb uchylania orzeczeń wojskowych komisji lekarskich w ramach nadzoru;
  6)   wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do służby w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o ustawie, należy przez to rozumieć ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego.

Rozdział 2 

Właściwość wojskowych komisji lekarskich

§ 3. 1. Do orzekania w sprawach, o których mowa w § 1 pkt 1, są właściwe, utworzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.1)):
  1)   terenowe wojskowe komisje lekarskie,
  2)   rejonowe wojskowe komisje lekarskie,
  3)   Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie
- zwane dalej "wojskowymi komisjami lekarskimi".
2. Właściwość miejscową komisji lekarskiej ustala się:
  1)   w stosunku do funkcjonariuszy - ze względu na siedzibę jednostki organizacyjnej, w której pełnią służbę;
  2)   w stosunku do kandydatów do służby w SKW lub SWW - ze względu na miejsce ich zamieszkania.

§ 4. Do terenowych wojskowych komisji lekarskich, stosownie do ich właściwości miejscowej, należy orzekanie w stosunku do:
  1)   funkcjonariuszy zajmujących stanowiska służbowe do stopnia etatowego kapitana w sprawach, o których mowa w § 1 pkt 1;
  2)   kandydatów do służby w SKW lub SWW w sprawach orzekania o zdolności do tej służby.

§ 5. Do rejonowych wojskowych komisji lekarskich, stosownie do ich właściwości miejscowej, należy:
  1)   rozpatrywanie odwołań od orzeczeń terenowych wojskowych komisji lekarskich;
  2)   zatwierdzanie projektów orzeczeń terenowych wojskowych komisji lekarskich ustalających:
a)  trwałą lub czasową niezdolność do służby w SKW lub SWW oraz związek lub brak związku choroby lub ułomności z tą służbą,
b)  związek lub brak związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW;
  3)   zajmowanie stanowiska co do sprzeciwów zgłoszonych wobec projektów orzeczeń terenowych wojskowych komisji lekarskich;
  4)   orzekanie w stosunku do funkcjonariuszy zajmujących stanowiska służbowe od stopnia etatowego majora w sprawach wymienionych w § 1 pkt 1.

§ 6. Do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Warszawie należy:
  1)   rozpatrywanie odwołań od orzeczeń rejonowych wojskowych komisji lekarskich;
  2)   zatwierdzanie projektów orzeczeń rejonowych wojskowych komisji lekarskich, o których mowa w § 5 pkt 4, ustalających:
a)  trwałą lub czasową niezdolność do służby w SKW lub SWW oraz związek lub brak związku choroby lub ułomności z tą służbą,
b)  związek lub brak związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW;
  3)   zajmowanie stanowisk co do sprzeciwów zgłoszonych wobec projektów orzeczeń, o których mowa w § 5 pkt 4.

Rozdział 3 

Kierowanie do komisji lekarskich

§ 7. W przypadkach, o których mowa w art. 4 ust. 4 ustawy, organ określony w art. 4 ust. 4 ustawy kieruje funkcjonariuszy oraz kandydatów do służby w SKW lub SWW do komisji lekarskiej, zgodnie z właściwością tych komisji określoną w § 3 ust. 2 i § 4-6 oraz ich zasięgiem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 29 ust. 8 pkt 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 8. Organ kierujący do komisji lekarskiej przekazuje tej komisji posiadane informacje i dokumenty, które dotyczą stanu zdrowia funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW i mogą mieć znaczenie dla ustalenia związku lub braku związku chorób, ułomności i śmierci ze służbą.

§ 9. Wzór skierowania do komisji lekarskiej określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Rozdział 4 

Orzekanie o zdolności do służby w SKW lub SWW oraz o związku albo braku związku chorób i ułomności oraz śmierci z tą służbą


§ 10. Orzekając o zdolności do służby w SKW lub SWW, komisje lekarskie zaliczają jednocześnie daną osobę do jednej z kategorii zdolności do takiej służby, według wykazu chorób i ułomności przy ocenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby w SKW lub SWW, stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 11. 1. Orzekając o zdolności lub niezdolności do służby w SKW lub SWW, w razie stwierdzenia u funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW choroby lub ułomności, komisja lekarska orzeka również o:
  1)   związku lub braku związku tej choroby lub ułomności ze służbą w SKW lub SWW,
  2)   zaliczeniu lub niezaliczeniu funkcjonariusza do jednej z grup inwalidztwa oraz o związku lub braku związku inwalidztwa ze służbą w SKW lub SWW
- kierując się kryteriami zdrowotnymi określonymi w wykazie chorób i schorzeń, ustalonym na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorucyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, z późn. zm.2)).
2. Jeżeli przy orzekaniu o niezdolności do służby w SKW lub SWW komisja lekarska stwierdzi u funkcjonariusza przynajmniej jedną chorobę lub ułomność pozostającą w związku z tą służbą i jednocześnie powodującą niezdolność do tej służby, to niezdolność do służby ustala się jako pozostającą w związku ze służbą w SKW lub SWW.
3. Orzekając o związku śmierci funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW z tą służbą, komisja lekarska ustala jednocześnie, czy śmierć jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby w SKW lub SWW lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami takiej służby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze przewidziane w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. Nr 83, poz. 760 i Nr 179, poz. 1750 oraz z 2005 r. Nr 130, poz. 1085).

Rozdział 5 

Tryb orzekania o zdolności do służby w SKW lub SWW oraz o związku albo braku związku chorób i ułomności oraz śmierci z tą służbą


§ 12. Orzeczenia w sprawach, o których mowa w § 1 pkt 1, komisje lekarskie wydają na podstawie badania lekarskiego i wyników badań specjalistycznych, dokumentacji medycznej oraz informacji i dokumentów, o których mowa w § 8, wykorzystując w szczególności:
  1)   odpis przebiegu służby z akt personalnych funkcjonariusza;
  2)   opinię służbowo-lekarską uwzględniającą historię choroby, przebieg leczenia i jego wyniki oraz czynniki ryzyka na stanowisku służbowym, które zajmuje funkcjonariusz;
  3)   historie chorób z leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego;
  4)   wyniki pomiarów czynników szkodliwych występujących w środowisku służby;
  5)   kartę badań profilaktycznych i okresowych;
  6)   informacje zawarte w pisemnym oświadczeniu funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW.

§ 13. 1. Orzeczenie o związku śmierci funkcjonariusza SKW lub SWW ze służbą w SKW lub SWW wskutek wypadku komisja lekarska wydaje na podstawie akt postępowania powypadkowego lub dokumentacji medycznej.
2. Orzeczenie o związku śmierci funkcjonariusza SKW lub SWW ze służbą w SKW lub SWW wskutek choroby komisja lekarska wydaje na podstawie dokumentacji medycznej oraz opisu przebiegu i warunków pełnienia przez nich służby.

§ 14. 1. Komisja lekarska wydaje orzeczenie niezwłocznie po przeprowadzeniu niezbędnych badań lekarskich i skompletowaniu wymaganej dokumentacji.
2. Jeżeli komisja lekarska stwierdzi, iż do wydania orzeczenia są niezbędne dokumenty inne niż określone w ust. 1, w szczególności dotyczące chorób, ułomności i śmierci oraz ich związku ze służbą w SKW lub SWW, pisemnie wzywa funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW, a w razie ich śmierci - członka rodziny, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową, do ich dostarczenia w terminie nieprzekraczającym czternastu dni od dnia doręczenia wezwania. W takim przypadku komisja lekarska może wystąpić także do organu, który skierował funkcjonariusza, oraz do szefów jednostek organizacyjnych, w których pełnił on służbę, o dostarczenie niezbędnych dokumentów w terminie nieprzekraczającym czternastu dni od dnia doręczenia żądania.
3. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego do dostarczenia dokumentów przez funkcjonariusza albo członka rodziny, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową, jak również po otrzymaniu od organu, o którym mowa w ust. 2, pisemnej informacji, iż nie posiada żadnych dokumentów, komisja lekarska może wydać orzeczenie na podstawie posiadanej dokumentacji.

§ 15. 1. Orzeczenie komisji lekarskiej zawiera w szczególności:
  1)   rozpoznanie;
  2)   ustalenie kategorii zdolności do służby w SKW lub SWW, a w razie stwierdzenia chorób i ułomności - określenie ich związku lub braku związku ze służbą w SKW lub SWW;
  3)   pouczenie o prawie wniesienia odwołania.
2. Orzeczenie komisji lekarskiej dotyczące zmarłego funkcjonariusza SKW lub SWW ustala w szczególności:
  1)   przyczynę śmierci;
  2)   związek lub brak związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW.

§ 16. Orzeczenie komisji lekarskiej:
  1)   w sprawie zdolności do służby w SKW lub SWW sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia;
  2)   w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 17. 1. Komisja lekarska orzeka w składzie trzech oficerów lekarzy. W składzie orzekającym mogą być również oficerowie lekarze niepełniący zawodowej służby wojskowej. Przewodniczącego składu orzekającego wyznacza przewodniczący komisji lekarskiej.
2. Komisja lekarska orzeka większością głosów składu orzekającego.
3. Członek składu orzekającego komisji lekarskiej może wnieść na piśmie sprzeciw wobec projektu orzeczenia z podaniem uzasadnienia. W takim przypadku przewodniczący komisji lekarskiej przesyła sprzeciw łącznie z projektem orzeczenia i pozostałą dokumentacją do komisji lekarskiej wyższego stopnia, która zajmuje stanowisko w sprawie w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania sprzeciwu.
4. Komisja lekarska wyższego stopnia zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrzeby komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne oraz skierować funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW na obserwację szpitalną, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie.
5. W razie uznania zasadności sprzeciwu przez komisję lekarską wyższego stopnia, skład orzekający wydaje orzeczenie zgodne z tym stanowiskiem. Jeżeli orzeczenie dotyczy spraw, o których mowa w § 18 ust. 1, opracowuje się projekt orzeczenia zgodny z tym stanowiskiem.
6. Orzeczenie komisji lekarskiej podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego oraz opatruje się je pieczęcią urzędową komisji lekarskiej.

§ 18. 1. Projekt orzeczenia komisji lekarskiej ustalającego:
  1)   trwałą lub czasową niezdolność do służby w SKW lub SWW oraz związek lub brak związku choroby lub ułomności z tą służbą,
  2)   związek lub brak związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW
- przewodniczący komisji lekarskiej przesyła łącznie z pozostałą dokumentacją do komisji lekarskiej wyższego stopnia.
2. Komisja lekarska wyższego stopnia zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrzeby komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne oraz skierować funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW na obserwację szpitalną, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie.
3. W razie zatwierdzenia projektu orzeczenia przez komisję lekarską wyższego stopnia, komisja lekarska wydaje orzeczenie w brzmieniu zatwierdzonego projektu.
4. W razie niezatwierdzenia projektu orzeczenia przez komisję lekarską wyższego stopnia, komisja ta nakazuje ponowne rozpatrzenie sprawy i wydanie orzeczenia uwzględniającego jej stanowisko. W takim przypadku komisja lekarska wydaje orzeczenie zgodne ze stanowiskiem komisji lekarskiej wyższego stopnia.
5. Orzeczenie komisji lekarskiej podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego oraz opatruje się je pieczęcią urzędową komisji lekarskiej.
6. Do orzeczenia komisji lekarskiej wydanego w trybie określonym w ust. 3 lub 4 nie stosuje się przepisu ust. 1.

§ 19. Komisjami lekarskimi wyższego stopnia, o których mowa w § 17 i 18, są w stosunku do:
  1)   terenowych wojskowych komisji lekarskich - rejonowe wojskowe komisje lekarskie;
  2)   rejonowych wojskowych komisji lekarskich - Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie.

§ 20. Orzeczenie komisji lekarskiej wydane w trybie określonym w § 17 ust. 1 lub 5 zdanie pierwsze albo § 18 ust. 3 lub 4, jako wydane w pierwszej instancji, doręcza się funkcjonariuszowi albo kandydatowi do służby w SKW lub SWW, a w razie śmierci - członkowi rodziny, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową, a także organowi, który skierował funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW do komisji lekarskiej.

§ 21. 1. Od orzeczenia komisji lekarskiej wydanego w pierwszej instancji służy stronie odwołanie na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.3)).
2. Odwołanie wnosi się do właściwej komisji lekarskiej wyższego stopnia określonej w § 19, za pośrednictwem komisji, która wydała orzeczenie, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia orzeczenia.

§ 22. 1. Komisja lekarska wyższego stopnia rozpatruje odwołanie w składzie trzech oficerów lekarzy. W składzie orzekającym mogą być również oficerowie lekarze niepełniący zawodowej służby wojskowej. Przewodniczącego składu orzekającego wyznacza przewodniczący komisji lekarskiej wyższego stopnia.
2. Komisja lekarska wyższego stopnia, rozpatrując odwołanie, orzeka na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. W razie potrzeby komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne oraz skierować funkcjonariusza albo kandydata do służby w SKW lub SWW na obserwację szpitalną, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie.
3. Komisja lekarska wyższego stopnia orzeka w sprawie odwołania większością głosów składu orzekającego. Przepisy § 17 ust. 3 i 4 oraz ust. 5 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio, z tym że Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie rozpatruje sprzeciw wobec projektu swojego orzeczenia w składzie pięciu oficerów lekarzy.
4. Do orzeczenia komisji lekarskiej wyższego stopnia stosuje się odpowiednio przepis § 20.

§ 23. 1. Minister Obrony Narodowej może w trybie nadzoru uchylić każde orzeczenie komisji lekarskiej sprzeczne z prawem lub wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.
2. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również przewodniczącemu Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Warszawie.
3. Uchylając orzeczenie, odpowiednio Minister Obrony Narodowej albo przewodniczący Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Warszawie wskazuje okoliczności wymagające wyjaśnienia w toku dalszego postępowania w sprawie.
4. W razie uchylenia orzeczenia sprawę rozpatruje ponownie w pierwszej instancji komisja lekarska wyznaczona odpowiednio przez Ministra Obrony Narodowej albo przewodniczącego Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Warszawie zgodnie z zaleceniami, o których mowa w ust. 3.

Rozdział 6 

Przepisy końcowe

§ 24. Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do żołnierzy zawodowych przeznaczonych i wyznaczonych na stanowisko służbowe w SKW i SWW.

§ 25. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

______
1)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 277, poz. 2742, z 2005 r. Nr 180, poz. 1496 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711.
2)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 191, poz. 1954, z 2005 r. Nr 10, poz. 65, Nr 90, poz. 757 i Nr 130, poz. 1085 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711.
3)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1 

WZÓR

.....................            ........, dnia ..... 20 .. r.
(pieczęć nagłówkowa
jednostki wojskowej)

SKIEROWANIE

Do ...........................................................
          (nazwa wojskowej komisji lekarskiej)
w celu .......................................................

1.  Nazwisko, imię i imiona rodziców .........................
..........................................................
2.  PESEL ....................................................
3.  Stopień służbowy* ...... 4. Miejsce i data urodzenia .....
5.  Przydział służbowy .......................................
        (jednostka organizacyjna, zajmowane stanowisko)
6.  Data wstąpienia do służby w SKW lub SWW* .................
7.  Miejsce zamieszkania .....................................
8.  Rozpoznanie ..............................................
9.  Dotychczas wydane orzeczenia (nazwa komisji, numer
   orzeczenia, data wydania, rozpoznanie za pomocą
   paragrafów) ..............................................
10. Termin stawiennictwa .....................................
11. Uzasadnienie .............................................

.................                           ..................
(lekarz jednostki)            mp.           (organ kierujący)

* Nie dotyczy kandydatów do służby w SKW lub SWW.

ZAŁĄCZNIK Nr 2 

WYKAZ CHORÓB I UŁOMNOŚCI PRZY OCENIE ZDOLNOŚCI FIZYCZNEJ I PSYCHICZNEJ DO SŁUŻBY W SŁUŻBIE KONTRWYWIADU WOJSKOWEGO LUB SŁUŻBIE WYWIADU WOJSKOWEGO
 
ParagrafPunktChoroba i ułomnośćGrupa I*Grupa II*
12345
 

ROZDZIAŁ I - BUDOWA CIAŁA
 
11Wzrost powyżej 185 cm przy proporcjonalnej budowie ciałaZ/NZ
 2Wzrost poniżej 160 cm do 155 cm przy proporcjonalnej budowie ciałaN/ZZ
 3Wzrost poniżej 155 cm przy proporcjonalnej budowie ciałaNZ
 4Słaba budowa ciałaZ/NZ
 5Słaba budowa ciała upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 6Słaba budowa ciała znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN
 7Otyłość nieupośledzająca sprawności ustrojuZ/NZ
 8Otyłość upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 9Otyłość znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN
 10Transseksualizm, obojnactwoNN
 11Odwrotne położenie trzew bez zaburzeń sprawności ustrojuN/ZZ
 12Odwrotne położenie trzew z zaburzeniami sprawności ustrojuNN
 

Objaśnienia szczegółowe

*)  Osoby badane przez komisje lekarskie dzieli się na dwie grupy:
Grupa I (kolumna czwarta wykazu) obejmuje:
-   kandydatów do służby w SKW lub SWW,
Grupa II (kolumna piąta wykazu) obejmuje:
-   funkcjonariuszy SKW lub SWW.
Do § 1  pkt 4 i 5. Słabą budowę ciała należy oceniać nie tylko na podstawie dysproporcji pomiędzy wzrostem i ciężarem ciała, lecz również biorąc pod uwagę stan umięśnienia oraz stan układu krążenia w oparciu o próby czynnościowe.
Ocenę zdolności do SKW lub SWW przy słabej budowie ciała należy opierać na stwierdzeniu ogólnej sprawności ustroju.
pkt 7 i 8. Rozpoznanie otyłości powinno opierać się na stwierdzeniu nadmiernie rozwiniętej tkanki tłuszczowej. Funkcjonariuszy z nadmiernie rozwiniętą tkanką tłuszczową, przy stwierdzeniu, że wzrost jej jest spowodowany nadmiernym odżywianiem, należy przy sprawnym układzie krążenia i oddechowym (próby czynnościowe) uznawać za zdolnych.
Przez otyłość znacznie upośledzającą sprawność ustroju należy rozumieć otyłość znacznego stopnia, przy niewydolności układu krążenia i oddechowego.

ROZDZIAŁ II - SKÓRA, TKANKA PODSKÓRNA, NACZYNIA LIMFATYCZNE I WĘZŁY CHŁONNE
 
12345
21Przewlekłe choroby skóry nieupośledząjące sprawności ustrojuZZ
 2Przewlekłe choroby skóry nieznacznie szpecące lub nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuN/ZZ
 3Przewlekłe choroby skóry szpecące lub upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 4Przewlekłe choroby skóry znacznie szpecące lub znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 5Ciała obce wgojone w powłoki zewnętrzne nieupośledzające sprawności ustrojuZZ
 6Ciała obce wgojone w powłoki zewnętrzne upośledzające sprawności ustrojuZZ
 7Ciała obce wgojone w powłoki zewnętrzne znacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 8Tatuaże nieszpecąceZ/NZ
 9Tatuaże szpecąceNZ
 10Torbiel włosowa z przetoką lub bez przetokiN/ZZ
 11Torbiel włosowa nawrotowa po wielokrotnych / trzech i więcej / operacjach niepoddająca się leczeniuNN/Z
31Blizny nieszpecące lub nieupośledząjące sprawności ustrojuZZ
 2Blizny nieznacznie szpecące lub nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuN/ZZ
 3Blizny szpecące lub upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 4Blizny znacznie szpecące lub znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 5Blizny po samouszkodzeniachZ/NZ
41Schorzenia naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 2Schorzenia naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych upośledzające sprawność ustrojuNN
 

Objaśnienia szczegółowe
Do § 2.    Nowotwory skóry należy kwalifikować według paragrafów rozdziału XVIII - Nowotwory.
pkt 2 i 3. Według tych punktów należy kwalifikować m.in. łagodne i ograniczone postacie łuszczycy oraz rybią łuskę, wyprysk kontaktowy. Rozpoznanie wyprysku kontaktowego wymaga wykonania testów skórnych.
pkt 4. Według tego punktu należy kwalifikować różnorodne przewlekłe uogólnione choroby skóry, jak: zespół atopowego zapalenia skóry, wrodzone zaburzenia rogowacenia skóry znacznego stopnia (rogowiec dziedziczny), wrodzone dziedziczne oddzielanie się naskórka, pęcherzyca zwykła-liściasta, uogólnione i nawracające lub oporne na leczenie postacie łuszczycy.
pkt 9. Osoby z rozległymi szpecącymi tatuażami należy kierować do PZP (w ramach badań komisyjnych).
pkt 10 i 11. Torbiel włosową należy różnicować z przetoką skórną i kwalifikować w zależności od efektów leczenia.
Rozpoznanie powinno być potwierdzone badaniem chirurgicznym lub dokumentacją leczenia szpitalnego.
Do § 3     pkt 3 i 4. Według tych punktów należy kwalifikować rozległe blizny połączone z ubytkami tkanek miękkich (po zranieniach, oparzeniach itp.) oraz blizny w miejscach narażonych na tarcie w czasie ruchów i chodzenia lub znacznie szpecące, upośledzające funkcję narządów lub całego organizmu.
pkt 5. Osoby z bliznami po samouszkodzeniach należy kierować do PZP.

ROZDZIAŁ III - CZASZKA
 
12345
5-Przebyty uraz głowy bez trwałychZZ
  następstw  
61Zniekształcenie czaszkiZ/NZ
  nieupośledzające sprawności ustroju  
 2Zniekształcenia czaszki / np. guzy,NZ/N
  wgniecenia / oraz ubytki kości czaszki  
  pourazowe lub chorobowe  
  upośledzające sprawność ustroju  
 3Zniekształcenia czaszki / np. guzy,NN
  wgniecenia / oraz ubytki kości czaszki  
  pourazowe lub chorobowe znacznie  
  upośledzające sprawność ustroju  
 4Przepukliny mózguNN
 5Obce ciała w mózguNN
 

ROZDZIAŁ IV - NARZĄD WZROKU
 
12345
71Zniekształcenie powiek nieupośledzające funkcji ochronnejZ/NZ
 2Zniekształcenie powiek nieznacznie upośledzające funkcję ochronnąNZ
 3Zniekształcenie powiek upośledzające funkcję ochronnąNZ/N
 4Przewlekłe choroby brzegów powiek lub spojówek nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ochronną okaN/ZZ
 5Przewlekłe choroby brzegów powiek lub spojówek trudno poddające się leczeniu upośledzające sprawność okaNN/Z
 6Zrosty spojówki gałkowej i powiekowej nieupośledzające ruchów gałki ocznej lub powiekZZ
 7Zrosty spojówki gałkowej lub powiekowej upośledzające skrajne wychylenie gałki ocznej lub ruchomość powiek niepowodujące wysychania rogówkiNZ
 8Zrosty spojówki gałkowej i powiekowej upośledzające ruchomość gałki ocznej lub powiek powodujące wysychanie rogówkiNN/Z
81Nieznaczne upośledzenie wydzielania lub odpływu łezNZ
 2Znaczne upośledzenie wydzielania lub odpływu łezNN/Z
91Ślepota jednego oka lub brak jednej gałki ocznej przy ostrości wzroku pozostałego oka nie mniejszej niż 0,8 bez korekcji albo po zastosowaniu szkieł sferycznych do ± 3,0 D lub cylindrycznych do ± 2,0 DNZ/N
 2Ślepota jednego oka lub brak gałki ocznej przy ostrości wzroku pozostałego oka poniżej 0,8 nie mniej niż 0,5 po zastosowaniu szkieł sferycznych do ± 6,0 D lub cylindrycznych do ± 3,0 DNN/Z
 3Ślepota jednego oka lub brak gałki ocznej przy ostrości wzroku pozostałego oka poniżej 0,5 do 0,1 po zastosowaniu optymalnej korekcji szkłami sferycznymi lub cylindrycznymiNN
 4Całkowita ślepota lub brak obu gałek ocznychNN
101Nieznaczny oczopląs przy skierowaniu gałek ocznych w bokNZ
 2Nieznaczny oczopląs przy patrzeniu wprost wzmagający się przy patrzeniu w bokNZ/N
 3Wyraźny oczopląs przy patrzeniu wprostNN/Z
111Zez utajony przy pełnej ostrości wzroku i prawidłowym widzeniu obuocznymZZ
 2Zez utajony lub zez jawny nieznacznego stopnia przy ostrości wzroku każdego oka 0,5 lub większej bez korekcji lub z korekcją szkłami sferycznymi do ± 3,0 D albo cylindrycznymi do ± 1,0 D i przy prawidłowym widzeniu obuocznymN/ZZ
 3Brak jednoczesnego widzenia obuocznego /zez utajony, zez naprzemienny/ z ostrością wzroku każdego oka nie mniejszą niż 0,5 bez korekcji lub z korekcją szkłami sferycznymi do ± 6,0 D albo cylindrycznymi do ± 3,0 DN/ZZ
 4Brak jednoczesnego widzenia obuocznego z ostrością wzroku gorszego oka mniejszą niż 0,5 do 0,1 z korekcją optymalnąNN/Z
121Niedowład mięśni zewnętrznych lub wewnętrznych oka porażenny lub pourazowy nieznacznie upośledzający czynność wzrokową, niepowodujący podwójnego widzeniaNZ
 2Niedowład mięśni zewnętrznych lub wewnętrznych oka porażenny lub pourazowy znacznie upośledzający czynność wzrokową, powodujący podwójne widzenieNN/Z
131Ostrość wzroku jednego oka lub obu oczu mniejsza niż 0,8 nie mniejsza niż 0,5 bez korekcji szkłamiZ/NZ
 2Ostrość wzroku każdego oka co najmniej 0,5 z korekcją szkłami sferycznymi do ±3,0 D lub cylindrycznymi do ± 1,0 DZ/NZ
 3Ostrość wzroku każdego oka co najmniej 0,5 z korekcją szkłami sferycznymi powyżej ±3,0 D do ± 6,0 D lub cylindrycznymi powyżej ±1,0 D do ±3,0 DNZ
 4Ostrość wzroku każdego oka co najmniej 0,5 z korekcją szkłami sferycznymi powyżej ±6,0 D lub cylindrycznymi powyżej ±3,0 DNZ/N
 5Ostrość wzroku jednego oka co najmniej 0,5, a drugiego 0,1 do 0,4, z optymalną korekcją szkłami sferycznymi lub cylindrycznymiNN/Z
 6Ostrość wzroku każdego oka od 0,1 do 0,4 z optymalną korekcją szkłami sferycznymi lub cylindrycznymiNN
141Przebyte, nienawracające choroby rogówki, twardówki, tęczówki, ciała rzęskowego i soczewkiN/ZZ
 2Przewlekłe i nawracające choroby rogówki, twardówki, tęczówki, ciała rzęskowego i soczewkiNN/Z
 3Przebyte, nienawracające choroby siatkówki, naczyniówki i nerwu wzrokowegoN/ZZ
 4Przewlekłe i nawracające choroby siatkówki, naczyniówki i nerwu wzrokowegoNN/Z
 5Nieznaczne upośledzenie rozróżniania barwN/ZZ
 6Upośledzenie rozróżniania barwNZ
 7JaskraNN/Z
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 7     pkt 2 i 3. Przy kwalifikowaniu zniekształceń powiek należy kierować się ich skutkiem dla oka (brak objawów wysychania powierzchni gałki ocznej, podrażnienia spojówek, wysychania rogówki). Rozpoznanie powinno być oparte na dokumentacji leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.
pkt 6 i 7. Przy kwalifikowaniu zrostów spojówki gałkowej i powiekowej należy brać pod uwagę zaburzenia widzenia obuocznego (podwójne widzenie w zależności od amplitudy wychylenia gałek ocznych).
Według tych punktów należy kwalifikować również następstwa jaglicy.
Do § 8     pkt 1 i 2. Kwalifikacja orzecznicza powinna opierać się na dokumentacji leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.
Do § 9     Przez ślepotę oka należy rozumieć także ostrość wzroku poniżej 0,1 niedającą się poprawić szkłami (bez względu na ich siłę korygującą) lub koncentryczne zwężenie pola widzenia średnio do 10° od punktu fiksacji.
Do § 10    Każdy przypadek oczopląsu podlega konsultacji okulistycznej, neurologicznej i laryngologicznej.
Do § 11    i 13. Jeżeli ostrość wzroku któregokolwiek oka wynosi poniżej 0,5, należy skierować badanego do badania okulistycznego w celu określenia wady refrakcji i ustalenia ostrości wzroku po zastosowaniu korekcji. Przy większej różnicy wady pomiędzy jednym i drugim okiem należy zastosować szkła, jakie badany przyjmuje przy jednoczesnym patrzeniu obu oczami. Przy korekcji ostrości wzroku nie stosuje się szkieł kombinowanych. W przypadku zmętnienia lub zniekształcenia środowisk załamujących za podstawę kwalifikacji przyjmuje się ostrość wzroku.
Do § 12    pkt l i 2. W przypadkach stwierdzenia niedowładów lub porażeń mięśni zewnętrznych lub wewnętrznych oka konieczna jest konsultacja neurologiczna. W ostatecznej ocenie należy kierować się stopniem upośledzenia funkcji narządu wzroku.
Do § 13    pkt 5. Kwalifikacja orzecznicza funkcjonariuszy wymaga konsultacji okulistycznej. Ocena zależna jest od tego, czy w oku (przy drugim zdrowym) nie stwierdza się krótkowzroczności powyżej 10,0 D, zmian w okolicy plamkowej, ognisk zwyrodnieniowych w siatkówce lub zmętnienia soczewki.
Do § 14    pkt 1-4. Kwalifikacja orzecznicza po zakończeniu leczenia i ustaleniu rozpoznania. Według tych punktów należy kwalifikować również gruźlicę oraz zmiany pogruźlicze. Zmiany rogówki po zabiegach korekcyjnych wad refrakcji kwalifikować według pkt 1.
W przypadku zaniku nerwu wzrokowego wymagane jest badanie neurologiczne. Według tych punktów należy kwalifikować również zaburzenia w polu widzenia. W grupie I w pkt 1-3 i w grupie II w pkt 2-4 przy ustalaniu kategorii zdolności należy brać pod uwagę ostrość wzroku. Bezsoczewkowość i pseudosoczewkowość należy kwalifikować według § 14 pkt 2.
pkt 5 i 6. Przez "prawidłowe rozróżnianie barw" należy rozumieć umiejętność rozróżniania czterech barw podstawowych, tj. czerwonej, żółtej, zielonej i niebieskiej. Przez "nieznaczne upośledzenie rozróżniania barw" należy rozumieć utrudnienie rozróżniania czterech podstawowych barw (pomyłki przy odczytywaniu pojedynczych tablic z zestawu Ishihary lub Stillinga albo przedłużony czas odczytu - ponad 3 sek.). Nieumiejętność rozróżniania czterech barw podstawowych należy traktować jako "upośledzenie rozróżniania barw".
pkt 7. Przy ocenie orzeczniczej wymagana jest dokumentacja dotychczasowego leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.

ROZDZIAŁ V - NARZĄD SŁUCHU
 
12345
151Zniekształcenie lub niedorozwój /nieszpecące/ jednej lub obu małżowin usznych bez równoczesnego upośledzenia słuchuZ/NZ
 2Brak lub znaczny niedorozwój albo znaczne zniekształcenie jednej lub obu małżowin usznych bez równoczesnego upośledzenia słuchuNZ
161Jednostronne lub obustronne zwężenie przewodu słuchowego zewnętrznego, blizny błony bębenkowej bez osłabienia słuchuZZ
 2Jednostronne lub obustronne zwężenie przewodu słuchowego zewnętrznego, blizny błony bębenkowej, przewlekły nieżyt ucha środkowego z osłabieniem słuchuNZ
 3Jednostronne zwężenie przewodu słuchowego zewnętrznego, blizny zniekształcające błonę bębenkową upośledzające ruchomość kosteczek słuchowych, przewlekły nieżyt ucha środkowego z przytępieniem słuchuNZ
 4Obustronne zwężenie przewodu słuchowego zewnętrznego, blizny zniekształcające błonę bębenkową upośledzające ruchomość kosteczek słuchowych, przewlekły nieżyt ucha środkowego z przytępieniem słuchuNN
 5Obustronne zarośnięcie przewodu słuchowego zewnętrznego, blizny zniekształcające błonę bębenkową upośledzające ruchomość kosteczek słuchowych z głuchotąNN
17-Jednostronny lub obustronny suchy ubytek błony bębenkowejNZ
181Jednostronne przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego niezależnie od ostrości słuchuNZ
 2Obustronne przewlekłe ropne zapalenie uszu środkowych niezależnie od ostrości słuchuNZ/N
191Przebyta antromastoidektomia bez upośledzenia słuchuZ/NZ
 2Przebyta wygojona jednostronna operacja zachowawcza ucha środkowegoNZ
 3Przebyta wygojona obustronna operacja zachowawcza ucha środkowegoNZ/N
 4Przebyta jednostronna operacja doszczętna ucha środkowegoNZ
 5Przebyta obustronna operacja doszczętna ucha środkowegoNN
201Jednostronne lub obustronne zwyrodnienie włókniste lub kostne / tympano- lub otoskleroza / ucha środkowego z osłabieniem słuchuNZ
 2Jednostronne zwyrodnienie włókniste lub kostne / tympano- lub otoskleroza/ ucha środkowego z przytępieniem słuchuNZ/N
 3Obustronne zwyrodnienie włókniste lub kostne / tympano- lub otoskleroza/ ucha środkowego z jednostronnym przytępieniem słuchu przy drugostronnym osłabieniu słuchu lub z obustronnym słuchem gorszym od ww.NN
211Jednostronne lub obustronne upośledzenie słuchu wyłącznie w zakresie tonów wysokichN/ZZ
 2Jednostronne lub obustronne osłabienie słuchu bez zaburzeń równowagi ciałaNZ
 3Jednostronne przytępienie słuchu bez zaburzeń równowagi ciałaNZ
 4Jednostronne przytępienie słuchu nawet graniczące z głuchotą przy drugostronnym osłabieniu słuchuNN
 5Obustronne przytępienie słuchu bez zaburzeń równowagi ciałaNN
 6Jednostronna głuchotaNN/Z
 7Obustronna głuchotaNN
 8GłuchoniemotaN-
 9Czasowe zaburzenie równowagi ciałaNZ
 10Trwałe zaburzenia równowagi ciałaNN
 

Objaśnienia szczegółowe


U kandydatów do SKW lub SWW we wszystkich przypadkach obniżenia ostrości słuchu konieczne jest wykonanie badania audiometrycznego tonalnego oraz konsultacji laryngologicznej.
Do § 21    pkt 1. Za upośledzenie słuchu wyłącznie w zakresie tonów wysokich uważa się ubytek przekraczający 40 dB dla częstotliwości 4.000 Hz i/lub wyższej.
pkt 2. Przez osłabienie słuchu należy rozumieć jego ubytek zawarty między 26 a 40 dB, ustalony badaniem audiometrycznym i obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości 500, 1.000 i 2.000 Hz.
pkt 3-5. Przez przytępienie słuchu należy rozumieć jego ubytek zawarty między 41 a 70 dB, ustalony badaniem audiometrycznym i obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości 500, 1.000 i 2.000 Hz, natomiast średnie wartości krzywej progowej w audiometrii tonalnej powyżej 70 dB obliczane ww. sposobem występują u osób z przytępieniem słuchu graniczącym z głuchotą.
pkt 6. Funkcjonariuszy niebędących na stanowiskach, których specyfika wiąże się z nadmiernym oddziaływaniem hałasu, oraz nieposiadąjących dodatkowych schorzeń narządu słuchu po stronie drugiej można uznawać za zdolnych.
pkt 9 i 10. Zaburzenia w zakresie narządu równowagi wymagają zawsze badania laryngologicznego i neurologicznego.

ROZDZIAŁ VI - JAMA USTNA
 
12345
221Zniekształcenia warg wrodzone lub nabyte nieszpecące, nieznacznie upośledzające mowę lub przyjmowanie pokarmówNZ
 2Zniekształcenia warg wrodzone lub nabyte znacznie szpecące lub upośledzające mowę i przyjmowanie pokarmówNN/Z
 3Rozszczep wargi górnej lub wyrostka zębodołowego lub podniebieniaN-
 4Blizny i ubytki podniebienia miękkiego, przedziurawienie lub rozszczepienie podniebienia twardego i miękkiego upośledzające mowę lub przyjmowanie pokarmówNN/Z
 5Blizny i ubytki podniebienia miękkiego, przedziurawienie lub rozszczepienie podniebienia twardego i miękkiego znacznie upośledzające mowę lub przyjmowanie pokarmówNN/Z
231Zniekształcenie języka nieupośledzające mowy i połykaniaZZ
 2Zniekształcenie języka upośledzające mowę i połykanieNZ/N
 3Zniekształcenie języka znacznie upośledzające mowę i połykanieNN/Z
 4Przewlekłe zapalenie ślinianek nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 5Przewlekłe zapalenie ślinianek upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 6Przewlekłe zapalenie ślinianek znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 7Przetoki ślinowe kwalifikujące się do zabiegu operacyjnegoNZ/N
 8Przetoki ślinowe nawracające po leczeniu operacyjnymNN/Z
241Braki i wady uzębienia z utratą zdolności żucia do 67 % przy zachowanych zębach przednichZ/NZ
 2Braki i wady uzębienia w tym również zębów przednich z utratą zdolności żucia do 67 %N/ZZ
 3Braki i wady uzębienia przy utracie zdolności żucia powyżej 67 %NZ
 4Przewlekłe zapalenie przyzębiaNZ
251Zniekształcenie szczęki lub żuchwy wrodzone lub nabyte nieupośledzające zdolności żuciaZ/NZ
 2Zniekształcenie szczęki lub żuchwy wrodzone lub nabyte upośledzające zdolność żuciaN/ZZ
 3Złamanie szczęki lub żuchwy niezrośnięte lub zrośnięte nieprawidłowo znacznie upośledzające zdolność żuciaNN/Z
 4Zniekształcenie szczęki lub żuchwy uniemożliwiające żucieNN
 5Ograniczenie rozwierania szczęk /odległość między górnymi a dolnymi siekaczami powyżej 2 cm/NZ/N
 6Ograniczenie rozwierania szczęk /odległość między górnymi a dolnymi siekaczami poniżej 2 cm/NN/Z
 7Przebyte operacje kostno-korekcyjne lub kostno-odtwórcze szczęki lub żuchwy bez upośledzenia zdolności żuciaN/ZZ
 8Przebyte operacje kostno-odtwórcze lub kostno-korekcyjne szczęki lub żuchwy z nieznacznym upośledzeniem zdolności żuciaNZ
 9Przebyte operacje kostno-korekcyjne lub kostno-odtwórcze szczęki lub żuchwy z upośledzeniem zdolności żuciaNZ/N
 10Przebyte operacje kostno-korekcyjne lub kostno-odtwórcze szczęki lub żuchwy ze znacznym upośledzeniem zdolności żuciaNN/Z
 11Przewlekłe schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego nieupośledzające zdolności żuciaN/ZZ
 12Przewlekłe schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego nieznacznie upośledzające zdolność żuciaNZ
 13Przewlekłe schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego upośledzające zdolność żuciaNZ/N
 14Przewlekłe schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego znacznie upośledzające zdolność żuciaNN/Z
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 23    pkt 1-3. Przez zniekształcenie należy rozumieć także zbliznowacenie z ubytkami tkanek.
pkt 5 i 6. Orzeka się w oparciu o dokumentację leczenia w poradni specjalistycznej.
Do § 24.   Przy badaniu stanu uzębienia należy zwrócić uwagę na rodzaj i stan zgryzu ewentualnie jego zniekształcenia rozwojowe lub nabyte, na stan tkanek przyzębia i możliwe objawy periodontopatii. Zęby przeznaczone do usunięcia (zęby z miazgą zgorzelinową, wielokorzeniowe ze znacznie zniszczonymi koronami) należy traktować jako brakujące. Przy ocenie procentowej utraty zdolności żucia przyjmuje się tylko 28 zębów w jamie ustnej. Zęby (ósemki) mogą być brane pod uwagę, jeśli przy zwarciu odtwarzają one w części płaszczyznę żucia ewentualnie brakujących zębów (siódemek). Procentową utratę zdolności żucia oblicza się według następującej tabelki:
 
ząb87654321 12345678 
wartość procentowa0121177634 4367711120 
 
Przy obliczaniu wartości procentowej utraty zdolności żucia bierze się pod uwagę nie tylko zęby brakujące, ale również zęby pozbawione antagonistów.

Szereg zębowy górny

 
np. brak zębówstrona 8 B B 5 4 3 2 11 2 3 4 B 6 7 8strona
 prawa8 7 B 5 4 3 2 11 2 3 4 B B 7 8lewa
             Szereg zębowy   dolny
B - brak zębaBraki uzębienia = 41 % utraty zdolności żucia 
 
Całkowity brak zębów jednej szczęki stanowi 100 % utraty zdolności żucia nawet przy zachowaniu wszystkich zębów szczęki drugiej. Jeśli braki uzębienia powodują jednostronną utratę żucia, należy kwalifikować według punktu 2. Protezy stałe, niezależnie od ich rozległości, należy traktować jako odtworzenie żucia. Ocena wartości funkcjonalno-klinicznej protez starych zębów filarowych oraz wynikającej z tego powodu utraty zdolności żucia należy do lekarza dentysty. Protezy ruchome uzupełniające braki zębów u żołnierzy zawodowych należy traktować jako odtworzenie zdolności żucia.
Do § 25.   Przez "zniekształcenie szczęki i żuchwy" należy rozumieć: progenię prawdziwą, protruzję szczęki lub żuchwy, laterogenię, prognację, mikrognację, zgryz otwarty lub wady skojarzone szczęki lub żuchwy, jak np. progenię prawdziwą z mikrognacją i inne, powodujące brak kontaktu zębów antagonistycznych tworzących powierzchnię żucia.
Przy orzekaniu zdolności do służby funkcjonariuszy należy wziąć pod uwagę stopień uszkodzenia układu zębowo-szczękowego, a mianowicie: ubytki szczęki dolnej lub górnej, wadliwe zrośnięcie złamania, niezrośnięcie, ubytki podbródka, warg i policzków, przykurcz dolnej szczęki, ubytki lub blizny języka, porażenie nerwu językowo-gardłowego itp., a ponadto wynikające stąd powikłania jak: oszpecenie twarzy utrudniające często współżycie z otoczeniem, ślinotok z powodu niedostatecznej szczelności ust, owrzodzenie bliznowate skóry twarzy i inne.
W tych stanach przede wszystkim bierze się pod uwagę zaburzenia mowy i żucia. Kwalifikacja orzecznicza powinna opierać się na dokumentach leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.

ROZDZIAŁ VII - NOS, GARDŁO, KRTAŃ
 
12345
261Polipy nosa lub przerosty małżowin nosowych nieznacznie upośledzające drożność nosaN/ZZ
 2Polipy nosa lub przerosty małżowin nosowych upośledzające drożność nosaNZ
 3Skrzywienie przegrody nosa nieupośledzające drożności nosaZZ
 4Skrzywienie przegrody nosa upośledzające drożność nosaNZ
 5Wrodzone lub nabyte zniekształcenie lub zniszczenie części nosa nieznacznie szpecące lub nieznacznie upośledzające jego drożnośćNZ
 6Wrodzone lub nabyte zniekształcenie lub zniszczenie części nosa szpecące lub upośledzające jego drożnośćNZ/N
 7Wrodzone lub nabyte zniekształcenie lub zniszczenie nosa znacznie szpecące lub znacznie upośledzające jego drożnośćNN
 8Przewlekłe nieżytowe zapalenie zatok przynosowych oraz pojedyncze torbiele i niewielkie przerosty błony śluzowej zatokNZ
 9Torbiel śluzowa zatok przynosowych zakwalifikowana do leczenia operacyjnegoNZ
 10Przewlekłe śluzowo-ropne lub ropne zapalenie zatok przynosowychNZ
 11Przewlekły naczynioruchowy nieżyt błony śluzowej nosa upośledzający oddychanieNZ
 12Przewlekły suchy nieżyt błony śluzowej nosa lub suchy zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa upośledzający oddychanieNZ
 13Przewlekły suchy nieżyt błony śluzowej nosa lub suchy zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa znacznie upośledzający oddychanieNN
 14Zanikowy cuchnący nieżyt błony śluzowej nosa /ozena/NN
271Przewlekły nieżyt /zwykły, przerostowy lub zanikowy/ gardła lub krtani nieznacznie upośledzający sprawność ustrojuZ/NZ
 2Przewlekły nieżyt / zwykły, przerostowy lub zanikowy / gardła lub krtani upośledzający sprawność ustrojuNZ
 3Przewlekły nieżyt / zwykły, przerostowy lub zanikowy / gardła lub krtani znacznie upośledzający sprawność ustrojuNN
 4Blizny i zniekształcenia gardła, krtani lub tchawicy nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 5Blizny i zniekształcenia gardła, krtani lub tchawicy upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 6Blizny i zniekształcenia gardła, krtani lub tchawicy znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
281Zaburzenia ruchomości fałdów głosowych na tle organicznym lub czynnościowym nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 2Zaburzenia ruchomości fałdów głosowych na tle organicznym lub czynnościowym upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 3Zaburzenia ruchomości fałdów głosowych na tle organicznym lub czynnościowym znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
291Wady wymowy nieznacznie upośledzające zdolność porozumiewania sięNZ
 2Wady wymowy upośledzające zdolność porozumiewania sięNZ/N
 3Wady wymowy znacznie upośledzające zdolność porozumiewania sięNN
301Przewlekłe alergiczne nieżyty górnych dróg oddechowych nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 2Przewlekłe alergiczne nieżyty górnych dróg oddechowych upośledzające sprawność ustrojuNZ
 3Przewlekłe alergiczne nieżyty górnych dróg oddechowych znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 4Okresowy alergiczny nieżyt nosaNZ
 

ROZDZIAŁ VIII - SZYJA, KLATKA PIERSIOWA, KRĘGOSŁUP
 
12345
311Kręcz szyi niewielkiego stopniaNZ/N
 2Kręcz szyi znacznego stopniaNN/Z
 3Przetoki skrzelopochodne wrodzone i nabyteN-
321Zniekształcenie obojczyka nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność obręczy barkowejZ/NZ
 2Zniekształcenie obojczyka upośledzające sprawność obręczy barkowejNZ
 3Zniekształcenie obojczyka znacznie upośledzające sprawność obręczy barkowejNN/Z
 4Stawy rzekome obojczykaNN/Z
331Zniekształcenia lub niewielkie ubytki kostne klatki piersiowej nieupośledzające sprawności ustrojuN/ZZ
 2Zniekształcenia lub niewielkie ubytki kostne klatki piersiowej upośledzające sprawność ustrojuNZ
 3Zniekształcenia dużego stopnia lub ubytki rozległe kostne klatki piersiowej znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 4Ciała obce wgojone w narządy klatki piersiowej /oprócz wgojonych w serce/ nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuN/ZZ
 5Ciała obce wgojone w narządy klatki piersiowej /oprócz wgojonych w serce/ upośledzające sprawność ustrojuNZ
 6Ciała obce wgojone w narządy klatki piersiowej /oprócz wgojonych w serce/ znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 7Żebra nadliczbowe szyjneZ/NZ
341Skrzywienie i wady kręgosłupa wrodzone lub nabyte nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuN/ZZ
 2Skrzywienie i wady kręgosłupa wrodzone lub nabyte upośledzające sprawność ustrojuNZ
 3Skrzywienie i wady kręgosłupa wrodzone lub nabyte znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 4GarbNN
 5Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa nieznacznie upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 6Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 7Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN
 8Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupaNN/Z
 9Inne choroby kręgosłupa nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ruchowąN/ZZ
 10Inne choroby kręgosłupa upośledzające sprawność ruchowąNZ
 11Inne choroby kręgosłupa znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
 

Objaśnienie szczegółowe

Do § 33.   Obejmuje utrwalone zniekształcenie klatki piersiowej, spowodowane przebytymi urazami lub chorobami kręgosłupa. W ocenie zdolności do służby funkcjonariuszy bierze się pod uwagę nie tylko stopień zniekształcenia, ale przede wszystkim sprawność narządów klatki piersiowej.

ROZDZIAŁ IX - UKŁAD ODDECHOWY
 
12345
351Przewlekła obturacyjna choroba płuc - postać łagodnaNZ
 2Przewlekła obturacyjna choroba płuc - postać umiarkowanaNZ
 3Przewlekła obturacyjna choroba płuc - postać ciężkaNN/Z
 4Przewlekła obturacyjna choroba płuc - postać bardzo ciężkaNN
 5Podejrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc do dalszej diagnostykiN-
 6Astma oskrzelowa sporadyczna (epizodyczna)NZ
 7Astma oskrzelowa przewlekła łagodnaNZ
 8Astma oskrzelowa przewlekła umiarkowanaNN/Z
 9Astma oskrzelowa przewlekła ciężkaNN
 10Nadreaktywność oskrzeliNZ
 11Rozstrzenia oskrzeli nieznacznego stopniaNZ
 12Rozlane wieloogniskowe rozstrzenia oskrzeliNN/Z
 13Rzadkie choroby oskrzeliNN/Z
361Pojedyncze zwapnienia i/lub niewielkie zwłóknienia po przebytym procesie gruźliczymN/ZZ
 2Liczne zwapnienia i/lub zwłóknienia po przebytych rozsiewach krwiopochodnych gruźlicyNZ/N
 3Zwłóknienia po przebytej gruźlicy płuc z upośledzeniem sprawności wentylacyjnej płucNN/Z
 4Zwłóknienia po przebytej gruźlicy płuc z ciężkim upośledzeniem sprawności wentylacyjnej płuc i niewydolnością oddychaniaNN
 5Czynna gruźlica płucN-
371Śródmiąższowe choroby płuc - postać łagodnaNZ
 2Śródmiąższowe choroby płuc - postać umiarkowanaNZ
 3Śródmiąższowe choroby płuc - postać ciężkaNN/Z
 4Śródmiąższowe choroby płuc w okresie diagnostyki i/lub leczeniaN-
 5Czynne choroby opłucnejN-
 6Zrosty i zgrubienia opłucnej nieupośledzające sprawności wentylacyjnej płucZ/NZ
 7Zrosty i zgrubienia opłucnej upośledzające sprawność wentylacyjną płuc bez niewydolności oddechowejNN/Z
 8Zrosty i zgrubienia opłucnej ciężko upośledzające sprawność wentylacyjną płuc i wydolność oddechowąNN
 9Ubytki miąższu płucnego nieupośledzające sprawności wentylacyjnej płucN/ZZ
 10Ubytki miąższu płucnego umiarkowanie upośledzające sprawność wentylacyjną płuc bez niewydolności oddechowejNZ/N
 11Ubytki miąższu płucnego ciężko upośledzające sprawność wentylacyjną płuc i wydolność oddechowąNN
 

Objaśnienia szczegółowe

Badania czynnościowe układu oddechowego należy wykonywać bez leków mających wpływ na układ oddechowy, a jedynie w przypadku rozpoznanego POChP w celu określenia stopnia ciężkości choroby badanie wykonujemy w trakcie przyjmowania leków rozszerzających oskrzela. Wartości wskaźników spirometrycznych wyrażono w odsetku wartości należnych.
Do § 35    pkt 1. Łagodna obturacja z ograniczoną odwracalnością oskrzeli i wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1 ł 80 %;
pkt 2. Umiarkowana obturacja z ograniczoną odwracalnością oskrzeli i wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1= 79 %-50 %;
pkt 3. Ciężka obturacja z ograniczoną odwracalnością oskrzeli i wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1 = 49-30 %;
pkt 4. Bardzo ciężka obturacja z ograniczoną odwracalnością oskrzeli i wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1 < 30 %;
pkt 6. Rozpoznanie na podstawie dokumentacji medycznej z co najmniej 24-miesięcznej obserwacji choroby zawierającej badania czynnościowe oraz wyniki diagnostyki alergologicznej (objawy < 1x w tygodniu i objawy nocne Ł 2x w miesiącu, PEF ł 80 % wartości maksymalnej dla chorego lub FEV1ł 80 % wartości należnej, zmienność dobowa PEF lub FEV1 < 20 %, brak objawów i prawidłowe wartości PEF pomiędzy atakami).
pkt 7, 8 i 9. Rozpoznanie na podstawie co najmniej rocznego leczenia choroby potwierdzonej wynikami badań spirometrycznych z odwracalną obturacją oskrzeli oraz wynikami diagnostyki alergologicznej (dokumentacja medyczna).
pkt 7. Ocena orzecznicza na podstawie dokumentacji medycznej z wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1ł 80 % wartości należnej lub PEF ł 80 % wartości maksymalnej z odwracalną obturacją oskrzeli (objawy ł 1 x w tygodniu, ale < 1 x dziennie i objawy nocne > 2x w miesiącu, zmienność dobowa PEF lub FEV1 = 20-30 %).
pkt 8. Ocena orzecznicza na podstawie dokumentacji medycznej z wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1= 60-79 % wartości należnej lub PEF= 60-80 % wartości maksymalnej z odwracalną obturacją oskrzeli (objawy występują codziennie, objawy nocne > 1x w tygodniu, zmienność dobowa PEF lub FEV1 > 30 %).
pkt 9. Ocena orzecznicza na podstawie dokumentacji medycznej z wartościami spirometrii: FEV1 %VC < 0,7; FEV1 < 60 % wartości należnej lub PEF < 60 % wartości maksymalnej z odwracalną lub nieodwracalną obturacją oskrzeli (objawy występują codziennie, ograniczając aktywność fizyczną, częste zaostrzenia i częste objawy nocne, zmienność dobowa PEF lub FEV1 > 30 %).
pkt 10. Zalecane wykonanie badań diagnostycznych w kierunku astmy oskrzelowej (również w przypadku nieprawidłowego wyniku testu drobnych oskrzeli - MEF 50 < 60 % wartości należnej).
pkt 11. Nawracające stany zapalne dolnych dróg oddechowych w ciągu ostatnich 36 miesięcy (w badaniu HRCT klatki piersiowej cechy rozstrzeni).
pkt 12. Dokumentacja medyczna z badaniem HRCT klatki piersiowej (rozstrzenie oskrzeli w co najmniej 2 płatach płucnych).
pkt 13. Choroby genetyczne i na tle zaburzeń immunologicznych np. zarostowe zapalenie oskrzelików.
Do § 36    pkt 1. Bez upośledzenia sprawności wentylacyjnej płuc, zmiany mogą dotyczyć opłucnej (wartości spirometrii prawidłowe: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 ł 80 %, FVC ł 80 %).
pkt 2 Bez upośledzenia sprawności wentylacyjnej płuc, zmiany mogą dotyczyć opłucnej (wartości spirometrii prawidłowe: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 ł 80 %, FVC ł 80 %).
pkt 3. Wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FVC 50-79 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem powyżej 94 %.
pkt 4. Wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 < 50 %, FVC < 50 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem poniżej 94 % oraz hipoksemia z hiperkapnią w gazometrii tętniczej, zmiany mogą dotyczyć opłucnej.
pkt 5. Przypadki czynnej gruźlicy płuc (gruźlica prosówkowa, gruźlica rozsiana płuc, gruźlica naciekowa płuc, gruźlica płuc włóknista lub włóknisto-guzkowa, serowate zapalenie płuc, gruźlica płuc włóknisto-jamista, gruźlicze zapalenie opłucnej, podejrzenie gruźlicy płuc) orzekamy po zakończonym procesie leczenia.
Do § 37.   Badania czynnościowe układu oddechowego należy wykonywać bez leków mających wpływ na układ oddechowy, jedynie w uzasadnionych przypadkach w trakcie przyjmowania leków.
pkt 1. Śródmiąższowe choroby płuc i inne rzadkie choroby płuc nieupośledzające sprawności wentylacyjnej płuc i wydolności oddechowej (podatność płuc prawidłowa, tzn. powyżej 80 %, saturacja tlenem powyżej 94 %).
pkt 2. Śródmiąższowe choroby płuc i inne rzadkie choroby płuc umiarkowanie upośledzające sprawność wentylacyjną płuc bez upośledzenia wydolności oddechowej (podatność płuc obniżona do 50-80 %, saturacja tlenem powyżej 94 %, wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 < 80 %, FVC < 80 %, wskazane badanie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii celem potwierdzenia zaburzeń restrykcyjnych).
pkt 3. Śródmiąższowe choroby płuc i inne rzadkie choroby płuc ciężko upośledzające sprawność wentylacyjną płuc i wydolność oddechową (podatność płuc obniżona poniżej 50 %, wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 < 50 %, FVC < 50 %, obniżona całkowita pojemność płuc (TLC) w pletyzmografii potwierdzająca zaburzenia restrykcyjne, saturacja tlenem poniżej 94 % oraz hipoksemia i hiperkapnia w gazometrii tętniczej).
pkt 4 i 5. Ocena orzecznicza w okresie remisji choroby i/lub po zakończonym leczeniu.
pkt 6. Wartości spirometrii prawidłowe: FEV1 %VC > 0,7; FEV1ł 80 %, FVC ł 80 %.
pkt 7. Wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1=51-79 %, FVC=51-79 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem powyżej 94 %.
pkt 8. Niewydolność oddechowa: wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 < 50 %, FVC < 50 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem poniżej 94 % oraz hipoksemia i hiperkapnia w gazometrii tętniczej.
pkt 9. Przebyte zabiegi operacyjne w obrębie klatki piersiowej lub przebyte nieswoiste zapalenie płuc (wartości spirometrii prawidłowe: FEV1 %VC > 0,7; FEV1ł 80 %, FVC ł 80 %).
pkt 10. Przebyte zabiegi operacyjne w obrębie klatki piersiowej lub przebyte nieswoiste zapalenie płuc (wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1=51-79 %, FVC=51-79 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem powyżej 94%).
pkt 11. Przebyte zabiegi operacyjne w obrębie klatki piersiowej lub przebyte nieswoiste zapalenie płuc z niewydolnością oddechową (wartości spirometrii wskazujące na zaburzenia oddychania typu restrykcyjnego: FEV1 %VC > 0,7; FEV1 < 50 %, FVC < 50 %; obniżenie całkowitej pojemności płuc (TLC) w pletyzmografii, saturacja tlenem poniżej 94 % oraz hipoksemia z hiperkapnią w gazometrii tętniczej).

ROZDZIAŁ X - UKŁAD KRĄŻENIA
 
12345
381Choroby mięśnia sercowego lub zaburzenia rytmu nawracające albo trwałe nieupośledzające sprawności ustrojuNZ
 2Choroby mięśnia sercowego lub zaburzenia rytmu nawracające albo trwałe powodujące upośledzenie sprawności ustrojuNN/Z
 3Choroby mięśnia sercowego lub zaburzenia rytmu nawracające albo trwałe powodujące znaczne upośledzenie sprawności ustrojuNN
 4Przewlekła choroba niedokrwienna serca pod postacią dusznicy bolesnej stabilnejNZ
 5Przewlekła choroba niedokrwienna serca pod postacią dusznicy bolesnej stabilnej z przebytym zawałemNZ/N
 6Przewlekła choroba niedokrwienna serca z częstymi zaostrzeniamiNN/Z
 7Przewlekła choroba niedokrwienna serca z częstymi zaostrzeniami, przebytym zawałem lub powikłaniamiNN
 8Wrodzone wady sercaN-
 9Zastawkowe wady serca bez powikłań i istotnych zaburzeń hemodynamicznych nieupośledzające sprawności ustrojuN/ZZ
 10Wady zastawkowe serca upośledzające sprawność ustrojuNN
 11Zaciskające zapalenie osierdzia lub stan po operacji z powodu tej chorobyNN
 12Obce ciała wgojone w serceNN/Z
 13Rzut choroby reumatycznej w okresie leczeniaN-
 14Izolowane wypadanie płatka zastawki dwudzielnej /trójdzielnej/ niepowodujące zaburzeń sprawności ustrojuN/ZZ
 15Zespół wypadania płatka zastawki dwudzielnej /trójdzielnej/ powodujący zaburzenia sprawności ustrojuNZ/N
 16Inne choroby serca upośledzające trwale sprawność ustrojuNN
391Nadciśnienie tętnicze I stopnia /łagodne/NZ
 2Nadciśnienie tętnicze II stopnia /umiarkowane/NZ/N
 3Nadciśnienie tętnicze III stopnia /ciężkie/NN
 4TętniakiNN/Z
 5Zespoły pozakrzepowe i zakrzepica żył głębokich kończyn dolnychNN/Z
 6Inne choroby naczyń krwionośnych upośledzające nieznacznie sprawność ustrojuNZ
 7Choroby naczyń krwionośnych upośledzające sprawność ustroju lub po zabiegach operacyjnych dużych naczyń ze znaczną poprawą krążeniaNZ
 8Choroby naczyń krwionośnych znacznie upośledzające sprawność ustroju, w tym także po operacjach rekonstrukcyjnych bez wyraźnej poprawyNN
 

Objaśnienia szczegółowe
Do § 38    pkt 1, 2 i 3. Według tych punktów należy kwalifikować również zaburzenia rytmu serca pochodzenia organicznego i zaburzenia przewodzenia, potwierdzone dokumentacją leczenia w poradni specjalistycznej.
pkt 8 i 10. Wrodzone wady serca leczone operacyjnie, jeżeli zostały przywrócone prawidłowe stosunki anatomiczne, należy kwalifikować według pkt 9.
Wymianę zastawki aortalnej lub mitralnej w poszczególnych wadach należy traktować nadal jako wady serca według pkt 9 lub 10.
Zastawkowe zwężenie ujścia aorty powodujące przerost lewej komory (uchwytne zmiany w obrazie ECHO), przy zachowanej w pełni sprawności fizycznej, można kwalifikować według pkt 9.
pkt 9 i 14. Obecność śladowej fali zwrotnej przez zastawkę aortalną jest patologią, a w przypadku pozostałych zastawek zjawiskiem fizjologicznym.
pkt 14. Rozpoznanie wymaga potwierdzenia echokardiograficznego. Wypadanie płatka zastawki dwudzielnej (trójdzielnej) bez istotnej hemodynamicznie fali zwrotnej z prawidłową wielkością jam serca i bez zaburzeń rytmu serca.
pkt 15. Za zespół wypadania płatka zastawki dwudzielnej (trójdzielnej) należy uznawać wypadanie płatka (płatków) z objawami ich zwyrodnienia, istotną hemodynamicznie falą zwrotną i (lub) zaburzeniami rytmu serca.
Do § 39    pkt 2 i 3. Należy kwalifikować w zależności od wartości ciśnienia mierzonego wielokrotnie, zmian narządowych potwierdzonych badaniami: ECHO i dna oka.
pkt 6, 7, 8. Przez określenie "choroby naczyń krwionośnych" należy rozumieć przede wszystkim choroby naczyń obwodowych, jak miażdżyca, następstwa urazów, choroba Raynauda, czerwienica bolesna itp. Należy kwalifikować chorych zarówno z powikłaniami narządowymi miażdżycy tętnic, jak i z powikłaniami i następstwami stanów zapalnych i urazów naczyń krwionośnych.

ROZDZIAŁ XI - UKŁAD TRAWIENNY
 
12345
401Choroby przełyku nieupośledzające sprawności ustrojuZ/NZ
 2Choroby przełyku nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 3Choroby przełyku upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 4Choroby przełyku znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
411Ciała obce wgojone w narządy jamy brzusznej nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuN/ZZ
 2Ciała obce wgojone w narządy jamy brzusznej upośledzające sprawność ustrojuNZ
 3Ciała obce wgojone w narządy jamy brzusznej znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
421Zrosty otrzewnej upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 2Zrosty otrzewnej znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
431Przewlekłe zapalenia żołądka, dwunastnicy, jelit bez upośledzenia lub z nieznacznym upośledzeniem sprawności ustrojuNZ
 2Przewlekłe zapalenia żołądka, dwunastnicy, jelit z upośledzeniem sprawności ustrojuNZ
 3Przewlekłe zapalenia żołądka, dwunastnicy, jelit ze znacznym upośledzeniem sprawności ustrojuNN
 4Czynny wrzód żołądka lub dwunastnicyN-
 5Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy z nawrotamiNZ
 6Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy z licznymi nawrotami i powikłaniamiNN/Z
 7Przebyta częściowa resekcja żołądka nieupośledząjąca sprawności ustrojuNZ
 8Przebyta resekcja żołądka z upośledzeniem lub znacznym upośledzeniem sprawności ustrojuNN/Z
 9Niedowład lub rozstrzeń żołądka z zaleganiem treściNN/Z
 10Przebyte zabiegi operacyjne na jelitach bez upośledzenia sprawności ustrojuZZ
 11Przebyte zabiegi operacyjne na jelitach z nieznacznym upośledzeniem sprawności ustrojuNZ
 12Przebyte zabiegi operacyjne na jelitach z upośledzeniem sprawności ustrojuNZ
 13Przebyte zabiegi operacyjne na jelitach ze znacznym upośledzeniem sprawności ustrojuNN/Z
 14Zmiany organiczne lub czynnościowe jelita cienkiego nieupośledzające sprawności ustrojuN/ZZ
 15Zmiany organiczne lub czynnościowe jelita cienkiego upośledzające sprawność ustrojuNZ
 16Zmiany organiczne lub czynnościowe jelita cienkiego znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 17Zmiany organiczne lub czynnościowe jelita grubego nieupośledzające sprawności ustrojuN/ZZ
 18Zmiany organiczne lub zmiany czynnościowe jelita grubego upośledzające sprawność ustrojuNZ
 19Zmiany organiczne lub czynnościowe jelita grubego znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
441Przewlekłe zapalenie dróg żółciowych nieupośledzające sprawności ustrojuNZ
 2Przewlekłe zapalenie dróg żółciowych upośledzające lub znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 3Kamica dróg żółciowychNZ
 4Przebyta operacja pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych nieznacznie upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 5Przebyta operacja pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych upośledzająca lub znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN/Z
 6Nieprawidłowe wartości biochemicznych wskaźników wydolności wątroby do diagnostykiNZ
 7Niedawno przebyte wirusowe zapalenie wątrobyNZ
 8Przewlekłe zapalenie wątrobyNN/Z
 9Marskość wątrobyNN
 10Okresowa hiperbilirubinemia bez innych cech nieprawidłowej funkcji wątrobyZ/NZ
 11Przewlekła hiperbilirubinemia bez innych cech nieprawidłowej funkcji wątrobyNZ
 12Przewlekłe zakażenie HCVNZ
 13Przewlekłe zakażenie HBVNZ
 14Ozdrowieńcy po WZW bez uszkodzenia wątrobyN/ZZ
 15Przebyte pourazowe i toksyczne uszkodzenie wątroby bez upośledzenia jej wydolnościNZ
 16Przebyte pourazowe i toksyczne uszkodzenie wątroby z upośledzeniem lub znacznym upośledzeniem jej wydolnościNN/Z
 17Przebyte operacje wątrobyNN/Z
451Przewlekłe choroby trzustkiNN/Z
 2Przebyte operacje trzustkiNN/Z
461PrzepuklinyNZ
 2Przepukliny w bliźnie pooperacyjnej lub nawrotoweNZ/N
 3Przepukliny przeponowe nieupośledzające sprawności ustrojuNZ
 4Przepukliny przeponowe upośledzające sprawność ustrojuNZ
 5Przepukliny przeponowe znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
471Przetoki i szczeliny odbytnicy lub okolicy odbytuNZ
 2Przetoki okołoodbytnicze lub odbytnicy pierwotne i nawrotoweNN/Z
 3Żylaki odbytu bez owrzodzeńN/ZZ
 4Żylaki odbytu z owrzodzeniami lub żylaki nawrotoweNZ/N
 5Wynicowanie i wypadanie śluzówki odbytnicyNN
 

Objaśnienia szczegółowe
Do § 43    pkt 6. Osoby z objawami niedoborowymi (niedokrwistość, hipoalbuminemia, niedobór ciężaru ciała) i z udokumentowanymi endoskopowo częstymi nawrotami choroby wrzodowej (co najmniej 3 razy w roku w okresie ostatnich 3 lat), których stopień nasilenia wymaga leczenia przez okres minimum 2 miesięcy, należy kwalifikować jako niezdolne.
Do § 44    pkt 1-17. Ocena orzecznicza wymaga dokumentacji dotychczasowego leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.
pkt 7. Dotyczy WZW przebytego w okresie do 6 miesięcy.
pkt 8. Konieczne potwierdzenie rozpoznania badaniem histopatologicznym.
pkt 14. Stany po wirusowym zapaleniu wątroby, przebytym co najmniej przed 24 miesiącami.
Do § 45.   Rozpoznanie powinno być ustalone szpitalnie.
Do § 47    pkt 1. Dotyczy schorzeń nieznacznie upośledzających sprawność ustroju, w innych przypadkach kwalifikować jak w pkt 2.

ROZDZIAŁ XII - UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY
 
12345
481Wady rozwojowe nerek lub nerka ruchoma nieupośledząjące sprawności ustrojuNZ
 2Wady rozwojowe nerek lub nerka ruchoma upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 3Wady rozwojowe nerek lub nerka ruchoma znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 4Kamica układu moczowego z okresowym wydalaniem złogów nieupośledzająca sprawności ustrojuNZ
 5Kamica układu moczowego z okresowym wydalaniem złogów upośledzająca sprawność ustrojuNZ/N
 6Kamica układu moczowego z okresowym wydalaniem złogów znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN/Z
 7Przebyte infekcje układu moczowego nieupośledząjące sprawności ustrojuZ/NZ
 8Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek /śródmiąższowe bakteryjne i abakteryjne/NN/Z
 9Przewlekłe kłębkowe zapalenie nerekNN/Z
 10Krwiomocz i białkomocz do diagnostykiNZ
 11Roponercze lub wodonerczeNN/Z
 12Nieprawidłowe wartości biochemicznych wskaźników wydolności nerek do diagnostykiNZ
 13Niewydolność nerekNN
 14Wrodzony lub pooperacyjny brak jednej nerkiNN/Z
491Przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego lub dróg moczowychNZ/N
 2Nietrzymanie moczu ze zmianami w układzie moczowymNZ/N
 3Przewlekłe organiczne choroby pęcherza moczowego lub dróg moczowych upośledzające lub znacznie upośledzające funkcję narząduNN/Z
 4Przetoki pęcherza moczowegoNN
501Zwężenie cewki moczowej nieznacznie utrudniające oddawanie moczuNZ
 2Zwężenie cewki moczowej utrudniające lub znacznie utrudniające oddawanie moczuNZ/N
 3Spodziectwo lub wierzchniactwoN-
 4Przetoka prąciowa cewki moczowejNN
 5Przetoka mosznowa lub kroczowa cewki moczowejNN
 6Zniekształcenie prącia znacznego stopnia / np. plastyczne stwardnienie lub inne/NZ/N
 7Brak prąciaNN
511Żylaki powrózka nasiennego nieznacznego stopniaZ/NZ
 2Żylaki powrózka nasiennego znacznego stopniaNZ
 3Wodniaki jądra, powrózka nasiennego lub torbiele najądrza nieupośledzające czynności narząduNZ
 4Wodniaki jądra, powrózka nasiennego lub torbiele najądrza upośledzające czynność narząduNZ
 5Wodniaki jądra, powrózka nasiennego lub torbiele najądrza znacznie upośledzające czynność narząduNN/Z
 6Przewlekłe nawrotowe nieswoiste zapalenie najądrza lub jądraNZ/N
 7Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowegoNZ/N
 8Przerost gruczołu krokowego bez zaburzeń w oddawaniu moczuNZ
 9Przerost gruczołu krokowego z zaburzeniami w oddawaniu moczuNN/Z
521Brak lub zanik jednego jądraNZ
 2Brak lub zanik obu jąderNZ/N
 3Wnętrostwo jednostronne z umiejscowieniem jądra w jamie brzusznejN-
 4Wnętrostwo jednostronne z umiejscowieniem jądra w kanale pachwinowymN-
 5Wnętrostwo obustronneN-
 

ROZDZIAŁ XIII - GRUCZOŁY WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO
 
12345
531Wole nieznacznych rozmiarówN/ZZ
 2Wole znacznych rozmiarówNZ/N
 3Wole z objawami matołectwa, obrzęk śluzakowatyNN
 4Zmiany czynności tarczycy z wolem lub bez wolaNZ/N
 5Choroba Graves-BasedowaNN/Z
541Choroby przysadki mózgowejNN/Z
 2Choroby nadnerczyNN/Z
 3Choroby gruczołów przytarczycznychNN/Z
 4CukrzycaNN/Z
 5Wielogruczołowe zaburzenia czynnościowe nieznacznie upośledzające przemiany hormonalneNZ
 6Wielogruczołowe zaburzenia czynnościowe upośledzające lub znacznie upośledzające przemiany hormonalneNN/Z
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 53    pkt 1. Kandydatów z powiększeniem tarczycy nieupośledzającym przepływu powietrza w drogach oddechowych w czasie wysiłku fizycznego i niedającym objawów uciskowych na narządy sąsiednie (przełyk, tchawica), potwierdzonym badaniem USG tarczycy, można uznawać za zdolnych.
pkt 2. Według tego punktu ocenia się powiększenie gruczołu tarczowego stwierdzone palpacyjnie lub wole zamostkowe, upośledzające przepływ powietrza w drogach oddechowych (zaburzenia wentylacji, stridor, zaburzenia ruchomości strun głosowych) w czasie spoczynku lub po wysiłku fizycznym lub (oraz) dające objawy uciskowe na narządy sąsiednie.
pkt 4. Obejmuje wszystkie postacie nadczynności tarczycy w okresie remisji (poza chorobą Graves-Basedowa) oraz niedoczynności wyrównane leczeniem substytucyjnym.
pkt 5. Rozpoznanie powinno być oparte na dokumentacji leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej, niezależnie od aktualnego stanu czynności tarczycy.
Do § 54    pkt 4. Funkcjonariuszy, u których stwierdza się cukrzyce insulinoniezależne, dające się łatwo wyrównywać leczeniem dietetycznym lub w połączeniu z doustnymi lekami hipoglikemizującymi, można uznawać za zdolnych.
Funkcjonariuszy z przypadkami cukrzycy insulinozależnej, trudnej do wyrównania, chwiejnej lub powikłanej, należy kwalifikować jako niezdolnych.

ROZDZIAŁ XIV - INNE CHOROBY WEWNĘTRZNE
 
12345
551Niedokrwistości hemolityczne i niedoborowe niewielkiego stopnia niepoddające się leczeniuNN/Z
 2Niedokrwistości hemolityczne i niedoborowe znacznego stopnia niepoddające się leczeniuNN
 3Niedokrwistości aplastyczne, trwałe granulocytopenie, małopłytkowości niepoddające się leczeniu oraz choroby rozrostowe szpiku i układu chłonnegoNN
 4Niedokrwistości wtórne niewielkiego stopnia towarzyszące innym chorobom, ale rokujące ustąpienieNZ
 5Zakażenie wirusem HIVNN/Z
 6Zespół nabytego upośledzenia odporności /AIDS/ i inne defekty immunologiczne / nabyte i wrodzone/NN
 7Inne przewlekłe zakażenia mogące upośledzać sprawność ustrojuNZ/N
561Powiększenie śledziony bez zmian w wątrobie i krwi w okresie obserwacjiNZ
 2Pooperacyjny brak śledzionyNZ/N
57-Choroby lub uszkodzenia narządów wywołane promieniowaniem jonizującym lub niejonizującymNN/Z
58-Układowe choroby tkanki łącznejNN/Z
591Skaza moczanowa / dna / nieznacznie upośledzająca sprawność ustrojuNZ
 2Skaza moczanowa / dna / upośledzająca lub znacznie upośledzająca sprawność ustrojuNN/Z
601Inne choroby przemiany materii nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 2Inne choroby przemiany materii upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 3Inne choroby przemiany materii znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
61-Gruźlica poza układem oddechowymNN/Z
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 55.   Rozpoznanie powinno być potwierdzone dokumentacją leczenia szpitalnego lub w poradni specjalistycznej.
pkt 1. Według tych punktów można kwalifikować funkcjonariuszy jako zdolnych w przypadkach uzyskania pełnej remisji.
pkt 5. Według tego paragrafu należy kwalifikować funkcjonariuszy w zależności od poziomu limfocytów CD4 oraz stosunku limfocytów CD4 do limfocytów CD8.
Do § 57.   Ustalenie rozpoznania i ocena orzecznicza - po przeprowadzonej obserwacji lub leczeniu w odpowiednim ośrodku specjalistycznym.
Do § 58.   Ocena orzecznicza zależna jest od stopnia zaawansowania zmian i wyników dotychczasowego leczenia.
Do § 59    pkt 2. Dotyczy badanych z powikłaniami narządowymi (artropatia dnawa, zmiany w układzie moczowym - kamica, stany zapalne, guzki dnawe), niezależnie od aktualnej wartości kwasu moczowego w surowicy krwi.
Do § 60.   Rozpoznanie powinno być potwierdzone obserwacją lub leczeniem szpitalnym oraz dokumentacją z leczenia w poradni endokrynologicznej lub innej poradni specjalistycznej.
Do § 61.   Ocena orzecznicza - w zależności od wyników po zakończonym leczeniu.

ROZDZIAŁ XV - UKŁAD NERWOWY
 
12345
621Przewlekłe zespoły bólowe korzeniowe, korzeniowo-nerwowe, splotów nerwowych, nerwobóle pojedynczych lub licznych nerwów z okresowymi zaostrzeniamiNZ
 2Przewlekłe zespoły bólowe korzeniowe, korzeniowo-nerwowe, splotów nerwowych, nerwobóle i zapalenie pojedynczych lub licznych nerwów z częstymi zaostrzeniami i objawami przedmiotowymiNZ/N
 3Przewlekłe zespoły bólowe korzeniowe, korzeniowo-nerwowe, splotów nerwowych, nerwobóle i zapalenie pojedynczych lub licznych nerwów z częstymi zaostrzeniami i utrwalonymi objawami ubytkowymi znacznie upośledzającymi sprawność ustrojuNN
 4Przewlekłe choroby i trwałe następstwa chorób lub urazów nerwów obwodowych z zaburzeniami ruchowymi, czuciowymi lub troficznymi nieznacznie upośledzające sprawność ustrojuNZ
 5Przewlekłe choroby i trwałe następstwa chorób lub urazów nerwów obwodowych z zaburzeniami ruchowymi / znaczne niedowłady lub porażenia/, czuciowymi lub troficznymi upośledzające lub znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
631Objawy szczątkowe po przebytych chorobach organicznych lub po urazach ośrodkowego układu nerwowego z nieznacznymi zaburzeniami mózgowo-rdzeniowymi, które ze względu na umiejscowienie bądź mechanizmy wyrównawcze nieupośledzają sprawności ustrojuNZ
 2Trwałe następstwa chorób lub urazów ośrodkowego układu nerwowego z zaburzeniami mózgowo-rdzeniowymi upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 3Trwałe następstwa chorób lub urazów ośrodkowego układu nerwowego z zaburzeniami mózgowo-rdzeniowymi znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
 4Organiczne postępujące choroby ośrodkowego układu nerwowego nierokujące poprawyNN
641Zanik mięśni po przebytych chorobach lub urazach nieupośledzający sprawności ustrojuN/ZZ
 2Choroby układu mięśniowego i zanik mięśni po przebytych chorobach lub urazach mięśni upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 3Choroby układu mięśniowego i zanik mięśni po przebytych chorobach lub urazach znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN
651Napadowe zaburzenia świadomości o nieustalonej etiologii bez zmian organicznych w układzie nerwowymNZ
 2Padaczka z rzadko występującymi napadamiNN/Z
 3Padaczka z częstymi napadamiNN
 

Objaśnienie szczegółowe

Do § 62    pkt 3. Kwalifikować osoby z niedowładami lub porażeniami i/lub zaburzeniami funkcji zwieraczy.

ROZDZIAŁ XVI - STAN PSYCHICZNY
 
12345
661Zaburzenia nerwicowe nieznacznie upośledzające zdolności adaptacyjneNZ
 2Zaburzenia nerwicowe upośledzające lub znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne rokujące poprawęNN/Z
 3Zaburzenia nerwicowe znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne utrwaloneNN
671Reakcja adaptacyjna krótkotrwałaNZ
 2Reakcja adaptacyjna przedłużonaNN
 3Zaburzenie stresowe pourazoweNZ/N
681Zaburzenia osobowości nieznacznie upośledzające zdolności adaptacyjneNZ
 2Zaburzenia osobowości upośledzające lub znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne poddające się korekcjiNN/Z
 3Zaburzenia osobowości znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne utrwaloneNN
691Moczenie nocne okresoweN-
 2Moczenie nocne utrwaloneN-
701Zaburzenia psychotyczne reaktywneNZ/N
 2Zaburzenia psychotyczne egzogenne przebyte bez defektuNZ/N
 3Zaburzenia psychotyczne egzogenne przebyte z defektemNN
 4Zaburzenia psychotyczne alkoholoweNN
 5Zaburzenia psychotyczne schizofreniczne i afektywneNN
711Sprawność umysłowa poniżej przeciętnej (niska norma)NN
 2Upośledzenie umysłoweN-
721Nadużywanie alkoholu bez cech uzależnieniaNZ
 2Zespół uzależnienia od alkoholu w stanie abstynencjiNZ/N
 3Zespół uzależnienia od alkoholu nierokujący zachowania abstynencjiNN
 4Używanie substancji psychoaktywnych innych niż alkohol bez cech uzależnieniaNZ/N
 5Zespół uzależnienia od substancji psychoaktywnych innych niż alkoholNN
731Zaburzenia psychiczne pochodzenia organicznego nieznacznie upośledzające zdolności adaptacyjneNZ
 2Zaburzenia psychiczne pochodzenia organicznego upośledzające lub znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne rokujące poprawęNN/Z
 3Zaburzenia psychiczne pochodzenia organicznego znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne nierokujące poprawyNN
741Inne zaburzenia psychiczne upośledzające lub znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne rokujące poprawęNN/Z
 2Inne zaburzenia psychiczne znacznie upośledzające zdolności adaptacyjne nierokujące poprawyNN
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 66.   Zaburzenia nerwicowe (nerwice) należy rozpoznawać w przypadkach:
-   czynnościowych zaburzeń emocjonalnych, takich jak np. zaburzenia lękowe, dysfunkcje somatyczne (tzw. nerwice narządowe), zaburzenia dysocjacyjne, konwersyjne, neurastenia,
-   o długotrwałym (wieloletnim) przebiegu (w odróżnieniu od nerwicowych reakcji adaptacyjnych; por. § 67),
-   po wykluczeniu zaburzeń organicznych (zespoły nerwicowe uwarunkowane organicznie; por. § 73),
-   po wykluczeniu zaburzeń psychotycznych (por. § 70).
pkt 1. Dotyczy przypadków z przewagą objawów subiektywnych, bez przedmiotowych cech upośledzenia sprawności ustroju.
pkt 2. Dotyczy badanych z wyraźnymi psychicznymi i somatycznymi objawami nerwicowymi i z względnie niezaburzonym ogólnym przystosowaniem społecznym.
pkt 3. Dotyczy stanów opornych na leczenie, znacznie upośledzających sprawność ustroju i funkcjonowanie społeczne. U badanych rozpoznanie ustalać z uwzględnieniem dokumentacji z leczenia w oddziale psychiatrycznym i w PZP.
Do § 67.   Reakcje adaptacyjne (reakcje dezadaptacyjne, reakcje kryzysowe, ostre reakcje na stres, zaburzenia stresowe) to:
-   przemijające, niepsychotyczne zaburzenia psychiczne w postaci zaburzeń emocjonalnych (lęk, depresja, napięcie, gniew), zaburzeń zachowania (agresja, autoagresja, ucieczka, izolacja) i postaci mieszanych,
-   powstające pod wpływem stresujących wydarzeń lub sytuacji,
-   u osób w zasadzie zdrowych psychicznie.
pkt 1. Dotyczy reakcji przebytych lub rokujących ustąpienie w ciągu 9 miesięcy.
pkt 2. Dotyczy przypadków, które mimo leczenia i innych oddziaływań readaptacyjnych, trwających 9 miesięcy, nie rokują istotnej poprawy. Rozpoznanie ustalać z uwzględnieniem dokumentacji z leczenia w oddziale psychiatrycznym i w PZP.
pkt 3. O rozpoznaniu decydują:
-   początek zaburzeń w okresie do 6 miesięcy po wyjątkowo stresującym wydarzeniu lub sytuacji (stres bojowy, atak terrorystyczny, katastrofa),
-   obecność związanych z tym zdarzeniem uporczywych, natrętnych wspomnień, przykrych snów,
-   nadwrażliwości na bodźce i sytuacje przypominające stresor oraz tendencja do ich unikania,
-   zaburzenia emocjonalne (np. problemy ze snem, drażliwość, trudności w koncentracji uwagi, nadmierna czujność) dezorganizujące zachowanie i funkcjonowanie społeczne.
Rozpoznanie ustalać po obserwacji i leczeniu w wojskowym oddziale psychiatrycznym oraz PZP. Do kat. "N" zaliczać przypadki, które mimo leczenia i innych oddziaływań readaptacyjnych, trwających 9 miesięcy, nie rokują odzyskania zdolności do służby.
Do § 68.   Przez zaburzenia osobowości (osobowość nieprawidłowa, psychopatia, charakteropatia) należy rozumieć niedorozwój lub defekt sfery dążeniowo-uczuciowej osobowości bez względu na etiologię.
Rozpoznanie ustala się na podstawie:
-   obecności cech zaburzonej osobowości i świadczących o niedostatecznej adaptacji w zwykłych sytuacjach życiowych,
-   początku zaburzeń w okresie późnego dzieciństwa lub w okresie młodzieńczym (defekty osobowości spowodowane uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego w wieku dojrzałym; por. § 73),
-   po wykluczeniu upośledzenia umysłowego,
-   zaburzeń psychotycznych,
-   reakcji adaptacyjnych (por. § 67).
§ 68. Obejmuje także tzw. infantylizm psychiczny (osobowość niedojrzała).
pkt 1. Dotyczy badanych z cechami zaburzonej osobowości bez objawów trwałego nieprzystosowania.
pkt 2. Stosować u badanych, u których na tle długotrwałej dezadaptacji stwierdza się okresy zadowalającego funkcjonowania.
pkt 3. Dotyczy osób z ciężkimi zaburzeniami struktury osobowości i zachowania, wyczerpującymi kryteria rozpoznania: osobowości dyssocjalnej, osobowości chwiejnej emocjonalnie (impulsywnej), osobowości paranoicznej, osobowości lękowej, osobowości schizoidalnej, osobowości anankastycznej.
Do § 69.   Dotyczy mimowolnego moczenia nocnego bez zmian organicznych w układzie moczowym. Moczenie nocne występujące w przebiegu innych schorzeń narządowych kwalifikować według odpowiednich paragrafów.
Do § 70.   Rozpoznanie ustalać na podstawie odpisu historii choroby z zakładu psychiatrycznego oraz oceny aktualnego stanu psychicznego.
Do § 71    pkt 1. Iloraz inteligencji mierzony Skalą Inteligencji Wechslera dla Dorosłych poniżej 90.
pkt 2. Iloraz inteligencji mierzony Skalą Inteligencji Wechslera dla Dorosłych poniżej 70 i stwierdzone zaburzenia adaptacyjne.
Do § 72.   Przez zespół uzależnienia od alkoholu (oraz od innych substancji psychoaktywnych) należy rozumieć stan charakteryzujący się:
-   nieodpartym wewnętrznym przymusem ciągłego lub okresowego spożywania alkoholu (lub innych środków psychoaktywnych),
-   występowaniem objawów zespołu odstawienia po przerwaniu picia (przyjmowania środka),
-   zmienionym sposobem reagowania na alkohol (utratą kontroli nad piciem, ciągami, zmianami tolerancji, lukami pamięciowymi i innymi), stałym zwiększaniem dawki środka psychoaktywnego,
-   postępującym przebiegiem, prowadzącym do tak zwanej psychodegradacji.
W przypadku funkcjonariuszy rozpoznanie i kwalifikacje orzecznicze ustalać m.in. na podstawie dokumentacji lekarskiej (z poradni przeciwalkoholowej, PZP, oddziału odwykowego lub psychiatrycznego) oraz opinii służbowo-lekarskiej.
pkt 1. Stosować w przypadkach sporadycznego nadużywania alkoholu bez cech uzależnienia.
pkt 2. Do kat. "Z" zaliczać warunkowo osoby uzależnione od alkoholu w trakcie leczenia w specjalistycznym zakładzie odwykowym.
Kat. "N" orzekać u osób uzależnionych od alkoholu, które po warunkowym orzeczeniu przez WKL kat. "Z" przerwały abstynencję lub przerwały leczenie odwykowe przed upływem 9 miesięcy od daty jego rozpoczęcia.
Weryfikacji abstynencji oraz ciągłości leczenia dokonywać m.in. na podstawie opinii służbowo-lekarskiej oraz świadectwa zakładu odwykowego.
pkt 3. O rozpoznaniu decyduje współwystępowanie objawów psychodegradacji i zmian somatycznych typowych dla przewlekłej intoksykacji alkoholowej.
pkt 4. Dotyczy przypadków odurzania się innymi niż alkohol środkami psychoaktywnymi (narkotykami), np. opiatami, substancjami stymulującymi, kanabinolami, halucynogenami, środkami psychotropowymi, gdy brak jest cech uzależnienia od tych środków.
Do kat. "Z" zaliczać osoby po pierwszym ujawnionym incydencie odurzenia się wymienionymi środkami psychoaktywnymi. Kat. "N" orzekać w przypadku powtórnej intoksykacji.
pkt 5. Dotyczy przypadków uzależnienia od środka psychoaktywnego innego niż alkohol.
Do § 73.   Dotyczy wielopostaciowych zaburzeń psychicznych powodowanych organicznym uszkodzeniem mózgu potwierdzonych:
-   wywiadem (urazy, infekcje i intoksykacje OUN),
-   oceną stanu psychicznego (tzw. cechy zespołu psychoorganicznego),
-   badaniem neurologicznym (objawy ubytkowe),
-   badaniem psychologicznym (tzw. testy organiczne),
-   wynikami badań dodatkowych (EEG, rtg czaszki, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny),
-   innymi wskazującymi na organiczne uszkodzenie OUN.
§ 73  nie obejmuje następstw uszkodzeń OUN, które miały miejsce we wczesnym okresie rozwojowym; por. § 68 i 71.
pkt 1. Dotyczy stanów podobnych do zaburzeń nerwicowych (zespół pourazowy, cerebrastenia, zespoły rzekomonerwicowe) z przewagą objawów subiektywnych, bez somatycznych cech upośledzenia sprawności ustroju.
pkt 2. Dotyczy organicznych zaburzeń osobowości (encefalopatii, łagodnych zaburzeń procesów poznawczych itp. w okresie leczenia i obserwacji).
pkt 3. Dotyczy utrwalonych, znacznie nasilonych zaburzeń psychicznych pochodzenia organicznego - niepsychotycznych i psychotycznych.
Wymagana dokumentacja z dotychczasowego leczenia szpitalnego i w PZP.
Do § 74.   Dotyczy przypadków z rozpoznaniami nieujętymi w § 66-73.

ROZDZIAŁ XVII - KOŃCZYNY
 
12345
751Przebyte złamania kości kończyn bez trwałych następstwZ/NZ
 2Zniekształcenia kości miednicy, obręczy barkowej i kończyn / wrodzone, po złamaniach, martwicach aseptycznych i po stanach zapalnych / bez upośledzenia lub nieznacznie upośledzające sprawność ruchowąN/ZZ
 3Zniekształcenia kości miednicy, obręczy barkowej i kończyn /wrodzone, po złamaniach, martwicach aseptycznych i po stanach zapalnych / upośledzające sprawność ruchowąNZ
 4Zniekształcenia kości miednicy, obręczy barkowej i kończyn / wrodzone, po złamaniach, martwicach aseptycznych i po stanach zapalnych / znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
 5Przewlekłe stany zapalne kościNN/Z
 6Brak kończynyNN
761Skrócenie kończyny dolnej od 1 cm do 2 cmZ/NZ
 2Skrócenie kończyny dolnej powyżej 2 cm do 4 cm z nieznacznym upośledzeniem sprawności ruchowejNZ
 3Skrócenie kończyny dolnej powyżej 4 cm do 6 cm z upośledzeniem sprawności ruchowejNZ/N
 4Skrócenie kończyny dolnej ze znacznym upośledzeniem sprawności ruchowejNN
771Zwichnięcia nawykowe dużego stawuNZ/N
 2Zniekształcenia w obrębie dużych stawów bez upośledzenia lub nieznacznie upośledzające sprawność ruchowąN/ZZ
 3Zniekształcenia w obrębie dużych stawów upośledzające sprawność ruchowąNZ
 4Zniekształcenia w obrębie dużych stawów kończyn znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
 5Następstwa przebytych urazów stawów bez zniekształceń nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ruchowąN/ZZ
 6Następstwa przebytych urazów stawów bez zniekształceń oraz przewlekłe zapalenie tkanki łącznej rozlane i okołostawowe upośledzające lub znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN/Z
 7Przewlekłe choroby stawów upośledzające sprawność ruchowąNZ/N
 8Przewlekłe choroby stawów znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
 9Zmiany zwyrodnieniowe stawów nieupośledzające lub nieznacznie upośledzające sprawność ruchowąN/ZZ
 10Zmiany zwyrodnieniowe stawów upośledzające sprawność ruchowąNZ
 11Zmiany zwyrodnieniowe stawów znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
781Stopa płaska lub wydrążona bez upośledzenia sprawności ruchowejN/ZZ
 2Stopa płaska, koślawa lub wydrążona nieznacznie upośledzająca sprawność ruchowąNZ
 3Stopa płaska, koślawa, szpotawa upośledzająca sprawność ruchowąNZ/N
 4Stopa płaska, koślawa, szpotawa, końska, piętowa i inne znacznie upośledzające sprawność ruchowąNN
791Żylaki kończynNZ
 2Rozległe żylaki kończyn bez zmian troficznych skóry i owrzodzeńNZ
 3Rozległe żylaki kończyn ze zmianami troficznymi lub owrzodzeniamiNN
801Brak jednego palucha lub innych palców stóp z zachowaniem główek kości śródstopia nieznacznie upośledzający chodzenieNZ
 2Brak obu paluchów lub jednego palucha i innych palców stóp z zachowaniem główek kości śródstopia upośledzający lub znacznie upośledzający chodzenieNN/Z
 3Brak palców stóp z uszkodzeniem kości śródstopiaNN
 4Zniekształcenie palców stóp nieutrudniające lub nieznacznie utrudniające noszenie obuwia i chodzenieN/ZZ
 5Zniekształcenie palców stóp utrudniające noszenie obuwia i chodzenieNZ
 6Zniekształcenie palców stóp znacznie utrudniające noszenie obuwia i chodzenieNN
811Brak czwartego lub piątego palca ręki prawej lub brak jednego dowolnego palca ręki lewej z wyjątkiem kciukaNZ
 2Braki palców rąk nieznacznie upośledzające chwytNZ
 3Braki palców rąk upośledzające chwytNZ/N
 4Braki palców rąk znacznie upośledzające chwytNN
 5Częściowe braki palców, ograniczenie ruchów palców rąk lub ich przykurcz bez upośledzenia lub nieznacznie upośledzające chwytNZ
 6Częściowe braki palców rąk, ograniczenie ruchów palców rąk lub ich przykurcz upośledzające chwytNZ/N
 7Częściowe braki palców rąk, ograniczenie ruchów palców rąk lub ich przykurcz znacznie upośledzające chwytNN
 8Zrośnięcie palców rąk lub palce nadliczbowe bez upośledzenia chwytuN-
 9Zrośnięcie palców rąk lub palce nadliczbowe upośledzające chwytN-
 10Zrośnięcie palców rąk lub palce nadliczbowe znacznie upośledzające chwytN-
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 77    pkt 5 i 6. Kwalifikować następstwa przebytych uszkodzeń wewnątrzstawowych (więzadeł, łąkotek) powodujące niestabilność, ograniczenie ruchów i upośledzenie sprawności dynamicznej oraz chondromalację - potwierdzone w badaniach USG, MRI, CT lub RTG.
pkt 7 i 8. Według tych punktów należy kwalifikować między innymi: reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Reitera, łuszczycowe zapalenie stawów i zapalenia stawów w chorobach jelit.
Do § 78.   Ocena orzecznicza wymaga konsultacji chirurga ortopedy.
Do § 80    pkt 4-6. Według tych punktów należy kwalifikować palce młotowate, przykrywające, nadliczbowe i koślawe.
Do § 81.   Ocena orzecznicza wymaga konsultacji chirurga ortopedy. Za brak palca uważa się: dla kciuka - przynajmniej brak paliczka paznokciowego, dla pozostałych palców -przynajmniej dwóch paliczków. U osób leworęcznych przy ocenie lewej ręki można stosować kwalifikacje, jakie u praworęcznych obowiązują do prawej ręki.

ROZDZIAŁ XVIII - NOWOTWORY
 
12345
821Nowotwory niezłośliweZ/NZ
 2Nowotwory niezłośliwe szpecące lub powodujące zaburzenia czynności narządówNZ/N
 3Nowotwory niezłośliwe szpecące lub powodujące znaczne zaburzenia czynności ustrojuNN
831Nowotwory złośliwe wszystkich rodzajów i stopni w zależności od wyników leczeniaNN/Z
 2Nowotwory przedinwazyjne kobiecego narządu rodnegoNZ/N
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 82.   Kwalifikacja orzecznicza wymaga oceny odpowiedniego lekarza specjalisty lub dokumentacji z poradni specjalistycznej.
Do § 83    pkt 1. Kwalifikować w zależności od wyników po zakończonym leczeniu.

ROZDZIAŁ XIX - NARZĄD RODNY
 
12345
841Wady rozwojowe narządu rodnego nieupośledzające ogólnej sprawności ustrojuZZ
 2Wady rozwojowe narządu rodnego upośledzające sprawność ustrojuNZ/N
 3Zaburzenia cyklu miesiączkowego ze zmianami przerostowymi w narządzie rodnymNZ/N
851Zastarzałe pęknięcie lub blizny krocza nieupośledzające sprawności ustrojuNZ
 2Obniżenie ścian pochwy z wytworzeniem zachyłka pęcherzowo-pochwowego lub odbytniczo-pochwowegoNZ
 3Obniżenie ścian pochwy z wytworzeniem zachyłka pęcherzowo-pochwowego z towarzyszącym wysiłkowym nietrzymaniem moczuNZ/N
 4Obniżenie ścian pochwy z wytworzeniem zachyłka pęcherzowo-pochwowego, odbytniczo-pochwowego z całkowitym nietrzymaniem moczu lub zaburzeniami czynności zwieracza odbytuNN
 5Całkowite wypadanie narządu rodnegoNN
 6Guzy przydatków, mięśniaki macicyNN/Z
861Nieprawidłowe położenie macicy nieupośledzające sprawności ustrojuN/ZZ
 2Nieprawidłowe położenie macicy z upośledzeniem sprawności ustrojuNZ/N
 3Nieprawidłowe położenie macicy znacznie upośledzające sprawność ustrojuNN/Z
 4Przetoki: pęcherzowo-maciczna, pęcherzowo-pochwowa, cewkowo-pochwowa, odbytniczo-pochwowa, odbytniczo-kroczowa, kroczowo-pochwowaNN
871Przewlekłe stany zapalne narządu rodnego wewnętrznego bez zmian anatomicznychNZ
 2Przewlekłe stany zapalne narządu rodnego wewnętrznego ze zmianami anatomicznymi w zakresie przydatków, przymaciczaNZ/N
 3Przebyte odcięcie nadpochwowe lub wycięcie całkowite macicy nieupośledzające sprawności ustrojuNZ
 4Przebyte odcięcie nadpochwowe lub wycięcie całkowite macicy upośledzające sprawność ustrojuNN
88-CiążaNZ
 

Objaśnienia szczegółowe

Do § 84    pkt 1. Dotyczą: przegrody i przewężenia pochwy, macicy jednodrożnej, dwudrożnej, dwuszyjkowej, podwójnej, wad rozwojowych jajowodów.
pkt 2. Zmiana skojarzona jest zazwyczaj z niedomogą hormonalną układu rozrodczego (trwałe bóle, zaburzenia cyklu miesiączkowego, obfite krwawienia).
Znaczny niedorozwój lub brak macicy, które rzutują na ogólną sprawność ustroju.
pkt 3. Obfite miesiączki przy współistnieniu mięśniaków, bolesne miesiączki przy zmianach o charakterze endometriozy, mimo dotychczasowego leczenia zachowawczego, a niekiedy operacyjnego, potwierdzone aktualnym wynikiem badania ginekologicznego.
Do § 85    pkt 2 i 3. Częściowe i niepowikłane obniżenie narządu rodnego nie stanowi podstawy do uznania funkcjonariusza-kobiety za niezdolną.
W powikłanym obniżeniu narządu rodnego należy rozważyć możliwości uzyskania poprawy przez leczenie zachowawcze lub operacyjne.
Kwalifikacja orzecznicza - po zakończonym leczeniu.
pkt 5 i 6. Ocena orzecznicza żołnierzy zawodowych jak w pkt 2 i 3.
Do § 86    pkt 1. Np. tyłozgięcie macicy wolne.
pkt 2. Np. tyłozgięcie macicy umocowane.
pkt 3. Kwalifikacja orzecznicza funkcjonariuszy-kobiet wymaga dokumentacji dotychczasowego leczenia szpitalnego i w poradni specjalistycznej.
Do § 87.   Ustalenie rozpoznania objętego tym paragrafem wymaga dokumentacji leczenia szpitalnego lub w odpowiedniej poradni specjalistycznej.
pkt 1. Kandydatki do służby w SKW lub SWW należy oceniać po zakończonym leczeniu.
pkt 2. Obejmuje przewlekły stan zapalny narządu rodnego powodujący poważne zmiany anatomiczne i czynnościowe. Zmiany te dotyczą nie tylko czynności narządu rodnego, ale i całego ustroju.
Ocena orzecznicza wymaga dokumentacji dotychczasowego leczenia.
pkt 3 i 4. W stanach po usunięciu narządu rodnego należy w każdym przypadku uwzględnić szeroką skalę zmian anatomicznych i czynnościowych, które bywają następstwem usunięcia części lub całego narządu rodnego.
Rozpoznanie i ocena orzecznicza odbywa się na podstawie dokumentacji dotychczasowego leczenia.
Do § 88.   Ciąży nie traktuje się jako choroby lub ułomności.

Skrót PZP oznacza Poradnię Zdrowia Psychicznego.
Skrót SKW oznacza Służbę Kontrwywiadu Wojskowego.
Skrót SWW oznacza Służbę Wywiadu Wojskowego.

ZAŁĄCZNIK Nr 3 

WZÓR

ORZECZENIE Nr ......
w sprawie zdolności do służby w SKW lub SWW

..............................................................
          (nazwa wojskowej komisji lekarskiej)

Dnia .......... 20..... r. komisja w składzie:
przewodniczący:            ......................
członkowie:             1) ......................
                       2) ......................
działając na podstawie .......................................
na zarządzenie ...............................................
przeprowadziła badanie lekarskie i wydała niniejsze
orzeczenie:
1. Nazwisko i imię, imiona rodziców .........................
2. PESEL ....................................................
3. Data i miejsce urodzenia .................................
4. Stopień służbowy ....... 5. Przydział służbowy ...........
6. Data powołania do służby w SKW lub SWW ...................
7. Miejsce zamieszkania i adres .............................
   ..........................................................
8. Rozpoznanie ..............................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
9. Kategoria zdolności do służby w SKW lub SWW
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
10. Związek poszczególnych chorób lub ułomności ze służbą
   w SKW lub SWW ............................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
11. Określenie inwalidztwa ...................................
   a) zalicza się badanego do ............. grupy inwalidztwa
      z ogólnego stanu zdrowia,
   b) zalicza się badanego do ............. grupy inwalidztwa
      w związku ze służbą w SKW lub SWW,
   c) zalicza się badanego do ............. grupy inwalidztwa
      w związku ze służbą w SKW lub SWW, powstałego wskutek
      wypadku/chorób, z tytułu których przysługują
      świadczenia odszkodowawcze,
   d) inwalidztwo istnieje u badanego od ....................
   e) zdolność do pracy: ....................................
   f) niezdolność do samodzielnej egzystencji: ..............
   g) niezdolność do samodzielnej egzystencji istnieje od ...
      .......................................................
   h) termin badania kontrolnego ............................
12. Uzasadnienie .............................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
13. Uwagi WKL ................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................

Od niniejszego orzeczenia przysługuje odwołanie do ...........
za pośrednictwem .................. w terminie 14 dni od dnia
jego otrzymania.

                            mp.
        Członkowie                       Przewodniczący
1. ........................           ........................
2. ........................

Uwaga:

Orzeczenie sporządza się w 5 egzemplarzach.
1 egzemplarz doręcza się orzekanemu,
2 egzemplarze przesyła się do organu kierującego,
1 egzemplarz przesyła się do wojskowej komisji lekarskiej,
która zatwierdziła projekt orzeczenia,
1 egzemplarz pozostaje w aktach komisji, która wydała
orzeczenie.
Egzemplarze przesyłane do organu kierującego w części
dotyczącej rozpoznania wypełnia się, stosując wyłącznie
numerację paragrafów (bez podawania nazw chorób i ułomności
schorzeń).

ZAŁĄCZNIK Nr 4 

WZÓR

ORZECZENIE Nr .........
w sprawie ustalenia związku śmierci ze służbą w SKW lub SWW

..............................................................
          (nazwa wojskowej komisji lekarskiej)

Dnia .......... 20..... r. komisja w składzie:
przewodniczący:            ......................
członkowie:             1) ......................
                       2) ......................
działając na podstawie .......................................
na skierowanie ...............................................
wydała niniejsze orzeczenie:
1. Nazwisko i imię, imiona rodziców .........................
2. PESEL ....................................................
3. Data i miejsce urodzenia ........... data śmierci ........
4. Stopień służbowy .........................................
5. Przydział służbowy .......................................
6. Data powołania do służby w SKW lub SWW ...................
7. Miejsce zamieszkania i adres .............................
8. Przyczyna zgonu ..........................................
   ..........................................................
   ..........................................................
   ..........................................................
9. Związek śmierci ze służbą w SKW lub SWW
   ..........................................................
   ..........................................................
10. Uzasadnienie .............................................
   ..........................................................
   ..........................................................

Od niniejszego orzeczenia przysługuje odwołanie do ...........
za pośrednictwem .................. w terminie 14 dni od dnia
jego otrzymania.

                            mp.
        Członkowie                       Przewodniczący
1. ........................           ........................
2. ........................

Uwaga:

Orzeczenie sporządza się w 4 egzemplarzach.
1 egzemplarz doręcza się małżonkowi lub innemu członkowi
rodziny zmarłego,
1 egzemplarz przesyła się do organu kierującego,
1 egzemplarz przesyła się do wojskowej komisji lekarskiej,
która zatwierdziła projekt orzeczenia,
1 egzemplarz pozostaje w aktach komisji, która wydała
orzeczenie.

Pozycje

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 387, 388, 389, 390, 391, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 426, 427, 428, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461, 462, 463, 464, 465, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571, 572, 573, 574, 575, 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585, 586, 587, 588, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 596, 597, 598, 599, 600, 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636, 637, 638, 639, 640, 641, 642, 643, 644, 645, 646, 647, 648, 649, 650, 651, 652, 653, 654, 655, 656, 657, 658, 659, 660, 661, 662, 663, 664, 665, 666, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 680, 681, 682, 683, 684, 685, 686, 687, 688, 689, 690, 691, 692, 693, 694, 695, 696, 697, 698, 699, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711, 712, 713, 714, 715, 716, 717, 718, 719, 720, 721, 722, 723, 724, 725, 726, 727, 728, 729, 730, 731, 732, 733, 734, 735, 736, 737, 738, 739, 740, 741, 742, 743, 744, 745, 746, 747, 748, 749, 750, 751, 752, 753, 754, 755, 756, 757, 758, 759, 760, 761, 762, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 769, 770, 771, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 778, 779, 780, 781, 782, 783, 784, 785, 786, 787, 788, 789, 790, 791, 792, 793, 794, 795, 796, 797, 798, 799, 800, 801, 802, 803, 804, 805, 806, 807, 808, 809, 810, 811, 812, 813, 814, 815, 816, 817, 818, 819, 820, 821, 822, 823, 824, 825, 826, 827, 828, 829, 830, 831, 832, 833, 834, 835, 836, 837, 838, 839, 840, 841, 842, 843, 844, 845, 846, 847, 848, 849, 850, 851, 852, 853, 854, 855, 856, 857, 858, 859, 860, 861, 862, 863, 864, 865, 866, 867, 868, 869, 870, 871, 872, 873, 874, 875, 876, 877, 878, 879, 880, 881, 882, 883, 884, 885, 886, 887, 888, 889, 890, 891, 892, 893, 894, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 907, 908, 909, 910, 911, 912, 913, 914, 915, 916, 917, 918, 919, 920, 921, 922, 923, 924, 925, 926, 927, 928, 929, 930, 931, 932, 933, 934, 935, 936, 937, 938, 939, 940, 941, 942, 943, 944, 945, 946, 947, 948, 949, 950, 951, 952, 953, 954, 955, 956, 957, 958, 959, 960, 961, 962, 963, 964, 965, 966, 967, 968, 969, 970, 971, 972, 973, 974, 975, 976, 977, 978, 979, 980, 981, 982, 983, 984, 985, 986, 987, 988, 989, 990, 991, 992, 993, 994, 995, 996, 997, 998, 999, 1000, 1001, 1002, 1003, 1004, 1005, 1006, 1007, 1008, 1009, 1010, 1011, 1012, 1013, 1014, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1020, 1021, 1022, 1023, 1024, 1025, 1026, 1027, 1028, 1029, 1030, 1031, 1032, 1033, 1034, 1035, 1036, 1037, 1038, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1045, 1046, 1047, 1048, 1049, 1050, 1051, 1052, 1053, 1054, 1055, 1056, 1057, 1058, 1059, 1060, 1061, 1062, 1063, 1064, 1065, 1066, 1067, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072, 1073, 1074, 1075, 1076, 1077, 1078, 1079, 1080, 1081, 1082, 1083, 1084, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1091, 1092, 1093, 1094, 1095, 1096, 1097, 1098, 1099, 1100, 1101, 1102, 1103, 1104, 1105, 1106, 1107, 1108, 1109, 1110, 1111, 1112, 1113, 1114, 1115, 1116, 1117, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1136, 1137, 1138, 1139, 1140, 1141, 1142, 1143, 1144, 1145, 1146, 1147, 1148, 1149, 1150, 1151, 1152, 1153, 1154, 1155, 1156, 1157, 1158, 1159, 1160, 1161, 1162, 1163, 1164, 1165, 1166, 1167, 1168, 1169, 1170, 1171, 1172, 1173, 1174, 1175, 1176, 1177, 1178, 1179, 1180, 1181, 1182, 1183, 1184, 1185, 1186, 1187, 1188, 1189, 1190, 1191, 1192, 1193, 1194, 1195, 1196, 1197, 1198, 1199, 1200, 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213, 1214, 1215, 1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1221, 1222, 1223, 1224, 1225, 1226, 1227, 1228, 1229, 1230, 1231, 1232, 1233, 1234, 1235, 1236, 1237, 1238, 1239, 1240, 1241, 1242, 1243, 1244, 1245, 1246, 1247, 1248, 1249, 1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1255, 1256, 1257, 1258, 1259, 1260, 1261, 1262, 1263, 1264, 1265, 1266, 1267, 1268, 1269, 1270, 1271, 1272, 1273, 1274, 1275, 1276, 1277, 1278, 1279, 1280, 1281, 1282, 1283, 1284, 1285, 1286, 1287, 1288, 1289, 1290, 1291, 1292, 1293, 1294, 1295, 1296, 1297, 1298, 1299, 1300, 1301, 1302, 1303, 1304, 1305, 1306, 1307, 1308, 1309, 1310, 1311, 1312, 1313, 1314, 1315, 1316, 1317, 1318, 1319, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1326, 1327, 1328, 1329, 1330, 1331, 1332, 1333, 1334, 1335, 1336, 1337, 1338, 1339, 1340, 1341, 1342, 1343, 1344, 1345, 1346, 1347, 1348, 1349, 1350, 1351, 1352, 1353, 1354, 1355, 1356, 1357, 1358, 1359, 1360, 1361, 1362, 1363, 1364, 1365, 1366, 1367, 1368, 1369, 1370, 1371, 1372, 1373, 1374, 1375, 1376, 1377, 1378, 1379, 1380, 1381, 1382, 1383, 1384, 1385, 1386, 1387, 1388, 1389, 1390, 1391, 1392, 1393, 1394, 1395, 1396, 1397, 1398, 1399, 1400, 1401, 1402, 1403, 1404, 1405, 1406, 1407, 1408, 1409, 1410, 1411, 1412, 1413, 1414, 1415, 1416, 1417, 1418, 1419, 1420, 1421, 1422, 1423, 1424, 1425, 1426, 1427, 1428, 1429, 1430, 1431, 1432, 1433, 1434, 1435, 1436, 1437, 1438, 1439, 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445, 1446, 1447, 1448, 1449, 1450, 1451, 1452, 1453, 1454, 1455, 1456, 1457, 1458, 1459, 1460, 1461, 1462, 1463, 1464, 1465, 1466, 1467, 1468, 1469, 1470, 1471, 1472, 1473, 1474, 1475, 1476, 1477, 1478, 1479, 1480, 1481, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1487, 1488, 1489, 1490, 1491, 1492, 1493, 1494, 1495, 1496, 1497, 1498, 1499, 1500, 1501, 1502, 1503, 1504, 1505, 1506, 1507, 1508, 1509, 1510, 1511, 1512, 1513, 1514, 1515, 1516, 1517, 1518, 1519, 1520, 1521, 1522, 1523, 1524, 1525, 1526, 1527, 1528, 1529, 1530, 1531, 1532, 1533, 1534, 1535, 1536, 1537, 1538, 1539, 1540, 1541, 1542, 1543, 1544, 1545, 1546, 1547, 1548, 1549, 1550, 1551, 1552, 1553, 1554, 1555, 1556, 1557, 1558, 1559, 1560, 1561, 1562, 1563, 1564, 1565, 1566, 1567, 1568, 1569, 1570, 1571, 1572, 1573, 1574, 1575, 1576, 1577, 1578, 1579, 1580, 1581, 1582, 1583, 1584, 1585, 1586, 1587, 1588, 1589, 1590, 1591, 1592, 1593, 1594, 1595, 1596, 1597, 1598, 1599, 1600, 1601, 1602, 1603, 1604, 1605, 1606, 1607, 1608, 1609, 1610, 1611, 1612, 1613, 1614, 1615, 1616, 1617, 1618, 1619, 1620, 1621, 1622, 1623, 1624, 1625, 1626, 1627, 1628, 1629, 1630, 1631, 1632, 1633, 1634, 1635, 1636, 1637, 1638, 1639, 1640, 1641, 1642, 1643, 1644, 1645, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1653, 1654, 1655, 1656, 1657, 1658, 1659, 1660, 1661, 1662, 1663, 1664, 1665, 1666, 1667, 1668, 1669, 1670, 1671, 1672, 1673, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 1679, 1680, 1681, 1682, 1683, 1684, 1685, 1686, 1687, 1688, 1689, 1690, 1691, 1692, 1693, 1694, 1695, 1696, 1697, 1698, 1699, 1700, 1701, 1702, 1703, 1704, 1705, 1706, 1707, 1708, 1709, 1710, 1711, 1712, 1713, 1714, 1715, 1716, 1717, 1718, 1719, 1720, 1721, 1722, 1723, 1724, 1725, 1726, 1727, 1728, 1729, 1730, 1731, 1732, 1733, 1734, 1735, 1736, 1737, 1738, 1739, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744, 1745, 1746, 1747, 1748, 1749, 1750, 1751, 1752, 1753, 1754, 1755, 1756, 1757, 1758, 1759, 1760, 1761, 1762, 1763, 1764, 1765, 1766, 1767, 1768, 1769, 1770, 1771, 1772, 1773, 1774, 1775, 1776, 1777, 1778, 1779, 1780, 1781, 1782, 1783, 1784, 1785, 1786, 1787, 1788, 1789, 1790, 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, 1796, 1797, 1798, 1799, 1800, 1801, 1802, 1803, 1804, 1805, 1806, 1807, 1808, 1809, 1810, 1811, 1812, 1813, 1814, 1815, 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834, 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841, 1842, 1843, 1844, 1845, 1846, 1847, 1848, 1849, 1850, 1851, 1852, 1853, 1854, 1855, 1856, 1857, 1858, 1859

Polecamy

Poszukując najlepszego prawnika na dolnym śląsku pamiętajmy że tylko prawnik Wrocław oferuje najtańsze usługi prawnicze w tej części kraju. Planujesz remont? Poszukujesz projektanta domu? Najlepsi fachowcy pomogą Ci w każdej pracy budowlanej – kwiaty na telefon Wrocław – najtaniej zakupisz w kwiaciarni Margarita we Wrocławiu przy ul. Orląt Lwowskich. Kiedy zdaży Ci się stłuczka lub kiedy Twój samochód odmówi Ci posłuszeństwa - znajdź najlepszą firmę holowniczą dzięki serwisowi o tematyce "pomoc drogowa". Polecamy równierz.
Wszelkie prawa zastrzeżone, © ZnanyPrawnik 2024
Dodaj do ulubionych Mapa strony Polityka prywatności Regulamin Reklama Współpraca Kontakt