ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY¹⁾

z dnia 12 września 2005 r.

w sprawie przygotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia oraz lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych

(Dz. U. z dnia 10 października 2005 r.)

Na podstawie art. 85 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

  1)   wymagania dotyczące przygotowania lotniska do sytuacji zagrożenia oraz planu działania w sytuacji zagrożenia;

  2)   zakres obowiązków podmiotów, o których mowa w art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze;

  3)   warunki i program szkolenia lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych.

2. Wymagania dotyczące przygotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia, wynikających z aktów bezprawnej ingerencji, określają przepisy w sprawie Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

  1)   ustawie - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze;

  2)   Prezesie Urzędu - należy przez to rozumieć Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

  3)   OPRL - należy przez to rozumieć Operacyjny Plan Ratownictwa Lotniskowego;

  4)   rejonie operacyjnym lotniska - należy przez to rozumieć teren lotniska i obszar wokół niego o promieniu nie mniejszym niż:

a)  9,3 km - dla portu lotniczego,

b)  3,5 km - dla lotniska innego niż port lotniczy

- od punktu odniesienia lotniska, w którym lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze, medyczne, techniczne i ochrony udzielają pomocy statkowi powietrznemu będącemu w niebezpieczeństwie;

  5)   NOTAM - należy przez to rozumieć wiadomość rozpowszechnianą za pomocą środków telekomunikacyjnych, zawierających informację o ustanowieniu, stanie lub zmianach urządzeń lotniczych, służbach, procedurach, a także o niebezpieczeństwie, których znajomość we właściwym czasie jest istotna dla personelu związanego z operacjami lotniczymi;

  6)   organizacjach międzynarodowych - należy przez to rozumieć organizacje wymienione w art. 3 ust. 4 ustawy;

  7)   małym poziomie natężenia ruchu lotniczego - należy przez to rozumieć sytuację, gdy ilość operacji lotniczych podczas przeciętnej godziny szczytu nie jest większa niż 15 dla jednej drogi startowej lub wynosi mniej niż 20 dla całego lotniska;

  8)   operacjach lotniczych - należy przez to rozumieć start lub lądowanie statku powietrznego;

  9)   interwencji - należy przez to rozumieć działania ratownicze, o których mowa w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z późn. zm.³⁾), przeprowadzane przez lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze.

Rozdział 2

Wymagania dotyczące przygotowania lotniska do prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej

§ 3. 1. Zarządzający lotniskiem zapewnia poziom ochrony ratowniczo-gaśniczej lotniska odpowiadający kategorii ochrony przeciwpożarowej lotniska, określonej w przepisach w sprawie klasyfikacji lotnisk i rejestru lotnisk cywilnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zarządzający lotniskiem zapewnia poziom ochrony ratowniczo-gaśniczej lotniska dla szybowców odpowiadający najniższemu poziomowi ochrony ratowniczo-gaśniczej na lotniskach dla samolotów, przy czym minimalną ilość środków gaśniczych ustala się jak dla lotnisk o małym poziomie natężenia ruchu lotniczego.

§ 4. 1. Lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze powinny być zorganizowane przez zarządzającego lotniskiem, w sposób umożliwiający podjęcie, na zasadach określonych w planie, o którym mowa w § 12, interwencji w sytuacjach zagrożenia, a w szczególności:

  1)   wystąpienia wypadku lotniczego w rejonie operacyjnym lotniska;

  2)   wystąpienia wypadku lotniczego poza rejonem operacyjnym lotniska;

  3)   gdy zachodzi uzasadniona obawa zaistnienia wypadku lotniczego w rejonie operacyjnym lotniska;

  4)   gdy statek powietrzny, który znalazł się w rejonie operacyjnym lotniska, uległ uszkodzeniu lub awarii technicznej.

2. Zarządzający lotniskiem opracowuje procedury, które umożliwią w przypadkach, o których mowa w ust. 1:

  1)   pkt 1 i 2 - ogłoszenie alarmu i udanie się podmiotów określonych w OPRL na miejsce wypadku lotniczego,

  2)   pkt 3 - ogłoszenie alarmu i utrzymanie pełnej gotowości, polegającej na dyslokacji podmiotów określonych w OPRL,

  3)   pkt 4 - ogłoszenie alarmu i utrzymanie lokalnej gotowości, polegającej na dyslokacji służb lotniskowych określonych w OPRL

- na zasadach określonych w OPRL.

§ 5. 1. Lotniskowa służba ratowniczo-gaśnicza powinna:

  1)   osiągać czas reakcji wynoszący do trzech minut do każdego punktu drogi (dróg) startowej używanej do operacji lotniczych - na lotniskach naziemnych dla samolotów;

  2)   osiągać czas reakcji wynoszący do pięciu minut - na lotniskach naziemnych o małym natężeniu ruchu lotniczego kategorii 1 i 2 ochrony przeciwpożarowej lotnisk dla samolotów;

  3)   mieć możliwość natychmiastowego podjęcia interwencji lub przebywać w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska podczas wykonywania operacji lotniczych - na lotniskach nawodnych dla samolotów i śmigłowców oraz na lotniskach dla śmigłowców na obiektach;

  4)   osiągać czas reakcji wynoszący do dwóch minut - na lotniskach naziemnych dla śmigłowców.

2. Czas reakcji jest mierzony od ogłoszenia alarmu dla lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej do pierwszej interwencji pojazdu lub pojazdów ratowniczo-gaśniczych, zapewniających podanie co najmniej 50 % wydatku środków gaśniczych określonych w tabelach nr 1-3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 6. 1. Minimalną liczbę pracowników lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych, gotowych do podjęcia interwencji, którzy powinni być jednocześnie obecni na lotnisku podczas wykonywania operacji lotniczych, określa tabela nr 4 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

2. Zarządzający lotniskiem ustala liczbę obecnych na lotnisku podczas wykonywania operacji lotniczych pracowników lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych, uwzględniając charakter i rodzaj wykonywanych operacji lotniczych oraz potrzebę zapewnienia ciągłości podawania środków gaśniczych z wymaganymi wydatkami.

§ 7. 1. Zarządzający lotniskiem zapewnia:

  1)   lotniskowe pojazdy ratowniczo-gaśnicze, spełniające minimalne parametry charakterystyczne, określone w tabeli nr 5 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, z zastrzeżeniem ust. 3;

  2)   wyposażenie ratownicze, określone w tabeli nr 6 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, które powinno być przewożone łącznie na posiadanych lotniskowych pojazdach ratowniczo-gaśniczych.

2. Minimalną liczbę lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych na lotnisku określa tabela nr 7 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

3. Na lotniskach kategorii 1 i 2 oraz H1 dopuszcza się stosowanie pojazdu samochodowego lub przyczepy niebędących lotniskowymi pojazdami ratowniczo-gaśniczymi, przystosowanych do przewozu pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej, środków gaśniczych oraz wyposażenia ratowniczego, w tym gaśniczego.

4. Na lotniskach dla śmigłowców na obiektach, zamiast lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych, stosuje się wyposażenie ratownicze oraz:

  1)   na lotnisku na budynkach, co najmniej:

a)  jedną linię gaśniczą wodno-pianową - na lotniskach kategorii H1,

b)  jedną linię gaśniczą wodno-pianową oraz 2 działka wodno-pianowe - na lotniskach kategorii H2 i H3;

  2)   na lotnisku na platformie wiertniczej i na statku, co najmniej:

a)  1 działko wodno-pianowe,

b)  2 linie gaśnicze wodno-pianowe,

c)  2 gaśnice proszkowe o łącznej ilości proszku gaśniczego nie mniejszej niż 50 kilogramów.

§ 8. 1. Zarządzający lotniskiem powinien posiadać przynajmniej minimalne objętości wody do wytwarzania pian gaśniczych oraz minimalne ilości uzupełniających środków gaśniczych, a także sprzęt do zapewnienia minimalnych wydatków podawania tych środków gaśniczych, wymaganych dla danej kategorii ochrony przeciwpożarowej lotniska, określone odpowiednio w tabelach nr 1-3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

2. Minimalne ilości środków pianotwórczych, które powinien posiadać zarządzający lotniskiem, oblicza się odpowiednio na podstawie danych z tabeli nr 1-3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz według wskazań producenta danego środka pianotwórczego.

3. Jako główny środek gaśniczy stosuje się:

  1)   pianę gaśniczą spełniającą minimalne wymagania piany gaśniczej grupy A, zwaną dalej "pianą grupy A";

  2)   pianę gaśniczą spełniającą minimalne wymagania piany gaśniczej grupy B, zwaną dalej "pianą grupy B", lub

  3)   jednoczesne podanie pian gaśniczych, o których mowa w pkt 1 i 2.

4. W przypadku jednoczesnego stosowania pian gaśniczych spełniających wymagania dla pian grupy A i B, całkowita ilość wody przeznaczona do wytwarzania pian gaśniczych powinna być określona poprzez ilość wody wymaganej do produkcji piany grupy A, pomniejszonej o 3 dm³ na każde 2 dm³ wody, przeznaczone do wytwarzania piany grupy B.

5. Wymagane minimalne objętości wody do wytwarzania pian gaśniczych i środka pianotwórczego powinny znajdować się w zbiornikach lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych. Objętości te należy powiększyć o objętość wody i środka pianotwórczego wymaganą do zapewnienia obrony własnej pojazdu co najmniej przez dwie minuty.

6. Objętość środka pianotwórczego znajdującego się w zbiornikach lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych powinna być proporcjonalna do objętości wody oraz wymaganego stężenia roztworu pianotwórczego i wystarczyć do produkcji przynajmniej dwóch objętości roztworu pianotwórczego.

§ 9. Zarządzający portem lotniczym powinien zapewnić środki pianotwórcze, wystarczające do wytworzenia pian gaśniczych, oraz uzupełniające środki gaśnicze na poziomie 200 % wartości określonych w tabelach nr 1-3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 10. 1. Głównym środkiem gaśniczym stosowanym przez lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze, na lotniskach kategorii 1-3 oraz H1-H3, powinna być piana grupy B.

2. Na lotniskach kategorii 1 i 2 oraz naziemnych H1-H3 do 100 % objętości wody, określonej w tabelach nr 1 i 2 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, może zostać zamienione na uzupełniające środki gaśnicze.

3. Na lotniskach kategorii 3-10, jeżeli używa się pian grupy A, dopuszcza się zamianę do 30 % objętości wody na uzupełniający środek gaśniczy.

4. W przypadku zamiany, o której mowa w ust. 2 i 3, kilogram proszku gaśniczego jest równoważny:

  1)   1 dm³ wody potrzebnej do wytwarzania piany grupy A;

  2)   0,66 dm³ wody potrzebnej do wytwarzania piany grupy B.

5. Dopuszczalne jest stosowanie innych niż proszki gaśnicze uzupełniających środków gaśniczych o równoważnych właściwościach gaszenia pożaru w stosunku do proszków gaśniczych.

§ 11. 1. W trakcie postoju statku powietrznego na stanowisku postojowym powinna znajdować się jedna lub więcej gaśnic proszkowych, o łącznej ilości proszku gaśniczego nie mniejszej niż:

  1)   4 kilogramy na dwa sąsiednie stanowiska dla lotnisk kategorii 1-4 oraz H1 i H2;

  2)   25 kilogramów na jedno stanowisko dla lotnisk kategorii 5-10 oraz H3;

  3)   4 kilogramy na pięć stanowisk na lotniskach dla szybowców.

2. Gaśnice, o których mowa w ust. 1, nie mogą zawierać mniej niż 4 kg proszku gaśniczego.

3. Dopuszczalne jest stosowanie innych gaśnic niż proszkowe. W takim przypadku przyjmuje się, że 1 kg proszku gaśniczego odpowiada 1 kg lub 1,5 dm³ innego środka gaśniczego.

Rozdział 3

Plan działania w sytuacjach zagrożenia oraz obowiązki realizujących go podmiotów

§ 12. 1. Plan działania w sytuacjach zagrożenia, o którym mowa w art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy, zwany dalej "planem", jest przygotowywany i uzgadniany z podmiotami, o których mowa w art. 84 ust. 6 ustawy, w częściach dotyczących zakresu ich zadań, przy czym z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej plan powinien być uzgodniony w całości.

2. Plan powinien zawierać:

  1)   OPRL;

  2)   procedury działania inne niż określone w OPRL;

  3)   procedurę okresowej kontroli zgodności prognozowanych założeń i analiz z wynikami ćwiczeń i analiz ratowniczych;

  4)   wskazanie stałego centrum operacyjnego;

  5)   wskazanie właściwego miejscowo centrum kryzysowego;

  6)   wskazanie ruchomego stanowiska dowodzenia;

  7)   zasady łączności i alarmowania;

  8)   określenie wymaganego poziomu ochrony ratowniczo-gaśniczej lotniska, zgodnego z kategorią ochrony przeciwpożarowej lotniska;

  9)   zasady kierowania i koordynacji działań podczas interwencji, w tym innych niż określone w OPRL;

  10)  rejony koncentracji podmiotów przewidzianych do interwencji inne niż określone w OPRL.

3. Plan powinien zapewniać:

  1)   bezpieczną kontynuację operacji lotniczych w sytuacjach zagrożenia;

  2)   powołanie sztabu interwencji;

  3)   podział zadań i obowiązków pomiędzy poszczególne podmioty i osoby pełniące określone funkcje;

  4)   udział personelu wyznaczonego do prowadzenia interwencji;

  5)   koordynację działań podmiotów wydzielonych do interwencji;

  6)   bezpieczną kontynuację operacji lotniczych lub niezwłoczne, po ustaniu sytuacji zagrożenia, podjęcie operacji lotniczych.

4. Plan powinien obejmować procedury działania w sytuacjach:

  1)   niebezpieczeństwa statku powietrznego, w tym:

a)  wypadku lotniczego na lotnisku,

b)  wypadku lotniczego poza lotniskiem,

c)  incydentu lotniczego statku powietrznego w czasie lotu, w szczególności turbulencji powietrznych, dekompresji, uszkodzenia konstrukcji statku powietrznego,

d)  incydentu lotniczego statku powietrznego na ziemi,

e)  sabotażu z uwzględnieniem zagrożenia bombowego,

f)  bezprawnego przejęcia statku powietrznego;

  2)   zagrożenia bez udziału statku powietrznego, w tym:

a)  pożaru obiektu,

b)  sabotażu z uwzględnieniem zagrożenia bombowego,

c)  katastrofy naturalnej lub awarii technicznej,

d)  z użyciem materiałów niebezpiecznych,

e)  zagrożenia epidemiologicznego;

  3)   zagrożenia wspólnego, w tym:

a)  statku powietrznego i innego obiektu stałego lub ruchomego,

b)  statku powietrznego i urządzenia do tankowania paliwa,

c)  statku powietrznego i statku powietrznego.

5. Plan poddaje się aktualizacji w razie potrzeb, przynajmniej raz w roku.

6. Na podstawie planu zarządzający lotniskiem powinien opracować instrukcje działania poszczególnych służb lotniskowych w sytuacjach zagrożenia.

7. Plan przygotowuje się z uwzględnieniem przepisów organizacji międzynarodowych.

8. W porcie lotniczym, każdorazowo po wypadku, incydencie lotniczym i ćwiczeniu całościowym, należy sporządzić pisemną analizę takiego zdarzenia, której kopię przekazuje się Prezesowi Urzędu.

§ 13. OPRL, o którym mowa w § 12 ust. 2 pkt 1, uwzględniając charakterystykę danego lotniska, powinien określać:

  1)   rejon operacyjny lotniska, wraz z kierunkami podejścia i wznoszenia, strefami dla lotów, rejonami koncentracji, mostami, wiaduktami, szpitalami oraz innymi elementami mającymi znaczenie dla skutecznego przeprowadzenia interwencji, opisanymi na mapie w skali 1:25.000 lub większej;

  2)   zasady kierowania działaniami podczas interwencji na statku powietrznym w rejonie operacyjnym lotniska oraz poza tym rejonem;

  3)   skład sztabu interwencji i jego kompetencje;

  4)   wykaz podmiotów i wyposażenia ratowniczo-gaśniczego, medycznego, technicznego i porządkowo-ochronnego, przeznaczonego do udziału w interwencji;

  5)   zasady alarmowania podmiotów biorących udział w interwencji;

  6)   zasady informowania organów administracji publicznej;

  7)   zasady organizacji łączności i współdziałania podmiotów biorących udział w interwencji;

  8)   zadania i procedury ratownicze podmiotów biorących udział w interwencji, w szczególności z zakresu gaszenia pożarów i ratownictwa medycznego, technicznego, chemicznego oraz ekologicznego;

  9)   rejony koncentracji podmiotów biorących udział w interwencji;

  10)  zasady wstrzymywania i przywracania operacji lotniczych na lotnisku;

  11)  zasady wykonywania operacji lotniczych w warunkach ograniczonej widzialności;

  12)  zakres odpowiedzialności za ustanowienie, aktualizację, publikowanie i dystrybucję informacji zawartych w OPRL;

  13)  zasady sprawdzania gotowości do realizacji planu w formie ćwiczeń praktycznych i aplikacyjnych:

a)  całościowych - prowadzonych z udziałem wszystkich podmiotów przewidzianych do interwencji, nie rzadziej niż raz na dwa lata,

b)  częściowych - prowadzonych z wybranymi podmiotami, odbywających się w okresach pomiędzy ćwiczeniami, o których mowa w lit. a.

§ 14. 1. Jeżeli zarządzający lotniskiem nie jest w stanie zapewnić poziomu ochrony ratowniczo-gaśniczej wymaganego dla danej kategorii ochrony przeciwpożarowej lotniska, w szczególności w sytuacjach określonych w § 12 ust. 4, wprowadza ograniczenia operacji lotniczych do czasu przywrócenia wymaganego poziomu ochrony ratowniczo-gaśniczej lotniska.

2. Przywracanie poziomu, o którym mowa w ust. 1, nie powinno trwać dłużej niż:

  1)   12 godzin - na lotniskach kategorii 1-5, H1 i H2;

  2)   2 godziny - na lotniskach kategorii 6-10 i H3.

3. Zarządzający lotniskiem informuje o zmianie kategorii ochrony przeciwpożarowej lotniska pilotów zamierzających wykonywać operacje lotnicze na danym lotnisku, Prezesa Urzędu oraz w formie NOTAM.

Rozdział 4

Zakres obowiązków podmiotów biorących udział w przygotowywaniu i realizacji zadań z zakresu ratownictwa medycznego

§ 15. 1. Zarządzający lotniskiem zapewnia udzielenie pierwszej pomocy lub podjęcie medycznych działań ratowniczych na lotnisku, zgodnie z wymaganiami określonymi w § 16.

2. Zarządzający portem lotniczym zapewnia ponadto wyposażenie lotniska w sprzęt medyczny, którego ilość i rodzaj powinny odpowiadać co najmniej minimalnym wymaganiom określonym przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, z uwzględnieniem postępu w medycynie ratunkowej.

§ 16. 1. Podczas operacji lotniczych powinna być przynajmniej zapewniona przez zarządzającego portem lotniczym obsługującym średnio rocznie:

  1)   do 1.000 osób dziennie - pierwsza pomoc na miejscu zdarzenia oraz możliwość wezwania zespołu ratownictwa medycznego;

  2)   od 1.001 do 5.000 osób dziennie - pomoc, o której mowa w pkt 1, oraz zespół ratownictwa medycznego;

  3)   powyżej 5.000 osób dziennie - pomoc, o której mowa w pkt 1, pomieszczenie, w którym będą udzielane świadczenia zdrowotne, oraz zespół ratownictwa medycznego.

2. Podczas operacji lotniczych na lotnisku innym niż port lotniczy stosuje się wymagania określone w ust. 1 pkt 1.

§ 17. 1. Minimalny skład i wyposażenie zespołów ratownictwa medycznego określają przepisy o ratownictwie medycznym, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zarządzający lotniskiem, w porozumieniu z wojewodą, ustala sposób i zakres zabezpieczenia medycznego określonego dla potrzeb planu, po dokonaniu analizy zaistniałych i prognozowanych zdarzeń na lotnisku, mogących prowadzić do zagrożenia życia ludzkiego, oraz po uwzględnieniu wyników wojewódzkiej analizy zabezpieczenia operacyjnego.

3. W analizach, o których mowa w ust. 2, zarządzający lotniskiem powinien uwzględnić wyniki ćwiczeń, przebieg zdarzeń oraz zalecenia organizacji międzynarodowych.

Rozdział 5

Warunki i program szkolenia lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych

§ 18. 1. Zarządzający lotniskiem zapewnia udział pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej, przynajmniej raz na 3 lata, w szkoleniu w zakresie ratownictwa lotniskowego, prowadzonego w ośrodku szkolenia lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych.

2. Zarządzający lotniskiem zapewnia udział pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej, przynajmniej raz na 3 lata, w szkoleniu w zakresie udzielania pomocy osobom poszkodowanym w warunkach pozaszpitalnych, według programu dla ratowników krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

§ 19. 1. Szkolenia, o których mowa w § 18, zwane dalej "szkoleniem", są przeprowadzane w formie kursów składających się z części:

  1)   teoretycznej;

  2)   praktycznej.

2. Część praktyczna powinna być przeprowadzana w grupach od 3 do 9 osób, w szczególności na:

  1)   stanowiskach ćwiczeń;

  2)   placach ćwiczeń;

  3)   poligonie specjalistycznym;

  4)   obiektach infrastruktury lotniskowej.

3. W zależności od potrzeb i możliwości prowadzący szkolenie może przeprowadzić część praktyczną na terenie jednostki lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej.

§ 20. Szkolenie przeprowadzają:

  1)   specjaliści z zakresu ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej w lotnictwie;

  2)   funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej;

  3)   specjaliści z zakresu budowy i eksploatacji statków powietrznych;

  4)   inni specjaliści z zakresu:

a)  lotnictwa,

b)  ratownictwa.

§ 21. 1. Szkolenie kończy się egzaminem teoretycznym i praktycznym, obejmującym wszystkie tematy będące przedmiotem szkolenia.

2. Termin i warunki egzaminu określa się w regulaminie szkolenia ośrodka szkolenia lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych, uzgodnionym z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej i zatwierdzonym przez Prezesa Urzędu.

§ 22. Szkolenie przeprowadza się zgodnie z programem szkolenia lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych, określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 23. 1. Zarządzający lotniskiem organizuje, na terenie jednostki lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej, system bieżącego szkolenia doskonalącego pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej.

2. Bieżące szkolenie doskonalące obejmuje w szczególności:

  1)   operacyjne przygotowanie lotniska;

  2)   topografię lotniska i rejonu operacyjnego lotniska;

  3)   budowę statków powietrznych;

  4)   bezpieczeństwo osobiste personelu ratowniczo-gaśniczego;

  5)   systemy łączności, alarmowania, współdziałania i dowodzenia;

  6)   budowę i eksploatację sprzętu i pojazdów ratowniczo-gaśniczych;

  7)   środki gaśnicze i sposób ich zastosowania;

  8)   taktykę działań ratowniczych, również w przypadku materiałów niebezpiecznych;

  9)   udzielanie pomocy osobom poszkodowanym w warunkach pozaszpitalnych;

  10)  współdziałania służb podległych zarządzającemu lotniskiem oraz służb i podmiotów zewnętrznych w trakcie działań ratowniczych w rejonie operacyjnym lotniska i poza nim.

3. Przepisy § 19-21 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 6

Przepisy dostosowujące i końcowe

§ 24. Zarządzający lotniskami, na których w dniu wejścia w życie rozporządzenia wykonywane są operacje lotnicze cywilnych statków powietrznych, dostosują te lotniska do wymagań określonych w rozporządzeniu do dnia 31 grudnia 2006 r.

§ 25. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

________

¹⁾   Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. Nr 134, poz. 1429).

²⁾   Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 210, poz. 2036, z 2004 r. Nr 54, poz. 535, Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1002, Nr 172, poz. 1805, Nr 173, poz. 1808 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 90, poz. 757, Nr 175, poz. 1462 i Nr 180, poz. 1490.

³⁾   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 52, poz. 452, z 2004 r. Nr 96, poz. 959 oraz z 2005 r. Nr 100, poz. 835.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

Tabela nr 1. Minimalne ilości środków gaśniczych na lotniskach dla samolotów

 

Kategoria ochrony	Piana grupy A1)		Piana grupy B1)		Uzupełniający środek gaśniczy
przeciwpożarowej lotniska	objętość wody2) [dm3]	wydatek roztworu pianotwórczego [dm3 x min-1]	objętość wody2) [dm3]	wydatek roztworu pianotwórczego [dm3 x min-1]	ilość proszku gaśniczego [kg]
1	2	3	4	5	6
1	350	350	230	230	45
2	1.000	800	670	550	90
3	1.800	1.300	1.200	900	135
4	3.600	2.600	2.400	1.800	135
5	8.100	4.500	5.400	3.000	180
6	11.800	6.000	7.900	4.000	225
7	18.200	7.900	12.100	5.300	225
8	27.300	10.800	18.200	7.200	450
9	36.400	13.500	24.300	9.000	450
10	48.200	16.600	32.300	11.200	450
1 i 23)	-	-	90	60	14

 

¹⁾   Objętość wody przeznaczonej do wytwarzania piany dla intensywności podawania 8,2 dm³/min/m² dla pian grupy A oraz 5,5 dm³/min/m² dla pian grupy B. Przedstawione intensywności podawania należy uważać za minimalne, zakładające opanowanie pożaru w ciągu jednej minuty.

²⁾   Objętości wody podane w kolumnach 2 i 4 oparte są na średniej całkowitej długości samolotu danej kategorii. W przypadku gdy spodziewane są operacje lotnicze samolotów większych niż wielkość średnia, to objętości wody powinny być przeliczone ponownie.

³⁾   Dotyczy lotnisk o małym natężeniu ruchu lotniczego.

Tabela nr 2. Minimalne ilości środków gaśniczych na lotniskach naziemnych i nawodnych dla śmigłowców

 

Kategoria ochrony przeciwpożarowej	Piana grupy B1)		Uzupełniający środek gaśniczy
lotniska	objętość wody [dm3]	wydatek roztworu pianotwórczego [dm3 x min-1]	ilość proszku gaśniczego [kg]
1	2	3	4
H1	500	250	23
H2	1.000	500	45
H3	1.600	800	90

 

¹⁾   Objętość wody przeznaczonej do wytwarzania piany dla intensywności podawania 5,5 dm³/min/m² dla pian grupy B. Przedstawione intensywności podawania należy uważać za minimalne, zakładające opanowanie pożaru w ciągu jednej minuty.

Tabela nr 3. Minimalne ilości środków gaśniczych na lotniskach na obiektach dla śmigłowców

 

Kategoria ochrony przeciwpożarowej	Piana grupy B1)		Uzupełniający środek gaśniczy
lotniska	objętość wody [dm3]	wydatek roztworu pianotwórczego [dm3 x min-1]	ilość proszku gaśniczego [kg]
1	2	3	4
H1	2.500	250	45
H2	5.000	500	45
H3	8.000	800	45

 

¹⁾   Objętość wody przeznaczonej do wytwarzania piany dla intensywności podawania 5,5 dm³/min/m² dla pian grupy B. Przedstawione intensywności podawania należy uważać za minimalne, zakładające opanowanie pożaru w ciągu jednej minuty.

Tabela nr 4. Minimalna liczba obecnych pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej na lotnisku

 

Kategoria ochrony przeciwpożarowej lotniska	Minimalna liczba pracowników
1	2
2, 3, H1	3
4, 5, H2, H3	4
6-7	według analizy zabezpieczenia operacyjnego przeprowadzonej przez zarządzającego lotniskiem,	6 pracowników
8	w uzgodnieniu z właściwym terenowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, z tym	8 pracowników
9-10	że liczba obecnych pracowników na zmianie, przydzielonych do obsługi pojazdów ratowniczo-gaśniczych, nie może być mniejsza niż:	14 pracowników

 

Tabela nr 5. Wymagane minimalne parametry charakterystyczne dla lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych

 

Wyposażenie/parametr	Pojazdy o pojemności zbiornika wodnego Vzb Ł 4.500 dm3	Pojazdy o pojemności zbiornika wodnego Vzb > 4.500 dm3
1	2	3
Działko wodno-pianowe	fakultatywne dla kategorii 1, 2, H1, H2; wymagane dla kategorii od 3 do 10, oraz H3	wymagane
Stopnie wydajności działka wodno-pianowego	wysoki	wysoki i niski
Bezpośrednie wyjście do działka z kabiny pojazdu	wymagane	wymagane
Zasięg rzutu strumienia piany	odpowiedni dla najdłuższego samolotu1)	odpowiedni dla najdłuższego samolotu1)
Linie szybkiego natarcia	wymagane	wymagane
Tryskacze pod podwoziem	fakultatywne	wymagane
Działko zderzakowe	fakultatywne	fakultatywne
Rozpędzanie	80 km/h w 25 sekund	80 km/h w 40 sekund
	w normalnej temperaturze otoczenia
Prędkość maksymalna	co najmniej 105 km/h	co najmniej 100 km/h
Napęd na wszystkie koła	wymagany	wymagany
Automatyczna lub półautomatyczna skrzynia biegów	wymagana	wymagana
Układ pojedynczych kół tylnych	pożądany dla kategorii 1, 2, H1, H2, wymagany dla kategorii od 3 do 10 oraz H3	wymagany
Minimalne kąty natarcia i zejścia	30°	30°
Minimalny kąt przechyłu statycznego	30°	28°

 

¹⁾   Nie dotyczy lotnisk dla śmigłowców i szybowców.

Tabela nr 6. Wyposażenie ratownicze przewożone łącznie na posiadanych przez zarządzającego lotniskiem lotniskowych pojazdach ratowniczo-gaśniczych

 

Lp.	Rodzaj sprzętu ratowniczego	Kategoria ochrony przeciwpożarowej lotniska
		1-5	6-7	8	9-10	H1-H31)
		wyposażenie w sztukach
1	2	3	4	5	6	7
1	Wkrętaki (zestaw)	1	1	1	1	1
2	Zestaw narzędzi nieiskrzących	1	1	1	2	1
3	Klucz nastawny	1	1	2	2	1
4	Topór ratowniczy duży, nieklinujący	1	2	3	4	1
5	Topór ratowniczy mały, nieklinujący	1	2	3	4	-
6	Nożyce do prętów o średnicy cięcia Ć > 20 mm	1	2	3	4	1
7	Nożyce do cienkiej blachy	1	1	1	1	1
8	Szczypce nastawne o długości 250 mm	1	1	2	2	1
9	Szczypce boczne o długości 160 mm	1	1	2	2	1
10	Łom duży o długości 1.500 mm	1	1	2	2	1
11	Łom mały o długości 1.000 mm	1	1	2	2	-
12	Ręczne uniwersalne narzędzie ratownicze	1	2	3	4	1
13	Przecinak ślusarski o szerokości 25 mm	1	1	2	2	1
14	Młotek 2 kg	1	1	2	2	1
15	Szpadel	1	2	3	4	1
16	Bosak podręczny o długości 3 m	1	1	2	3	-
17	Koc gaśniczy	1	2	3	4	1
18	Drabina wysuwana o długości odpowiedniej do wysokości najwyższego statku powietrznego operującego z lotniska	1	2	3	4	1
19	Linka ratownicza o długości 20 m	1	2	3	4	1
20	Linka ratownicza o długości 30 m	1	2	3	4	-
21	Klin do blokowania kół o wysokości 10 cm	2	2	2	2	2
22	Klin do blokowania kół o wysokości 15 cm	-	2	2	2	-
23	Piła łańcuchowa do drewna	1	1	2	2	1
24	Piła tarczowa do betonu i stali z kompletem tarcz zapasowych	1	1	2	3	1
25	Nóż do przecinania pasów bezpieczeństwa	2	4	6	8	1
26	Aparat powietrzny butlowy - nadciśnieniowy z butlą zapasową	1 komplet na każdego pracownika lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej w służbie
27	Zestaw głośno mówiący	-	1	1	2	-
28	Zestaw pierwszej pomocy medycznej R2 określonej dla Państwowej Straży Pożarnej	1	2	3	4	1
29	Nosze ratownicze podbierające	1	2	3	4	1
30	Płachta impregnowana o wymiarach 3 m x 3 m	1	1	2	3	1
31	Agregat wentylacyjno-oddymiający (z przystawkami na wodę i pianę)	-	1	2	3	-
32	Latarka	2	4	6	8	2
33	Kamera termowizyjna2)	13)	1	1	2	-
34	Noktowizor2)	13)	1	1	1	1
35	Pirometr	13)	1	1	2	1
36	Przyrządy pomiarowe i wykrywcze5)	13)	1	1	2	-
37	Zestaw do uszczelniania wycieków paliwa	14)	1	2	2	1
38	Ubranie ochrony biologicznej2)	23)	2	4	6	-
39	Ubranie żaroodporne	23)	2	4	6	2
40	Ubranie gazoszczelne2)	-	4	4	6	-
41	Zestaw narzędzi hydraulicznych kategorii 26)	13)	1	1	2	1
42	Zestaw narzędzi hydraulicznych kategorii 17)	-	-	18)	1	-
43	Zestawy podnośników pneumatycznych niskociśnieniowych9)	13)	1	1	1	-
44	Zestawy podnośników pneumatycznych wysokociśnieniowych9)	13)	2	3	4	1
45	Zestaw oświetleniowy	jeden zestaw na pojazd ratowniczo-gaśniczy

 

¹⁾   Na lotniskach dla śmigłowców na obiektach wyposażenie ratownicze powinno być przechowywane w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska.

²⁾   Wymagane, na wyposażeniu lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych, w przypadku braku dostępności w ciągu 15 minut przy wykorzystaniu możliwości podmiotów realizujących zadania z zakresu ratownictwa.

³⁾   Nie dotyczy lotnisk dla szybowców oraz lotnisk kategorii 1 i 2 dla samolotów.

⁴⁾   Nie dotyczy lotnisk dla szybowców.

⁵⁾   W skład zestawu wchodzi minimum: radiometr, miernik wielogazowy (eksplozymetr), pehametr lub zestaw papierków lakmusowych.

⁶⁾   Zestaw obejmuje: pompę, przewody, rozdzielacze, łańcuchy, wymienne końcówki, nożyce i rozpieracz (lub nożyco-rozpieracz kombi) o sile cięcia do 30 t i sile rozpierania do 10 t, zaciskacz do rur.

⁷⁾   Zestaw obejmuje: pompę, przewody, rozdzielacze, łańcuchy, wymienne końcówki, nożyce o sile cięcia powyżej 30 t, rozpieracz o sile rozpierania powyżej 10 t, rozpieracze kolumnowe, zaciskacz do rur.

⁸⁾   W przypadku posiadania przez lotnisko dwóch zestawów narzędzi hydraulicznych kategorii 2, dopuszcza się stosowanie ich zamiast zestawu narzędzi hydraulicznych kategorii 1.

⁹⁾   Zestaw zawiera: poduszki pneumatyczne (2 szt.), reduktor ciśnienia (1 szt.), węże nisko-/wysokociśnieniowe (2 szt.), podwójny układ sterujący (1 szt.), zestaw naprawczy (1 szt.) i pokrowiec (1 szt.).

Tabela nr 7. Minimalna liczba lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych na lotnisku

 

Kategoria ochrony przeciwpożarowej lotniska	Pojazdy ratowniczo-gaśnicze w sztukach
1	1
2, H1	1
3, H2	1
4, H3	1
5	1
6	2
7	2
8	3
9	4
10	4

 

ZAŁĄCZNIK Nr 2

PROGRAM SZKOLENIA LOTNISKOWYCH SŁUŻB RATOWNICZO-GAŚNICZYCH

1.   Założenia dydaktyczne

1.1.  Po ukończeniu szkolenia uczestnicy powinni:

1)   znać:

-   zasady obowiązujące podczas operacji startu i lądowania statków powietrznych, ruchu naziemnego pojazdów na terenie lotniska,

-   kierunki lądowań i startów statków powietrznych, drogi kołowania i dojazdowe oraz warunki i zasady bezpiecznego i szybkiego dojazdu do miejsca wypadku lub incydentu lotniczego,

-   budowę samolotów i śmigłowców mającą wpływ na przeprowadzenie skutecznej ewakuacji zagrożonych ludzi oraz prowadzenie działań ratowniczych,

-   budowę, parametry taktyczno-techniczne, zasady działania i wykorzystania sprzętu będącego na wyposażeniu lotniskowych jednostek ratowniczych,

-   wybrane zagadnienia z zakresu zapobiegania pożarom i przeciwdziałania innym zagrożeniom występującym na terenie lotniska,

-   środki gaśnicze i neutralizatory oraz możliwości ich stosowania,

-   funkcje i zasady dowodzenia, w szczególności zastępem i sekcją,

-   mechanizmy procesu spalania i rozwoju pożaru samolotów,

-   metody i sposoby gaszenia pożarów samolotów i innych obiektów na terenie lotniska,

-   zasady taktyki działań ratowniczych prowadzonych przez lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze podczas różnych zdarzeń i w różnych warunkach,

-   zasady organizacji i utrzymania łączności dowodzenia i współdziałania,

-   zasady postępowania przy występowaniu materiałów niebezpiecznych,

-   zasady udzielania pomocy osobom poszkodowanym w warunkach pozaszpitalnych podczas wypadków i incydentów lotniczych,

-   zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w strażnicach, podczas szkolenia, ćwiczeń i działań ratowniczych;

2)   umieć:

-   obsługiwać sprzęt znajdujący się na wyposażeniu lotniskowych służb ratowniczych i wykorzystywać walory taktyczno-techniczne sprzętu,

-   prowadzić rozpoznanie w różnych warunkach i podczas różnych zdarzeń,

-   dowodzić zastępem i sekcją,

-   organizować oraz utrzymywać łączność dowodzenia i współdziałania,

-   organizować i prowadzić ewakuację i ratowanie ludzi oraz mienia podczas wypadków i incydentów lotniczych i innych zdarzeń,

-   formułować poprawnie pod względem treści i formy rozkazy bojowe,

-   składać meldunki o rozwoju sytuacji i przebiegu działań,

-   dokonywać wyboru odpowiednich środków gaśniczych i skutecznie operować prądami gaśniczymi,

-   określać niezbędne służby i sprzęt do prowadzonych działań ratowniczych,

-   organizować i prowadzić zajęcia w ramach doskonalenia zawodowego,

-   sprawdzać stan techniczny powierzonego sprzętu,

-   udzielać pomocy osobom poszkodowanym w warunkach pozaszpitalnych,

-   stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w strażnicach, podczas szkolenia, ćwiczeń i działań ratowniczych,

-   gasić pożary różnych obiektów,

-   oceniać możliwość rozwoju pożaru,

-   skutecznie prowadzić akcje ratownictwa technicznego, chemicznego i ekologicznego.

1.2.  Na realizację programu szkolenia przewidziano:

1)   nie mniej niż 203 godziny lekcyjne (1 godzina lekcyjna = 45 min);

2)   nie mniej niż 22 dni szkoleniowe.

PLAN NAUCZANIA

 

Nr	Przedmiot	Liczba godzin lekcyjnych
przedmiotu		T	P	R
1	2	3	4	5
I	Lotniska	4	6	10
II	Budowa statków powietrznych	5	5	10
III	Lotniskowy sprzęt ratowniczo-gaśniczy	24	69	93
IV	Rozpoznawanie zagrożeń	4	5	9
V	Środki gaśnicze i neutralizatory	4	-	4
VI	Taktyka działań ratowniczych w lotnictwie	17	35	52
VII	Zagrożenia ekologiczne i chemiczne na lotniskach	3	5	8
VIII	Lotniczy transport materiałów niebezpiecznych	8	5	13
IX	Bezpieczeństwo i higiena pracy w lotniskowych służbach ratowniczo-gaśniczych	4	-	4
I-IX	Razem:	73	130	203

 

I.    Lotniska

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Topografia rejonu operacyjnego lotniska	1	2	3
2	Łączność radiowa w lotniskowej służbie ratowniczo-gaśniczej	1	2	3
3	Kategorie ochrony przeciwpożarowej lotnisk	1	-	1
4	Lotniczy alfabet fonetyczny	1	2	3
1-4	Razem:	4	6	10

 

W tabelach użyto następujących skrótów:

T -  zajęcia teoretyczne,

P -  zajęcia praktyczne,

R -  razem.

Materiał nauczania

Temat 1 - Topografia rejonu operacyjnego lotniska

-   drogi startowe oraz ich oznaczenia numerowe,

-   drogi kołowania, drogi dojazdowe oraz wszelkie znaki identyfikacyjne,

-   identyfikacja kodów kolorowych świateł zainstalowanych na drogach startowych, kołowania i dojazdowych,

-   zasady ruchu naziemnego pojazdów na terenie lotniska, łącznie z dojazdami do parkingów oraz obiektów lotniskowych,

-   kierunki lądowań, startów, długości dróg startowych i ich szerokości, drogi pożarowe, drogi kołowania, miejsca postojów samolotów na płytach przeddworcowych oraz bezpieczne i szybkie kierunki dojazdów do tych miejsc,

-   funkcje personelu ATS (służby ruchu lotniczego), związane z bezpieczeństwem przeciwpożarowym lotniska,

-   system zabezpieczenia terenu lotniska oraz tereny niedostępne, w których występuje stałe niebezpieczeństwo,

-   układy drenażowe na terenie lotniska,

-   wytyczne i zasady poruszania się na terenie lotniska.

Temat 2 - Łączność radiowa w lotniskowej służbie ratowniczo-gaśniczej

-   zadania punktów alarmowych i współpraca ze stanowiskami kierowania,

-   praktyczna obsługa urządzeń łączności zainstalowanych w punkcie alarmowym jednostki,

-   dokumentacja punktów alarmowych i stanowisk kierowania,

-   zasady prowadzenia korespondencji radiowej na terenie lotniska,

-   zasady prowadzenia korespondencji radiowej podczas działań ratowniczych,

-   łączność dowodzenia i współdziałania na terenie lotniska i w rejonie operacyjnym.

Temat 3 - Kategorie ochrony przeciwpożarowej lotnisk

-   zasady określania kategorii ochrony przeciwpożarowej lotnisk określonej dla celów ratowniczo-gaśniczych,

-   dobór wyposażenia ratowniczego i środków gaśniczych do określonej kategorii lotniska.

Temat 4 - Lotniczy alfabet fonetyczny

-   zasady stosowania alfabetu fonetycznego,

-   nauka prawidłowej wymowy oznaczeń cyfrowo-literowych w języku angielskim.

II.   Budowa statków powietrznych

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Typy i budowa samolotów i śmigłowców cywilnych	2	3	5
2	Typy i budowa samolotów i śmigłowców wojskowych	2	2	4
3	Paliwa lotnicze	1	-	1
1-3	Razem:	5	5	10

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Typy i budowa samolotów i śmigłowców cywilnych

-   ogólne zasady budowy samolotów i śmigłowców,

-   typy samolotów i śmigłowców,

-   zasady otwierania wyjść normalnych i awaryjnych oraz środki ewakuacyjne różnych typów samolotów,

-   awaryjne dostawanie się do wnętrz samolotów i śmigłowców,

-   terminologia lotniskowa oraz elementy konstrukcyjne samolotów, mające wpływ na skuteczne prowadzenie działań ratowniczych,

-   miejsca lokalizacji i oznakowanie zbiorników paliwowych i instalacji technicznych w samolotach cywilnych,

-   układ i lokalizacja foteli załogi i pasażerów,

-   materiały konstrukcyjne stosowane do budowy samolotów i zagrożenia z tym związane.

Temat 2 - Typy i budowa samolotów i śmigłowców wojskowych

-   ogólne zasady budowy samolotów i śmigłowców,

-   typy samolotów i śmigłowców,

-   awaryjne dostawanie się do wnętrz samolotów i śmigłowców,

-   sposoby ewakuacji osób z rozbitych samolotów i śmigłowców,

-   lokalizacja zbiorników paliwowych i uzbrojenia bojowego,

-   materiały konstrukcyjne stosowane do budowy samolotów i śmigłowców oraz zagrożenia z tym związane,

-   występujące zagrożenia i zasady bezpieczeństwa przy działaniach ratowniczych w przypadku uzbrojonych samolotów i śmigłowców.

Temat 3 - Paliwa lotnicze

-   rodzaje paliw lotniczych,

-   charakterystyka pożarowa paliw lotniczych,

-   zasady gaszenia paliw lotniczych.

III.  Lotniskowy sprzęt ratowniczo-gaśniczy

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Lotniskowe pojazdy ratowniczo-gaśnicze	3	10	13
2	Sprzęt do podawania wody	1	2	3
3	Sprzęt do podawania i wytwarzania piany gaśniczej	1	2	3
4	Sprzęt i urządzenia do podawania proszków gaśniczych i gazów gaśniczych	1	2	3
5	Sprzęt ratowniczy	10	30	40
6	Sprzęt ochrony dróg oddechowych	2	2	4
7	Odzież ochronna	1	2	3
8	Sprzęt specjalny - energetyczny i elektroniczny	2	3	5
9	Systemy wykrywania zagrożeń pożarowych i stałe instalacje gaśnicze	1	1	2
10	Gospodarka sprzętem	1	-	1
11	Ćwiczenia ze sprzętem w ramach sekcji i plutonu	1	15	16
1-11	Razem:	24	69	93

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Lotniskowe pojazdy ratowniczo-gaśnicze

-   dane taktyczno-techniczne lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych,

-   obsługa urządzeń pożarniczych i ratowniczych stanowiących wyposażenie lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych,

-   dane eksploatacyjne lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych,

-   zasady przeprowadzania codziennej konserwacji lotniskowych pojazdów ratowniczo-gaśniczych.

Temat 2 - Sprzęt do podawania wody

-   warunki wytrzymałościowe węży pożarniczych,

-   straty na przepływie wody w wężach, metody unikania i minimalizowania strat,

-   analiza charakterystyk pomp pożarniczych,

-   budowa, obsługa i drobne naprawy motopomp i autopomp,

-   budowa stanowisk wodnych i linii wężowych,

-   armatura wodna: prądownice, zbieracze, rozdzielacze, wysysacze.

Temat 3 - Sprzęt do podawania i wytwarzania piany gaśniczej

-   parametry prądownic pianowych, wytwornic pianowych, działek wodno-pianowych, agregatów i generatorów piany, zasysaczy liniowych,

-   podawanie piany gaśniczej przy pożarze samolotu.

Temat 4 - Sprzęt i urządzenia do podawania proszków gaśniczych i gazów gaśniczych

-   parametry techniczne i eksploatacyjne agregatów do podawania proszków gaśniczych i gazów gaśniczych,

-   obsługa i konserwacja agregatów i armatur do podawania proszków gaśniczych i gazów gaśniczych,

-   podawanie proszku gaśniczego i gazów gaśniczych przy pożarze samolotu.

Temat 5 - Sprzęt ratowniczy

-   warunki techniczne eksploatacji i konserwacji hydraulicznych i pneumatycznych zestawów ratowniczych,

-   obsługa pomp hydraulicznych,

-   obsługa agregatów sprężarkowych, butli, osprzętu ciśnieniowego, poduszek pneumatycznych, zacisków, młotów itp.,

-   piły do cięcia betonu i stali oraz do cięcia drewna,

-   wyciągarki ręczne i mechaniczne,

-   rozpory i podpory,

-   praktyczne stosowanie sprzętu w różnych zestawieniach.

Temat 6 - Sprzęt ochrony dróg oddechowych

-   wymogi techniczne i eksploatacja sprężarek powietrza - elektrycznych i spalinowych,

-   praca w sprzęcie ochrony dróg oddechowych w różnych warunkach, w tym w ubraniach ochronnych i komorze dymowej.

Temat 7 - Odzież ochronna

-   typy i przeznaczenie stosowanych ubrań ochronnych,

-   korzyści i ograniczenia związane z właściwościami refleksyjnymi ubrań żaroochronnych,

-   wkładanie alarmowe ubrań ochronnych (z aparatem ochrony dróg oddechowych i bez aparatu),

-   konserwacja ubrań ochronnych.

Temat 8 - Sprzęt specjalny - energetyczny i elektroniczny

-   urządzenia prądotwórcze i połączenia odbiorników energii elektrycznej,

-   zasady bezpiecznej eksploatacji i konserwacji urządzeń elektrycznych,

-   obsługa urządzeń elektrycznych i osprzętu,

-   przeznaczenie, budowa, obsługa i konserwacja urządzeń elektronicznych, takich jak: analizator gazów, pirometr, dozymetry z sondami, sprzęt komputerowy itp.

Temat 9 - Systemy wykrywania zagrożeń pożarowych i stałe instalacje gaśnicze

-   rodzaje systemów wykrywania pożaru oraz stałych instalacji gaśniczych,

-   znajomość lokalizacji instalacji przeciwpożarowych i ich obsługa.

Temat 10 - Gospodarka sprzętem

-   ogólne problemy związane z gospodarką materiałową sprzętem,

-   normy eksploatacyjne, czasokresy przeglądów technicznych, naprawy, wycofanie z użytkowania,

-   okresowe badania butli na gazy sprężone, sprzętu elektrycznego, agregatów itp.

Temat 11 - Ćwiczenia ze sprzętem w ramach sekcji i plutonu

praktyczne sprawdzenie wiadomości i doskonalenie umiejętności w zakresie prawidłowego doboru sprzętu, wykorzystania jego walorów taktyczno-technicznych i obsługi w różnych sytuacjach i warunkach.

IV.   Rozpoznawanie zagrożeń

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Prace niebezpieczne pod względem pożarowym	1	-	1
2	Rozpoznanie i charakterystyka miejsc niebezpiecznych pod względem pożarowym na terenie lotniska	1	2	3
3	Ewakuacja ludzi z obiektów budowlanych	1	2	3
4	Tankowanie samolotów	1	1	2
1-4	Razem:	4	5	9

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Prace niebezpieczne pod względem pożarowym

-   prace remontowe z zastosowaniem ognia otwartego, zagrożenie pożarowe,

-   zabezpieczenie przez lotniskową jednostkę ratowniczą prac szczególnie niebezpiecznych.

Temat 2 - Rozpoznanie i charakterystyka miejsc niebezpiecznych pod względem pożarowym na terenie lotniska

-   elementy wpływające na stopień zagrożenia pożarowego pomieszczeń magazynowych, warsztatowych, biurowych i budynków użyteczności publicznej,

-   praktyczne zaznajomienie się z pomieszczeniami lub budynkami o zwiększonym zagrożeniu pożarowym.

Temat 3 - Ewakuacja ludzi z obiektów budowlanych

-   zasady przeprowadzania ewakuacji pracowników lotniska oraz podróżnych,

-   wymagania dla dróg i wyjść ewakuacyjnych,

-   praktyczne zaznajomienie się z obiektami, z których przewiduje się ewakuację ludzi,

-   przeciwdziałanie panice tłumu.

Temat 4 - Tankowanie samolotów

-   ogólne zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas operacji tankowania,

-   zasady obowiązujące podczas tankowania samolotów bez pasażerów i z pasażerami,

-   zadania dla lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej podczas zabezpieczania operacji tankowania.

V.    Środki gaśnicze i neutralizatory

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Środki gaśnicze i neutralizatory stosowane w lotnictwie	3	-	3
2	Intensywność podawania środków gaśniczych	1	-	1
1-2	Razem:	4	-	4

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Środki gaśnicze i neutralizatory stosowane w lotnictwie

-   materiały palne używane do budowy samolotów, dobór odpowiedniego środka gaśniczego,

-   omówienie właściwości i zakresu stosowania wody, piany, proszków, halonów, CO₂ podczas gaszenia samolotów,

-   charakterystyka oraz dobór neutralizatorów służących do likwidacji zagrożeń chemiczno-ekologicznych.

Temat 2 - Intensywność podawania środków gaśniczych

-   omówienie pojęcia "intensywność podawania środków gaśniczych",

-   sposoby podawania środków gaśniczych do miejsca pożaru,

-   czynniki wpływające na intensywność podawania środków gaśniczych,

-   omówienie pojęcia "powierzchni krytycznej",

-   zasady obliczania wymaganej intensywności środków gaśniczych.

VI.   Taktyka działań ratowniczych w lotnictwie

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Charakterystyka i rozwój pożaru statku powietrznego	2	-	2
2	Wypadki i incydenty lotnicze	1	-	1
3	Elementy czasu operacyjnego	1	-	1
4	Wspólne cechy stanów zagrożenia	3	-	3
5	Rozpoznanie, ocena sytuacji i ustawienie lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej na terenie działań ratowniczych	2	-	2
6	Prowadzenie działań ratowniczych	5	30	35
7	Organizacja pomocy medycznej na miejscu wypadku lub incydentu lotniczego	2	5	7
8	Stanowisko kierowania (punkt alarmowy)	1	-	1
1-8	Razem:	17	35	52

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Charakterystyka i rozwój pożaru statku powietrznego

-   możliwości powstania pożaru na statku powietrznym,

-   rozwój i przebieg pożaru w zależności od miejsca powstania,

-   strefa oddziaływania cieplnego i zadymienia,

-   powierzchnia pożaru i jej zmiana w czasie, zachowanie się konstrukcji statku powietrznego i materiałów wykończeniowych podczas pożaru,

-   zjawiska towarzyszące procesowi pożaru statku powietrznego i ich wpływ na przebieg akcji ratowniczej.

Temat 2 - Wypadki i incydenty lotnicze

-   pojęcie "wypadku lotniczego" i "incydentu lotniczego",

-   statystyka wypadków i incydentów lotniczych,

-   omówienie najczęstszych przyczyn wypadków i incydentów lotniczych.

Temat 3 - Elementy czasu operacyjnego

-   definicja i omówienie pojęć: czas reakcji, opanowanie i gaszenie,

-   bezpieczne osiąganie czasów operacyjnych w zależności od pory dnia i roku.

Temat 4 - Wspólne cechy stanów zagrożenia

-   nadzór wizualny terenu lotniska, ze szczególnym uwzględnieniem progów i pasów startowych oraz dróg kołowania,

-   fazy sytuacji awaryjnych (faza krytyczna, alarmowa i niepewności),

-   dysponowanie lotniskowym sprzętem ratowniczo-gaśniczym,

-   problem ciągłości zabezpieczenia lotniska przez jednostkę ratowniczą,

-   wyjazd lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej do miejsca zdarzenia,

-   podejmowanie decyzji przez pierwszego dowódcę przybyłego na miejsce zdarzenia,

-   organizowanie działań ratowniczych na terenie lotniska.

Temat 5 - Rozpoznanie, ocena sytuacji i ustawienie lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej na terenie działań ratowniczych

-   rodzaje i elementy rozpoznania,

-   ocena źródeł informacji,

-   metody prowadzenia rozpoznania,

-   rozpoznanie zagrożenia ludzi,

-   ocena sytuacji na podstawie informacji z rozpoznania,

-   łączność w czasie rozpoznania,

-   zasady zatrzymywania i rozmieszczania pojazdów na miejscu akcji.

Temat 6 - Prowadzenie działań ratowniczych

-   teren akcji ratowniczej i jego elementy,

-   stanowiska bojowe: gaśnicze, wodne, dowodzenia,

-   rodzaje działań taktycznych: natarcie, obrona,

-   czynniki decydujące o skuteczności działań gaśniczych podczas wypadków lub incydentów lotniczych,

-   ewakuacja osób zagrożonych,

-   współpraca służb podległych zarządzającemu lotniskiem z innymi służbami ratowniczymi,

-   sposoby postępowania i dobór sprzętu,

-   określanie miejsc cięcia, podnoszenia, odginania,

-   ewakuacja ludzi z samolotu,

-   sprawdzenie nabytej wiedzy w ćwiczeniach praktycznych,

-   repetytorium z zakresu zasad dowodzenia zastępem i sekcją.

Temat 7 - Organizacja pomocy medycznej na miejscu wypadku lub incydentu lotniczego

-   cechy charakterystyczne-pod względem ilości i rodzaju osób poszkodowanych - wypadku i incydentu lotniczego,

-   organizacja ratownictwa medycznego na lotnisku,

-   sposób alarmowania i postępowania służb medycznych,

-   ogólne zasady ratownictwa medycznego podczas zdarzeń z dużą ilością poszkodowanych,

-   obsługa i zastosowanie wyrobów medycznych, będących na wyposażeniu lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej.

Temat 8 - Stanowisko kierowania (punkt alarmowy)

-   zadania i organizacja stanowiska kierowania (punktu alarmowego),

-   podstawowa dokumentacja,

-   obowiązki dyżurnych i sposób pełnienia służby,

-   postępowanie dyżurnego po otrzymaniu meldunku o zdarzeniu (pożar, wypadek lotniczy, incydent lotniczy, inne),

-   organizacja łączności alarmowej i operacyjnej na terenie lotniska i poza nim.

VII.  Zagrożenie ekologiczne i chemiczne na lotniskach

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Rodzaje zagrożeń ekologicznych i chemicznych na lotnisku	2	1	3
2	Przeciwdziałanie skażeniom produktami ropopochodnymi, innymi substancjami chemicznymi i radioaktywnymi	1	4	5
1-2	Razem:	3	5	8

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Rodzaje zagrożeń ekologicznych i chemicznych na lotnisku

-   rodzaje występujących zagrożeń,

-   rozpoznanie, środki wiążące i neutralizujące,

-   ocena zagrożenia,

-   sprzęt i metody.

Temat 2 - Przeciwdziałanie skażeniom produktami ropopochodnymi, innymi substancjami chemicznymi i radioaktywnymi

-   likwidacja rozlewisk i rozsypów na gruncie,

-   zabezpieczenia na ciekach i wodach stojących,

-   oznakowanie terenu zagrożonego,

-   zabezpieczenie pracowników lotniskowej służby ratowniczo-gaśniczej i osób poszkodowanych,

-   wybór metod likwidacji przy różnych rodzajach zagrożenia,

-   współdziałanie z innymi służbami,

-   obsługa urządzeń wykrywających i identyfikujących zagrożenie.

VIII.  Lotniczy transport materiałów niebezpiecznych

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych	1	-	1
2	Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych i ich oznakowanie	2	-	2
3	Postępowanie w stanie zagrożenia podczas przewozu lotniczego materiałów niebezpiecznych	3	3	6
4	Postępowanie przy wystąpieniu awarii radiacyjnej	2	2	4
1-4	Razem:	8	5	13

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych

-   definicja pojęcia materiałów niebezpiecznych,

-   ogólne przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych,

-   przepisy krajowe i międzynarodowe dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą lotniczą.

Temat 2 - Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych i ich oznakowanie

-   klasyfikacja materiałów niebezpiecznych w transporcie drogowym i lotniczym,

-   oznakowanie, rodzaje opakowań, szczególne uwarunkowania dotyczące transportu lotniczego tych materiałów.

Temat 3 - Postępowanie w stanie zagrożenia podczas przewozu lotniczego materiałów niebezpiecznych

-   metodyka postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem przy występowaniu materiałów niebezpiecznych,

-   identyfikacja materiału niebezpiecznego według oznakowań na opakowaniach oraz przy wykorzystaniu urządzeń pomiarowych,

-   ocena zagrożenia i wybór metody likwidacji zagrożenia i jego skutków,

-   utylizacja materiałów niebezpiecznych.

Temat 4 - Postępowanie przy wystąpieniu awarii radiacyjnej

-   zasady oznakowania i rodzaje opakowań materiałów promieniotwórczych,

-   metody i przyrządy służące do wykrywania promieniowania radiacyjnego,

-   wyznaczenie strefy niebezpiecznej i jej oznakowanie,

-   metody likwidacji zagrożenia radiacyjnego,

-   warunki bezpieczeństwa ratowników i zagrożonych osób,

-   współpraca ze służbą ratownictwa radiacyjnego.

IX.   Bezpieczeństwo i higiena pracy w lotniskowych służbach ratowniczo-gaśniczych

 

Nr	Temat	Liczba godzin lekcyjnych
tematu		T	P	R
1	2	3	4	5
1	Regulacje prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy	2	-	2
2	Dodatkowe zagrożenia występujące podczas działań ratowniczych	1	-	1
3	Metody ochrony osobistej przed zakażeniami podczas działań ratowniczych	1	-	1
1-3	Razem:	4	-	4

 

Materiał nauczania

Temat 1 - Regulacje prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy

-   podstawowe pojęcia prawa pracy oraz prawnej ochrony pracy,

-   odpowiedzialność prawna za bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

-   obowiązki jednostek ochrony przeciwpożarowej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

-   obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

-   odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy.

Temat 2 - Dodatkowe zagrożenia występujące podczas działań ratowniczych

-   podmuch oraz wysoka temperatura gazów spalinowych z dysz wylotowych silników samolotowych, natężenie hałasu,

-   zagrożenia od śmigieł samolotowych,

-   strefy zasysania powietrza w otwory wlotowe silników samolotowych,

-   bezpieczna odległość, części wystające,

-   klapy i hamulce aerodynamiczne, anteny, rurki Pitote'a.

Temat 3 - Metody ochrony osobistej przed zakażeniami podczas działań ratowniczych

-   stosowanie ochrony i zabezpieczenia przy pracy z rannymi,

-   zasady ratowania osób z otwartymi ranami,

-   badania profilaktyczne.